Ik was elf jaar oud toen mijn hart voor het eerst werd gebroken. Hij heette Jordan, en ik was verliefd sinds ik hem zag breakdancen op Bomfunk MC's tijdens de talentenjacht van groep 5. Onze romance duurde niet erg lang – twee weken en vier dagen volgens mijn dagboek – maar dat maakte het niet minder pijnlijk toen hij mij dumpte. Ik dacht oprecht dat er geen leven na Jordan zou zijn, totdat ik Jagged Little Pill van Alanis Morissette vond in de platencollectie van mijn moeder.
Advertentie
Dat album heeft me door deze breuk heen gesleept. Door deze muziek voelde ik me onaantastbaar. Het troostte mij wanneer ik kwetsbaar was en zorgde ervoor dat ik weer door de schoolgangen durfde te lopen. Ik was herboren, en dat zonder Jordan.Het is natuurlijk geen toeval dat zoveel van de best verkochte popliedjes ter wereld – Believe , Survive , I Will Always Love You , Somebody That I Used To Know – doorspekt zijn met liefdesverdriet. Het is een hele bekende emotie en het hoort bij het leven. Noem één iemand ouder dan 21 jaar, behalve Beyoncé, die nog nooit is gedumpt. Hoewel de artiesten ons niet persoonlijk kennen lijkt het wel alsof ze zingen over onze gevoelens en ervaringen. De universele lyrics geven ons het gevoel dat we niet alleen zijn en dat we begrepen worden. Maar waarom luisteren we in dit soort situaties niet liever naar meer upbeat nummers als Happy van Pharrel?"De oergevoelens die vrijkomen bij verlies dragen we altijd bij ons. Om te overleven verdedigen we onszelf vaak tegen deze gevoelens omdat we denken dat ze ons zwak maken," vertelt psychotherapeut Mark O'Connel mij. "Liedjes laten ons liefdesverdriet ervaren op een veilige manier. Muziek is daarnaast ook altijd in beweging, het kan onze gevoelens ergens heen brengen in plaats van er mee vast te zitten." In andere woorden: doordat we ons kunnen afreageren op Wrecking Ball van Miley Cyrus voelen we ons minder alleen én kunnen we onze nare gevoelens verwerken op een comfortabelere manier.Het luisteren naar liedjes over liefdesverdriet – en dit gaat gek klinken – kan je best vergelijken met exposuretherapie voor mensen met een posttraumatische stressstoornis. "Een bevrijdende ervaring kan het brein helpen doordat het je onderdompelt in gevoelens," legt dokter Mike Dow uit, die werkt als psychotherapeut en het boek Healing the Broken Brain schreef. "Op een bepaalde manier is dit hetzelfde als hoe ik veteranen met een posttraumatische stressstoornis behandel. Door een pijnlijke of traumatische gebeurtenis opnieuw te beleven, help je je brein de herinnering opnieuw te verwerken. Het kan helpen om door het probleem heen te gaan, in plaats van eromheen.''Er is natuurlijk een enorm verschil tussen in je eentje janken op Unbreak My Heart en jezelf headfirst in een pit werpen op Since U Been Gone . Maar volgens psychotherapeut Abigail Burd helpen deze twee dingen je op dezelfde manier je vervelende ex te vergeten. ''Luisteren naar verdrietige muziek helpt ons gevoelens te begrijpen,'' vertelt ze. "Het laat je beseffen dat dit iedereen overkomt, dat je niet alleen bent en dat het uiteindelijk wel weer goed komt. Verdrietige muziek is een hele veilige manier om de complexe emoties van het dagelijkse leven te leren waarderen. Zonder de dieptepunten kunnen de hoogtepunten nooit zo zoet zijn."
Liedjes over gebroken harten activeren dus bepaalde stofjes in onze hersenen waardoor wij ons verbonden voelen met anderen, en daarom vinden we het fijn om er naar te luisteren. Klinisch psycholoog Dathan Paterno zegt hierover: "Krachtige muziek zorgt voor de aanmaak van dopamine en oxytocine. Dopamine is de energieke neurotransmitter, en een dosis hiervan kan je high maken. Aan de andere kant is oxytocine een neuropeptide die je beter om laat gaan met stress en angst. Het wordt vaak beschreven als het warme gevoel dat moeders krijgen wanneer ze voor hun pasgeboren kind zorgen. Het roept een prettig gevoel van verbondenheid en samenzijn op."
Het klinkt eigenlijk heel logisch: luisteren naar de muziek waar je van houdt kan zorgen voor een high. Afgaande op wat Paterno zei kun je dit op verschillende manieren ervaren. Het lucht dus enorm op, een beetje zoals wanneer je je longen eruit schreeuwt als je gefrustreerd bent. Maar ook de zalvende werking van een liedje als I Will Survive kan een zeer geruststellende dopamine-rush opleveren.
Het is een beetje zaaddodend om de kracht van popmuziek wetenschappelijk te verklaren, maar het maakt wel duidelijk dat onze obsessie voor liefdesverdrietliedjes bestaat omdat ze ons helpen met het verwerken van pijn. Het maakt dealen met een gebroken hart aangenaam, in plaats van traumatiserend. Je kunt door de muziek je demonen aankijken en verslaan door in de club los te gaan of in de spiegel mee te blèren met de hits. Whitney, Beyoncé, Björk, Drake en Bon Iver vertellen ons wat we willen horen, op het moment dat we het willen horen. Zij zorgen ervoor dat de stofjes worden aangemaakt die ons helpen bij het lijmen van ons gebroken hart. Geen wonder dat we steeds weer bij ze aankloppen.