Identiteit

Hoe vreemdgaan in een polyamoreuze relatie eruitziet

Screen Shot 2019-02-14 at 11

Vroeger zei mijn man weleens dat hij met een ander zoenen als vreemdgaan zag. Wat dat betreft is het best gek om te bedenken dat we nu, tien jaar later, geregeld seks hebben met andere mensen.

Voordat we elkaar leerden kennen, hadden we nog nooit een open relatie gehad. Wel voerden we altijd open gesprekken over seks, liefde en relaties. Zoals wel meer stelletjes die nieuwsgierig zijn naar niet-traditionele relatievormen, begonnen we met triootjes, en daarna gingen we ook individueel met anderen daten. Vandaag de dag noemen we onszelf niet-monogaam. Dat ziet er zo uit: we zijn getrouwd, wonen samen, en de relatie tussen ons twee komt op de eerste plek – maar we zien ook andere mensen. Dus toen ik mijn man deze week vroeg of hij nog steeds vond dat zoenen vreemdgaan was, verwachtte ik dat hij daar nu wel om zou moeten lachen. Dat gebeurde niet.

Videos by VICE

“Ja,” antwoordde hij. “Wel als we er geen afspraak over hebben gemaakt.”

In eerste instantie lijkt het misschien verontrustend dat we het hier niet over eens waren, maar zulke misverstanden laten wel goed zien hoe makkelijk het is voor mensen met een polyamoreuze relatie om hun eigen regels verkeerd te interpreteren. (Na afloop hebben we trouwens een goed gesprek gehad over hoe en wanneer een kus wel of niet gepast zou zijn – dus alles is weer duidelijk.)

Van een afstandje bekeken lijkt het misschien alsof alles mogelijk is binnen een polyamoreuze relatie, maar in werkelijkheid zijn ze gebaseerd op persoonlijke en duidelijke afspraken. De seksueel vrijpostige avonturen die mensen meestal voor zich zien als ze eraan denken, staan in schril contrast met de nuchtere gesprekken die wij altijd voeren over grenzen, onzekerheden, behoeftes en verlangens. Dat we zo’n relatie hebben, maakt het zeker niet normaler om vreemd te gaan. Maar wat er precies onder vreemdgaan wordt verstaan kan wel drastisch per relatie verschillen.

Zoals Franklin Veux en Eve Rickert schrijven in More Than Two: A Practical Guide to Ethical Polyamory, zien cynici polyamorie vaak als “een omslachtige manier om te zeggen dat je partner het oké vindt als je vreemdgaat.” Maar in werkelijkheid “betekent een polyamoreuze relatie niet dat je zomaar alles kan maken. Het betekent dat je meer moet luisteren, bespreken, en aan zelfanalyse moet doen dan je misschien gewend bent.”

Cathy en Thomas Keen zijn al negen jaar samen, waarvan zeven niet-monogaam. Het stel uit Londen had ook meer dan een jaar een open relatie met een vriendin, Nicole Everett. Gedurende die tijd waren ze alledrie vrij om andere relaties aan te gaan, maar Everett kreeg kortgeleden een vriend die daar niet hetzelfde over dacht.

“Hij weet van mijn relatie met Cathy en Thomas, maar zou het niet goed vinden als ik daarnaast nog iemand anders zou daten,” legt ze uit. “Als ik met iemand anders naar bed zou gaan, dan zouden Thomas en Cathy dat niet erg vinden – maar mijn vriend zou het als vreemdgaan zien. Het kan best verwarrend zijn,” geeft Everett toe.

Het is moeilijk om precies te weten hoeveel er wordt vreemdgegaan in niet-monogame relaties, maar het bestaat dus zeker wel – en het gebeurt. In het boek Mating In Captivity: Sex, Lies and Domestic Bliss schrijft psychotherapeut Esther Perel: “De regels mogen er dan anders uitzien, maar ze kunnen nog steeds gebroken worden, en de gevolgen daarvan zijn net zo pijnlijk.”

1550144925980-Screen-Shot-2019-02-14-at-114803
Foto met dank aan Marceille Bisset

Marceille Bisset (26) was er kapot van toen ze erachter kwam dat haar polyamoreuze partner, waarmee ze een lange-afstandsrelatie had, er geheime vriendinnetjes op nahield. Het stel was open geweest over niet-monogaam willen zijn: hij wist van Bissets andere relaties, en zij verwachtte dat hij net zo eerlijk zou zijn tegen haar. Bisset was net van plan om hem op te zoeken vanuit Philadelphia, waar ze woont, maar toen mailde hij haar om te zeggen dat hij een nieuw iemand had ontmoet, en monogaam wilde zijn. Toen ze aandrong gaf hij uiteindelijk toe dat zijn “nieuwe vriendin” eigenlijk al twee jaar lang zijn partner was, en dat hij ook nog een andere partner had, in een andere stad. Wat haar zo kwetste was niet zozeer dat hij andere partners had, maar dat hij daarover had gelogen.

“Deze twee vrouwen en ik dachten alledrie dat we een niet-monogame relatie met hem hadden, maar toch had hij ons bestaan voor de anderen verborgen gehouden,” zegt Bisset. “Hij wilde niet de verantwoordelijkheid nemen om op een ethische manier met ons om te gaan. In een niet-monogame relatie mag je meerdere partners hebben – dus waarom zou je het dan alsnog stiekem doen?”

Leanne (54), wiens naam we veranderd hebben vanwege de privacy van haar kind, zag haar open huwelijk uiteenvallen, nadat haar man met iemand naar bed was geweest waarvan hij wist dat zij het niet goed zou keuren. “De regel in ons polyamoreuze huwelijk was dat we niet met iemand naar bed zouden gaan zonder het eerst te overleggen,” vertelt ze. “Mijn ex wilde naar bed met de moeder van een vriendje van mijn zoontje. Hij wist dat ik nee zou zeggen als hij het met me zou bespreken. Dus deed hij het achter mijn rug om, zes maanden lang.”

Psycholoog en seks- en intimiteitscoach Lori Beth Bisbey zegt dat het bij vreemdgaan in niet-monogame relaties minder gaat om de daad zelf, en meer over het schaden van de vertrouwensband die je met je partner hebt. “In een niet-monogame relatie bepaal je zelf hoe je met je relatie omgaat, en wat de grenzen zijn,” zegt ze. “Maar als je die overschrijdt, spuug je in het gezicht van alles wat je samen opgebouwd hebt. Het gaat niet om de seks, het gaat niet om jaloezie, maar puur om de leugen zelf.”

Regels verschillen per relatie. Sommige polyamoureuze stelletjes hebben afgesproken niet met iemand met een bepaald geslacht te gaan. Anderen hebben bijvoorbeeld afgesproken welke seksuele handelingen wel of niet oké zijn. En veel mensen – waaronder mijn partner en ik – bespreken het voordat we iets met een nieuwe partner willen doen of beginnen. Die regels kunnen ook in de loop van tijd weer veranderen.

1550144772942-Tereza-and-Josef
Foto met dank aan Tereza and Josef.

Tereza en Josef Sekovovi, een stelletje uit Praag, hadden tien jaar lang een monogame relatie, tot ze twee jaar geleden besloten polyamoreus te worden. Hun regels waren in het begin erg strikt, maar die zijn met de tijd versoepeld. In het begin hadden ze afgesproken dat ze met niemand anders naar bed zouden gaan zonder toestemming. Maar na een avond waarop Josef voor het dilemma stond of hij met iemand mee moest gaan of zijn slapende vrouw wakker moest bellen, besefte hij dat dit niet zo praktisch was. “We gingen steeds een stap verder. Eerst spraken we af dat zoenen prima was, en toen we erachter kwamen dat we daar inderdaad geen moeite mee hadden, besloten we dat het ook oké was om seks met anderen te hebben,” aldus Josef (27).

Het draait om communicatie. Hoewel er ook heus wel niet-monogame stelletjes zijn die niet willen weten wat hun partners doen, drong iedereen die ik voor dit stuk sprak erop aan dat eerlijkheid en openheid de enige manier was om vreemdgaan te voorkomen. “Het zou geen optie moeten zijn om het niet te vertellen,” zegt Tereza. “Het zou heel raar voelen als ik iets voor Josef moet verbergen. Dat zou wel voelen als verraad.” Josef is het daarmee eens. “Als ik iets intiems zou beleven met iemand anders, en dat niet aan Tereza zou vertellen, zou ik dat vreemdgaan noemen.”

Daarmee hebben we het niet alleen over het van tevoren stellen van grenzen, maar ook over hoe je ermee omgaat als je eenmaal iets met een andere partner hebt gedaan. Voor Cathy en Thomas (33), is het essentieel om tijd met elkaar door te brengen nadat ze met een nieuw iemand zijn geweest. “Dan moet ik Thomas er even van verzekeren dat hij veilig is, hem laten weten dat ik hier nog ben, dat ik van hem houd en dat mijn familie nog steeds mijn prioriteit is,” zegt Cathy (39).

Veilige seks is ook een belangrijk thema. Uit een onderzoek van de Universiteit van Michigan, waar via een online vragenlijst gegevens van honderden mensen verzameld werden, bleek dat mensen die vreemdgaan in monogame relaties minder vaak veilige seks hebben dan mensen die niet-monogaam zijn. Al de niet-monogame mensen die ik sprak waren uitgesproken over het belang van condoomgebruik. “Geen condoom gebruiken en dat niet aan je partner vertellen is zo ongeveer het ergste wat je kan doen in een polyamoureuze relatie,” zegt Cathy. “Mijn ex heeft me dat geflikt. Ik heb er chlamydia aan overgehouden. Wij allemaal. Ik was zo ontzettend kwaad.”

Hoewel het duidelijk is dat de meeste polyamoreuze stelletjes niets van vreemdgaan moeten hebben, gaven er ook veel aan dat het niet direct het einde van de relatie zou hoeven te betekenen. Hoewel ze in het verleden weleens gekwetst is, gelooft Marceille toch dat niet-monogame mensen daar beter mee om kunnen gaan. “Ik denk dat niet-monogame mensen beter zijn in het herstructureren van hun relatie, en dat kan helpen om iemand te vergeven. Een misstap hoeft niet gelijk te betekenen dat je iemand uit je leven moet verbannen, in tegenstelling tot wat je bij monogamie wel wordt aangeleerd.”