Waarom spulletjes van celebrities voor tienduizenden euro’s geveild worden

Dit artikel verscheen eerder op Garage US

De laatste Zsa Zsa Gabor-show werd vreselijk druk bezocht. Dat ze toen al dood was, maakte eigenlijk niet uit. Twee jaar na haar overlijden, mochten fans namelijk over een rode loper haar voormalige huis binnenwandelen — een villa in Bel Air waar Elvis Presley ook ooit woonde. De reden voor de bijeenkomst? Gabors bezittingen werden geveild. In het huis en online konden kopers bieden op haar meubels, kleren, sieraden en andere spullen. Een ketting met een “Dah-ling”-naamplaatje werd verkocht voor 20.000 dollar, Gabors paspoort bracht 4.250 dollar op en voor haar pillenpotjes werd 1.186,50 dollar neergeteld. Ook werden er een paar schetsen geveild. Die had ze gemaakt bij haar eigen rechtszaak in 1989, die ging over hoe ze Paul Kramer, een politieagent in Beverly Hills, zou hebben geslagen. Voor die schetsen werd 2.125 dollar betaald.

Gabor liet bij haar dood niet alleen negen (ex-)echtgenoten achter maar ook stapels bezittingen waar verhalen aan kleefden. Het Kramer-incident is daar maar een klein voorbeeld van. In die rechtszaak werd ze hard aangepakt door de aanklager — “de gedaagde weet niet wat ‘de waarheid’ betekent” – terwijl ze dus vrolijk zat te schetsen. Gabor was aangehouden omdat ze in een Rolls Royce met verlopen registratie rondreed, en kwam helemaal in de problemen omdat ze een verlopen rijbewijs en een open fles alcohol bij zich had. Over haar behandeling zei Gabor dat die minder eerlijk was dan “nazi-Hongarije”, waar ze als kind uit was weggevlucht. De uitkomst, mocht je het je afvragen: ze kreeg 72 uur celstraf, 120 uur taakstraf en moest ongeveer 13.000 dollar betalen voor boetes en kosten. Maar, zoals haar advocaat Bull samenvatte, “diep in haar hart weet ze dat ze onschuldig is.”

Mocht het nu voelen alsof we afdwalen en nogal willekeurige details aan het bespreken zijn: dat klopt. Maar het zijn juist die willekeurige details die gewone voorwerpen speciaal maken. Ze bepalen de waarde van dingen die je normaliter nog niet eens naar de kringloop zou brengen. Ik wisselde wat e-mails uit met Margaret Barrett, de “celebrity-specialist” van Heritage Auctions. Ze vertelt dat het rijbewijs van Gabor zeker geen uitzondering. Voor die van John Wayne werd zelfs 80.000 dollar betaald. “Mijn rijbewijs zou lang niet zo veel opbrengen,” lacht ze. “Misschien zou het überhaupt niks opleveren. Maar ik ben dan ook geen John Wayne.”

“In veilingen wordt veel waarde gehecht aan waar een object vandaan komt”, zegt David Macdonald van Sotheby’s. Zonder een verhaal of de connectie met een beroemdheid zouden de meeste van de geveilde spullen niet alleen compleet waardeloos zijn, maar ook een tikkeltje vreemd. Buiten pillenpotjes en rijbewijzen, verkocht Heritage Auctions ooit haar van David Bowie voor – jawel – 18.750 dollar. En in 1998 verkocht Sotheby’s een stukje taart van de bruiloft van de hertog en hertogin van Windsor voor 29.900 dollar. Die taart kwam uit 1937.

Ik vraag Barrett hoe je de herkomst van dit soort spullen precies controleert. Want hoe wisten ze bijvoorbeeld zeker dat dat haar écht van David Bowie was. Ze legt uit dat het haar werd geleverd door een pruikenmaker die in de jaren tachtig hielp het wassenbeeld van Bowie in Madame Tussauds te maken. “Ze had documentatie van haar baan daar. En ze had een foto van zichzelf en Bowie die genomen was bij Madame Tussauds in Londen. In mijn ogen klopte het dus.” Over het stukje bruidstaart uit de late jaren dertig – je zou je kunnen afvragen wat zoiets zou opbrengen zonder koninklijke herkomst – zegt Sotheby’s dat het onwaarschijnlijk is dat er bruidstaarten werden verkocht buiten koninklijke huwelijken.

Als je maar beroemd genoeg bent — beroemd binnen een cult kan al genoeg zijn — zal er altijd iemand zijn die iets van je hebben wil. Het kan een kunstverzameling zijn, of het kan zelfs tegen je wil zijn, zoals in het geval van Madonna. Haar voormalige vriendin Darlene Lutz veilde een uitmaakbrief van Tupac aan Madonna via GottaHaveRockandRoll.com, waar in juli 2017 100.000 dollar op werd geboden. Al zolang als er beroemde mensen bestaan, willen mensen hun spullen hebben. MacDonald zei dat Sotheby’s in 1823 al Napoleons spullen veilde.

Celebrity-veilingen lijken elk jaar meer geld op te brengen. “De collectie van Yves Saint Laurent van 2009 is de meest waardevolle collectie die tot nu toe is verkocht, maar dat record wordt misschien binnenkort verbroken door de veiling van Rockefeller,” zei Adrian Hume-Sayer, directeur van de privécollecties bij Christie’s, eerder dit jaar. En inderdaad; de Rockefeller-veiling, die in mei werd gehouden, is nu recordhouder met 832,6 miljoen dollar.

De vrouw die Cleopatra speelde in de gelijknamige film, liet een astronomische hoeveelheid spullen na. De inboedel van Elizabeth Taylor, die geveild werd door Christie’s na haar dood in 2011, is het perfecte voorbeeld van onpraktische luxe. Een voorbeeld: ze had bagagetassen van Louis Vuitton die simpelweg gelabeld waren als “van mij” (245.500 dollar). Bij de verkoop van Gabor was de locatie een belangrijk onderdeel van de show — het vond plaats bij haar thuis. Bij Taylor was het de gelijkenis met grote, traditionele avondveilingen. Je moest er kaartjes voor hebben en in smoking gekleed gaan. Het duurde vier dagen en vond plaats op het Christie’s-hoofdkwartier in New York (even voor de beeldvorming: in 1996 was er een heuse loterij om kaartjes te bemachtigen voor de veiling van Jacky Kennedy Onassis). Taylor had misschien wel de meest fantastische niet-koninklijke collectie sieraden ooit — “The Legendary Jewels”, zoals Christie’s de collectie omschrijft — en aan elk stuk kleefden weer allerlei benamingen en verhalen. La Peregrina (11.842.500 dollar) was ooit in het bezit van het Spaanse koninkrijk, en bereikte het (toepasselijk dramatisch klinkende) “wereld-veilingrecord voor een pareljuweel”. Mijn geld — als ik geld had, bedoel ik dan — zou ik liever besteden aan de cadeaus van haar aanbidders, waaronder de poster van Bob Dylan, die hij had gesigneerd met “Voor Elizabeth, lieveling, droomengel, koningin van de wereld’ (80.500 dollar).

Bij het schrijven van dit stuk hoorde ik roddels dat Taylor’s jurken — van merken als Mugler, de la Renta en Lacroix — op haar bevel smaller waren gemaakt voordat ze geveild werden. Hume-Sayer liet weten dat Christie’s zich “hier niet van bewust is” en Tegan Reyes, van Elizabeth Taylor Estate, vertelde me dat de jurken niet aangepast waren voor de veiling van 2011. Maar iets aan dit gerucht past perfect bij de legende van Elizabeth Taylor. IJdelheid was haar handelsmerk en in roddelbladen kon je regelmatig lezen over haar jojo-gewicht.

Natuurlijk zijn geen van de spullen die worden verkocht op celebrity-veilingen écht functioneel; het 60-jaar oude stukje taart heeft geen praktisch nut, net als de rijbewijzen, de pillenpotjes of het haar van David Bowie. De jurken worden niet gekocht om te dragen, maar omdat ze Elizabeth Taylor symboliseren, een vrouw die bijna onmogelijk beroemd was en die een privéleven had dat vaak nog dramatischer en ongelooflijker was dan de films waarin ze speelde.

Reyes en Hume-Sayer ontkennen het gerucht, maar in de wereld van veilingen draagt het mysterieuze verhaal juist bij aan het hele herkomst-idee. Wat is er nóg beter dan een jurk die speciaal op maat gemaakt is voor Elizabeth Taylor? Een jurk die op maat gemaakt is voor Elizabeth Taylor, en die vervolgens op maat gemaakt is voor haar legende.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: