De afgelopen maanden heb ik behoorlijk wat filmpjes voorbij zien komen van mensen die in koud water springen omdat ze daartoe uitgedaagd werden door Facebook-vriendjes. Ik snap niet waarom mensen dit soort achterlijke dingen doen, maar mijn ontsteltenis en verbazing werd alleen nog maar groter toen ik mensen zichzelf in de fik zag steken. De fronzen in mijn wenkbrauw vormden een dikke WTF? (minus het vraagteken). Omdat ik uit wilde zoeken waarom mensen zichzelf dit soort dingen aandoen, belde ik met Prof. Dr. Jos de Mul; een expert op het gebied van online identiteit, om hem een aantal prangende vragen te stellen.Volgens Dr. de Mul zijn deze verschijnselen die je op het internet ziet, a.k.a. mensen die in het water springen of zichzelf in een lege badkuip in de fik steken, "hetzelfde als IRL maar dan groter." Iemand kan je in het echt uitdagen om in het water te springen of om jezelf onder te gieten met nagelrakremover en er een vlammetje bij te houden, maar de druk blijft beperkt tot de mensen die er op dat moment direct bij betrokken zijn. Volgens de Mul is de schaal waarop de druk wordt uitgevoerd veel groter via het internet waardoor ook de impact wordt vergroot. Het is dus veel makkelijker om aan die druk te bezwijken en er inderdaad dan maar voor te kiezen om jezelf te flamberen.Die vergrootte druk bestaat er volgens de Mul voornamelijk uit dat het filmpje in de digitale openbaarheid gedeeld wordt. "Het is door iedereen te zien" en op het moment dat iemand een Cold Water Challenge post op Facebook en daarin jouw naam noemt wordt er een bepaalde verwachting gecreëerd: je gaat binnen 24 uur in het water springen of jezelf in de fik steken want anders ben je een flauwerik of iets anders kinderachtigs.Volgens de Mul lijkt het sociale mechanisme dat schuilgaat achter de Cold Water/Fire Challenge sterk op "cyberpesten." Het verschil is alleen dat iemand niet dreigt met het online zetten van een beschamend filmpje van je, maar je persoonlijk uitdaagt om exact hetzelfde te doen als zij en opdraagt om het sociale virus weer over te dragen aan een aantal andere mensen. Je kunt er met het uitvoeren van de uitdaging – wat niet bepaald voldoet aan de definitie van een uitdaging, aangezien er geen enkele vaardigheid voor nodig is – ervoor zorgen dat je wordt geaccepteerd binnen een bepaalde groep. Die groep bestaat uit een select gezelschap van heroïsche waaghalzen die niet bang is om de elementen der natuur te trotseren voor het goede doel. Oh nee, wacht.Nou, bon, stel dat je dan toch ingaat op de challenge: wat win je er dan mee naast het feit dat je 'erbij' hoort? Volgens de Mul kan het voordelig zijn voor je sociale status. Deze is namelijk "steeds beter te kwantificeren" door likes, views en de inhoud van comments. Stel dat ik mezelf in de fik steek en dit vervolgens deel via de bekende wegen dan kan het natuurlijk zo zijn dat het filmpje viral gaat en ik straks een internet-celebrity wordt. Het feit dat deze uitdagingen zo populair zijn bewijst maar weer eens dat domheid soms ook echt loont.Ik leg aan Prof. Dr. de Mul ook het gegeven voor dat er in de filmpjes vaak wordt opgeroepen om te doneren aan het goede doel. Hij vergelijkt deze oproep met "bedrijven die op televisie geld doneren" wanneer er bijvoorbeeld een ramp is gebeurd "Op het moment dat een autoverkoper bijvoorbeeld 10.000 euro aan het goede doel overmaakt en dit wordt op televisie uitgezonden, dan kunnen andere bedrijven niet achterblijven." Op die manier ontstaat er een soort domino-effect. Bij de water/vuuruitdaging kun je dus ook niet echt achter blijven, al denk ik niet dat veel mensen ook echt geld doneren. Het 'goede doel' lijkt een slappe legitimatie om mensen nét over het randje te duwen.Het daadwerkelijke doel is om een stel schapen in het water te zien springen, idioten zichzelf in de fik te zien steken zodat we weer een nieuwe lading aan entertainment via onze schermpjes binnenkrijgen. Mensen doen in andere woorden mee aan deze onzin omdat ze niet beter weten en halfgare tosti's zijn.
Advertentie