Het Nederlandse werelderfgoed gerangschikt van erfslecht naar erfgoed

Er wordt best veel geklaagd over Nederland, maar als je even objectief om je heen kijkt, zou je er zomaar achter kunnen komen dat het hier eigenlijk best wel sick is. Nederland heeft misschien geen piramides of wildreservaten, maar dat betekent niet dat ons land niet bol staat van de volstrekt unieke plekken waar elk jaar toeristen vanuit de hele wereld op af komen. Er zijn Chinezen die de halve wereld overreizen om zich te vergapen aan onze dijken, en Zuid-Afrikanen die helemaal hiernaartoe komen om een molen te checken.

Er zijn negen plekken in Nederland die zelfs zo uniek zijn dat ze zijn opgenomen op de werelderfgoedlijst van UNESCO, de organisatie die ervoor zorgt dat de mooiste plekken op de wereld ook een beetje mooi blijven.

De kans dat je deze negen plekken allemaal kunt opnoemen is niet zo heel groot. Dat is niet zo erg, maar het is wel een beetje gek dat je naar Marokko gaat om daar foto's van de Medina van Marrakech te maken, terwijl het werelderfgoed om de hoek voor het oprapen ligt. Dat vindt UNESCO ook, en daarom is er nu een campagne gestart die ervoor moet zorgen dat niet alleen de mensen uit verre buitenlanden, maar ook jij en je buurman een keertje komen kijken naar de knappe dingen die we hebben. De bedoeling van die campagne is heel goed ­– laten we in het weekend wat minder met z'n allen door de Kalverstraat banjeren of op citytrip naar Praag gaan om daar naar de plekken te kijken waar de doorsnee Tsjech ook nog nooit is geweest ­– maar omdat we uit de website www.werelderfgoed.nl nog steeds niet goed konden opmaken waaróm we nou eigenlijk naar al die bijzondere plekjes toe moeten, hebben we hier de Nederlandse werelderfgoederen gerangschikt van stom naar leuk, en dat nog gemotiveerd ook.

Schokland is een eiland dat geen eiland meer is, omdat wij de zee eromheen zo nodig moesten inpolderen. Het ligt vlakbij Urk, dat andere voormalige eiland, maar er wonen minder vissers, er woont namelijk niemand. Vroeger, toen Schokland nog een eiland was, was het de armste gemeente van Nederland. De toenmalige koning Willem verzon daar iets slims op: hij dwong alle inwoners ergens anders te gaan wonen en hief de gemeente Schokland op, zodat het niet meer de armste gemeente was.

Ja, dat is een lastige, vandaar ook de laatste plaats. Schokland is een stuk land omringd door nog meer land. De meeste mensen zouden Schokland waarschijnlijk niet eens herkennen, ware het niet dat er een handig bordje (zie boven) bij staat, waarop is aangegeven dat je hier daadwerkelijk staat te kijken naar werelderfgoed, een plek op de wereld die zich volgens UNESCO mag meten met de Great Barrier Reef en de tempels van Ankor Wat. Er schijnen op Schokland trouwens allemaal spullen in de grond te zitten die de jagers en verzamelaars er hebben achtergelaten (want opruimen na het jagen en verzamelen, ho maar). Maar die kun je dus niet zien, want ze zitten in de grond.

Ik vind het een beetje lullig voor de mensen die zich inzetten voor het behoud van Schokland – die zullen er vast zijn – maar hier hoef je van mij echt niet naartoe. Sorry hoor, maar als je een bordje nodig hebt om te ontdekken waar Flevoland ophoudt en het werelderfgoed begint, gaat er iets goed mis.

Een soort open riool dat werd aangelegd in een tijd dat de Amsterdammers het nog chill vonden dat mensen van over de hele wereld naar de stad kwamen om er hun geld uit te geven. Tegenwoordig worden de panden langs de Amsterdamse grachten bevolkt door advocatenkantoren, reclamebureaus en Youp van 't Hek.

Ik zal de eerste zijn om toe te geven dat de Amsterdamse grachten erg mooi zijn. De in kaden vastgeklonken waterkant, de statige herenhuizen die aan weerszijden van de grachten neerkijken op het altijd langsrazende verkeer. En er zit best een goeie shoppa op de Herengracht.

Als je moet afgaan op de extreme hoeveelheden buitenlandse toeristen die op deze plek afkomen, zou je zomaar kunnen denken dat je hier heel erg heen moet. Maar trap er niet in – het staat er namelijk dag in dag uit helemaal vol met buitenlandse toeristen, wat niet zo leuk is. Ik stel voor dat je in plaats van naar de Amsterdamse Grachtengordel lekker een weekendje het verkeer gaat staan ophouden op de Ramblas of zo. Dat zal die Spanjaarden leren.

Een polder waar je uit komt als je van Amsterdam naar Purmerend rijdt, maar net op tijd beseft dat je helemáál niet in Purmerend wil zijn, het stuur omgooit en de afslag mist.

De Beemster is best wel vet, als je bijvoorbeeld van wandelingen door zeer Hollandse landschappen houdt, of een bijzondere voorliefde hebt voor stolpboerderijen. Wat ook wel dope is aan deze polder, is dat-ie ongeveer driehonderd jaar geleden al werd drooggelegd. Ik vind dat knap, want als je er in die tijd even helemaal doorheen zat tegen een uur of vier, na een lange dag polders droogmalen, kon je dus niet even een Snickers uit de automaat halen, of aan de Cup a Soup. Je moest het echt van je doorzettingsvermogen hebben. De Beemster is trouwens ook bekend om zijn kaas, die ook best vettig is (zo bestaat de 48+ Beemster kaas voor ongeveer 32% uit vet).

Als je door een bizarre samenloop van omstandigheden een keer op weg bent naar Purmerend, is het verstandig om alsnog naar de Beemster gaan. Als je zin hebt in een prettige wandeling kun je hier ook prima naartoe. In alle andere gevallen kun je beter thuisblijven. Die kaas verkopen ze ook in de supermarkt.

Het Rietveld Schröderhuis is een huis in Utrecht dat de beroemde Nederlandse ontwerper Gerrit Rietveld (die van de Academie) in 1924 ontwierp voor Truus Schröder-Schräder, een vrouw die minder beroemd is, maar wel een heel mooie naam heeft.

Het ontwerp van het Rietveld Schröderhuis was hypermodern toen het gebouwd werd. Maar dat geldt eigenlijk voor alle dingen die gebouwd worden. De ideeën over architectuur die Rietveld in het Rietveld Schröderhuis heeft toegepast zijn later door veel architecten overgenomen. Helaas heeft dat niet kunnen voorkomen dat na de bouw van het Rietveld Schröderhuis de vinexwijk als onkruid in het Nederlandse landschap is opgedoken.

Als je in musea graag naar de designafdeling gaat, om daar moeilijk en geïnteresseerd te kijken naar knap ontworpen vorken, is dit stukje werelderfgoed misschien ook wel wat voor jou. Als je heel erg into architectuur bent, of iemand wil versieren die heel erg into architectuur is, moet je hier ook een keer zijn geweest.

Voor de duidelijkheid: de Kinderdijk is niet die ene dijk waar Hansje Brinker zijn dikke worstenvinger instak, waarmee hij het achterland voor een watersnoodramp behoedde. Dit is ook weer een polder, met een hele rits molens die ervoor hebben gezorgd dat de polder ook daadwerkelijk droog is – dat is namelijk best een vereiste voor het zijn van een polder.

Veel Hollandser dan de molens bij Kinderdijk wordt een landschap niet. Molens en polders: als er toevallig een luide haring op klompen voorbij komt zetten kun je hier alle Nederlandse clichés in één beeld vangen.

Kinderdijk is misschien wel de meest iconische plek van Nederland. Als je iemand vraagt een beeld van ons land te schetsen, dan is dit een zeer waarschijnlijke uitkomst. Kinderdijk is voor Nederland wat de Taj Mahal is voor India, de Machu Picchu van de Lage Landen. Het is goed als je weet dat dit er is, want zonder ongein als Kinderdijk hadden we echt vaak natte voeten gehad. Maar je hebt vast weleens een molen gezien, of een ansichtkaart van Nederland, dus je hebt denk ik wel een indruk.

Een oude koffie- sigaretten- en kauwgomfabriek in Rotterdam, die er – zeker voor een fabriek – erg fraai uitziet.

Met het bouwen van fabrieken als deze bewees Nederland aan het begin van de vorige eeuw dat Nederland ook best succesvol kon zijn in de koffie- en specerijenindustrie zonder daarvoor slaven te gebruiken.

Kijk, dit gebouw is echt heel mooi en indrukwekkend, de parel van ons industrieel erfgoed. Je moet het absoluut gezien hebben, liefst een paar keer. Maar daarvoor hoef je er niet per se naartoe. Als je de trein van Den Haag naar Rotterdam neemt kom je er langs. Vanuit de trein heb je het beste uitzicht op het gebouw. Tip: neem een retourtje, dan kom je er twee keer langs.

De Stelling van Amsterdam is een netwerk van forten dat Amsterdam had moeten beschermen tegen buitenlandse strijdkrachten, die unilateraal zouden willen delen in dat mooie werelderfgoed in het centrum van de stad. Precies op het moment dat de stelling af was werd het vliegtuig uitgevonden, waardoor het hele gedoe zo goed als nutteloos werd, maar dat konden ze natuurlijk ook niet van tevoren weten.

De stelling van Amsterdam bestaat uit nutteloze, goeddeels vervallen forten, maar er is iets bijzonders aan de hand. De forten liggen in een cirkel even buiten Amsterdam. De drie noordelijkste forten liggen in de Beemster. We hebben het hier dus over werelderfgoed dat in ander werelderfgoed ligt!!! Er wordt weleens beweerd dat dat dit de oorsprong is van die Xzibit-meme, maar of dat waar is weet alleen Xzibit.

Als je graag een dagje werelderfgoed wil pakken, moet je hier zijn. Twee vliegen in één medium-saaie klap. Zo hou je nog eens tijd over voor andere dingen, zoals het bezoeken van

Je kent de Waddenzee. Het is een zee, aan de bovenkant van Nederland.

In de Waddenzee wonen zeehondjes, die zijn lief. Je kunt er wadlopen, en de oesters waarvoor je in een restaurant twintig euro per half dozijn betaalt liggen er gewoon gratis voor het oprapen. Bovendien zijn de eilanden in de Waddenzee (echte eilanden, niet van die voormalige gevallen als Schokland) een paradijs voor vogelaars en mensen die ervan houden zo hoog mogelijke torens van lege bierkratten te bouwen.

Hier moet je bij zijn. Als tiener moet je naar camping de Appelhof op Terschelling. Als twintiger moet je een keer paddo's doen in het huisje van je ouders op Schiermonnikoog. Als dertiger moet je naar ITGWO op Vlieland. Als veertiger moet je naar Oerol en als vijftiger moet je een keertje gaan wadlopen. Kortom: fun voor jong en heel oud!

Van buiten ziet het Ir. D.F. Woudagemaal er misschien een beetje uit als een station met een hoge schoorsteen, maar van binnen is het één grote supervervaarlijke machine die aan alle kanten op en neer gaat, schudt, pompt, ratelt en puft. De beste machine van Nederland. De beste plek van Nederland.

Kijk onderstaande video, en stel je er de geur van smeer- en stookolie bij voor. Het gemaal werd vroeger gebruikt om ervoor te zorgen dat heel Friesland niet één groot zompig moeras was, en wordt nog steeds gebruikt als het weer eens hard heeft geregend. Het gemaal kan vier miljoen liter water per minuut wegpompen. Regen daar maar eens tegenop, rotwolken!

Als het gemaal aan staat – dat is helaas niet zo heel vaak meer – moet je hier echt een keer bij zijn. Deze machine maakt me trots een mens te zijn. Vroeger wisten we niet wat een wiel was en veegden we onze reet af met een stuk touw. Nu bouwen we dit soort shit. Ga hier naartoe.

*Er is eigenlijk nog een tiende Nederlandse notering op de werelderfgoedlijst, namelijk de binnenstad en haven van Willemstad op Curaçao, maar die tel ik even niet mee. Dat komt niet doordat Willemstad niet mooi is, of omdat ik vind dat de Antillen eigenlijk geen deel van Nederland zijn, maar gewoon omdat het zo ver fietsen is, helemaal naar Willemstad.