De oprichters van micronatie Wonderland leggen uit hoe je een nieuw land sticht

Je hebt het misschien gemist, maar twee weken geleden kreeg Nederland er een nieuw buurland bij. Op 21 september liep een groepje Nederlanders het Internationale Gerechtshof in Den Haag binnen en leverde hier zonder al te veel gedoe een onafhankelijkheidsverklaring voor hun nieuwe vrijstaat Wonderland in. Wonderland is een opgedroogde sloot van 6 meter breed en 485 meter lang die bij het industrieterrein Europark tussen Duitsland en het Drentse Coevorden ligt. Toen Nederland en Duitsland hun grenzen vaststelden, trok Duitsland hun grens tot de waterkant en trok Nederland de grens tot halverwege in de sloot, waardoor er een halve sloot overbleef die van 'niemand' was.

Wonderland heeft grootse plannen, zoals een basisinkomen, gratis gezondheidszorg en natuurlijk een nummerbord voor al zijn inwoners. Sinds vorige week kampeert woont er ook iemand in Wonderland. Om erachter te komen wat ons nieuwe buurland nou zo anders maakt dan alle andere micronaties op aarde die door niemand erkend worden (en hoe je überhaupt een nieuw land sticht), nam ik contact op met Luca van Dinter. Hij is de oprichter van Ik Claim Mijn Naam, een initiatief dat mensen helpt om zich soeverein te verklaren, en een van de stichters van Wonderland.

"Het belangrijkste verschil met andere micronaties, is dat wij echt hebben gekeken naar de regelgeving rondom het oprichten van een land en elke juridische stap hebben gevolgd," vertelde Luca me via Skype. Verder is het doel om het land zo ideaal mogelijk te leiden. "Je kan wel zeuren dat het er in Nederland niet best aan toegaat, maar dan moet je wel laten zien hoe het wél moet. We willen een basisinkomen, een regering door en voor het volk, gratis gezondheidszorg en gratis energie. Wonderland moet een voorbeeld worden voor de hele wereld en het beste uit de mensen halen."

Luca en zijn medesoevereinen baseren hun juridische stappen op het Verdrag van Montevideo: een internationaal verdrag waarin staat aan welke voorwaarden een nieuwe staat moet voldoen als deze erkend wil worden als een nieuw land. Hoewel het verdrag in 1933 alleen door Noord- en Zuid-Amerikaanse landen werd ondertekend, is het sindsdien volgens Luca verder in de praktijk geactualiseerd, hebben meer landen het verdrag geratificeerd, en grijpt het Internationaal Gerechtshof bij procedures regelmatig naar dit verdrag. Luca nam alle voorwaarden uit het Verdrag van Montevideo met me door, en legde uit hoe Wonderland hieraan voldoet.

Als je een nieuw land wilt uitroepen, heb je land nodig. Dat land kan zoals Wonderland de vorm hebben van een slappe pik of de neus van Octo uit SpongeBob, maar als geometrische figuren meer je ding zijn kan dat natuurlijk ook. Belangrijk is dat het land niet geregistreerd is en duidelijk aangegeven grenzen heeft. Je tuin is dus een duidelijk gedefinieerd grondstuk, maar helaas al geregistreerd door het Koninkrijk der Nederlanden. Daarom moet je doen wat Wonderland deed, en een stuk grond vinden dat nog niet geclaimd is, zoals een ongeregistreerde gedempte sloot in Drenthe.

Je kan moeilijk doen met een hele rits kamers, 225 volksvertegenwoordigers en iets met waterschappen, maar in principe heb je met een kring van drie mensen in een huiskamer al een prima volksvertegenwoordiging te pakken. De oprichters van Wonderland hebben besloten om de bevolking alle macht te geven, maar om alles toch in goede banen te leiden is er een Kring van Wijzen (vijf man) en een 'ministerploeg' (zeven man) in het leven geroepen, die onder het volk staan en hun belangen dienen. Luca is een van de vijf Wijzen.

Er zijn nog geen beslissingen gemaakt over een vaste ambtstermijn, dus blijft de Kring van Wijzen en de ministerploeg in principe aangesteld tot iemand geen zin meer heeft of iemand het tijd vindt voor een paar nieuwe bestuurders. Omdat er ook nog geen verkiezingen in Wonderland zijn, wordt er pas gesproken over verkiezingen als een inwoner letterlijk begint te spreken over verkiezingen. Het is nog even zien hoeveel werk deze wijzen en ministers daadwerkelijk gaan doen, maar Luca verwacht dat hij een fulltime Wijze zal worden.

Hoewel een grondwet niet in het originele Verdrag van Montevideo staat als criterium, komt een beetje regelgeving het functioneren van je land toch wel ten goede. Het maakt verder niet echt uit hoe uitgebreid die grondwet is. "Behandel een ander zoals je zelf behandeld wil worden" zou bij wijze van spreken al een grondwet kunnen zijn – en dat was dan ook de oorspronkelijke grondwet van Wonderland. Uiteindelijk is deze grondwet uitgebreid toen de oprichters bedachten dat er misschien masochisten in hun land zouden komen wonen die daaruit andere conclusies zouden trekken dan de doorsnee Wonderlander/Nederlander. Er is nu een langere grondwet, namelijk deze:

Wonderland heeft ook al een vlag. De dag voordat de soevereinen hun onafhankelijkheidsverklaring bij Den Haag gingen inleveren, ontwierpen ze nog een vlag voor hun toekomstige micronatie. Die ziet er zo uit:

Het groen staat voor de grond van Wonderland (en is dus bijna op schaal met de daadwerkelijke breedte van de vrijstaat), het blauw voor de hemel, en het goud voor de gouden toekomst van Wonderland en de samenkomst van hemel en aarde. Het klavertje drie is een oud Germaans teken voor de Heilige Drie-eenheid.

In een land waar een miljoen mensen naar Geer & Goor kijken, we collectief ironische facebookevenementen attenden die niet bestaan, en we Claudia de Breij op televisie toelaten, mag je je soms best afvragen waarom Nederland überhaupt nog een bevolking heeft. Want juridisch gezien hoeft dit dus helemaal niet. Een bevolking kan ook bestaan uit een aantal paspoorten in een postvakje die waarschijnlijk toch nog net wat meer persoonlijkheid hebben dan de meeste mensen waar je 'nog een keertje wat mee moet gaan drinken' – iets wat Wonderland begrijpt.

"Het grondstuk van Wonderland is in juridische zin groot genoeg om 7 miljard burgers (of natuurlijke personen) te huisvesten," valt op de website te lezen. "Idem dito voor … allerlei ondernemingen, bedrijven, verenigingen en stichtingen. Dat is namelijk slechts een kwestie van een heleboel postvakjes."

Momenteel is Rob Pieterse de enige fysieke inwoner van Wonderland; hij kampeert er in zijn omgebouwde pick-up truck. Het idee is dat er om de paar dagen iemand anders even komt wonen. Luca vertelde dat hij deze week gaat praten met de gemeente Coevorden over het neerzetten van een brievenbus en een kleine kantoorunit die zal gaan fungeren als regeringsgebouw (de kantoorunit, niet het brievenbusje). In het kantoortje zullen ook mensen kunnen slapen, en zal de Wonderland-regering wekelijks samenkomen.

Toen ik Luca vorige week sprak had Wonderland 56 inwoners, 6 zzp'ers en een architectenbureau met 3 man personeel. Dat aantal zal ongetwijfeld gegroeid zijn, want iedereen kan via de website een Wonderlander worden voor een luttele tien euro administratiekosten. Je hoeft niet fysiek in Wonderland te wonen om een inwoner te kunnen zijn. Wonderland maakt een onderscheid tussen bewoners (mensen die op Wonderland wonen), inwoners (mensen die hun natuurlijke persoon naar Wonderland hebben verhuisd maar er zelf niet wonen) en uitwoners (mensen die Wonderland wel oké vinden en het land steunen, maar niet van plan zijn om fysiek of juridisch naar de ministaat te verhuizen). Er woont verdomme zelfs al een Alice in Wonderland, dus dit belooft goed te worden.

Hoewel de gemeenteraad van Coevorden volgens Luca lovend reageerde op zijn korte presentatie over Wonderland, is de relatie met andere landen uiteindelijk essentieel voor het oprichten van een nieuw land. Daarom gaat Wonderland deze week 192 brieven versturen naar alle erkende landen ter wereld, in de hoop om een diplomatieke relatie met ze aan te gaan. Hiermee komt volgens Luca het diplomatieke verkeer op gang en voldoet Wonderland aan de 'mogelijkheid tot diplomatiek' zonder ook echt door andere staten erkend te worden.

Als je die dingen in een rijtje op papier zet, met een onafhankelijkheidsverklaring erachter, en je levert het geheel in bij het Internationaal Gerechtshof, dan heb je in principe een nieuw land opgericht. Maar het Internationaal Gerechtshof doet verder eigenlijk helemaal niks. Ze registreren je verklaring alleen, en treden pas op als er een conflict is dat aan hen wordt voorgelegd. In de praktijk bepaalt de erkenning van andere landen in hoeverre de wereld te maken heeft met een nieuw land, en dat is nog maar de vraag voor Wonderland.

De lijst van micronaties op de planeet aarde en daarbuiten is enorm lang, en hoewel ze vaak enorm verschillen (zo heb je bijvoorbeeld een booreiland van een ambitieuze radiopiraat, een kind dat het noordelijk halfrond van Pluto claimt en recentelijk nog Liberland, als gevolg van een grensgeschilletje tussen Kroatië en Servië), hebben ze één ding met elkaar gemeen: ze worden door geen enkele staat erkend. Sterker nog, ze worden niet eens serieus genoeg genomen om op de lijst van niet-erkende staten te komen.

Het wordt deze week dan ook afwachten hoe de wereld op Wonderland gaat reageren, maar Luca is optimistisch. "Wonderland is een droom die werkelijkheid wordt."

Als je ook een Wonderlander wil worden, dan kan je hier voor slechts tien euro administratiekosten bewoner, inwoner of uitwoner worden van dit wonderschone microlandje.