Alle idiote manieren waarop mensen probeerden niet zwanger te worden voor de pil bestond

Dit najaar kwam de toegankelijkheid van anticonceptie in de Verenigde Staten in de problemen. Begin oktober kondigde president Trump nieuwe regels aan waardoor het makkelijker wordt om vrouwen vergoeding van anticonceptie te weigeren op religieuze of morele gronden. Dankzij deze regels kan in de VS het recht op gratis anticonceptie worden omzeild. Niet alle 55 miljoen mensen die in 2016 gebruikmaakten van de regeling worden erdoor geraakt, maar waarschijnlijk zullen honderdduizenden vrouwen nu hun eigen voorbehoedsmiddelen moeten gaan regelen.

Een paar weken later meldde Newsweek dat er een niet-geverifieerde memo was gelekt waaruit bleek dat de Amerikaanse overheid van plan is om de kalendermethode (oftewel: periodieke onthouding) te gaan promoten – misschien wel de meest ineffectieve en omslachtige vorm van anticonceptie voor vrouwen. Het is een natte droom van de republikeinen om de Affordable Care Act te nekken en te stoppen met Planned Parenthood (een Amerikaanse NGO die gezondheidszorg aan vrouwen levert). En Trump wil de subsidies intrekken van ieder overheidsprogramma dat geen ontploffingen veroorzaakt, dus hij vormt een grote bedreiging voor anticonceptie.

Gelukkig kunnen Trump en de republikeinen de toegang tot anticonceptie niet volledig blokkeren. Maar hun pogingen heeft mensen bang gemaakt: veel Amerikaanse vrouwen zijn rekening gaan houden met de optie dat er geen eenvoudige en betrouwbare toegang tot betaalbare of gratis anticonceptie meer zal zijn. Ze overwegen een spiraaltje en zijn de pil en morning-afterpil alvast gaan inslaan.

In Nederland is het ondenkbaar dat anticonceptie niet goed beschikbaar is. Toch is ook hier kritiek sinds de pil uit het basispakket werd geschrapt. Vrouwen boven de 21 krijgen de pil niet meer zomaar vergoed. Meiden jonger dan 21 wel, maar dat gaat ten koste van het eigen risico. Dit jaar nog weigerde de overheid gehoor te geven aan de oproep van onder andere abortusartsen om de pil wel weer standaard te vergoeden. Je vraagt je af wat mensen eigenlijk deden voordat moderne anticonceptie bestond - en waarop we zijn teruggeworpen in een dystopische toekomst.

Niet helemaal verrassend: mensen waren van oudsher zeer toegewijde uitvinders van methodes om seks te hebben zonder zwanger te worden. We hebben een scala aan doe-het-zelf anticonceptiemethoden bedacht, waarvan sporen te vinden zijn tot 4000 jaar terug. (Verslagen van eeuwenoude abortusmethoden zijn net zo oud). Premoderne anticonceptie ging ver voorbij de basismethodes zoals orale, anale of homoseks, of het niet effectieve 'voor het zingen de kerk uit'.

Veel van de premoderne anticonceptie lijkt regelrecht ineffectief, zo niet krankzinnig. Sommige middeleeuwse Europeanen vertrouwden op kruidenamuletten, stukjes dood dier, menstruatiebloed en andere willekeurige shit (soms letterlijk). Een van de indrukwekkendste amuletten was een wezeltestikel die je om je nek moest binden tijdens de seks.

Methodes als de 'Lacedaemon sprong' van de oude Grieken, of de met lood en kwik aangelengde elixers uit China klinken nog enigszins logisch. Bij de eerste moet een vrouw zich terugtrekken zodra ze de man voelt ejaculeren. Ze moet opspringen, hurken en het sperma eruit schrapen. De essentie – sperma uit de baarmoeder houden – is begrijpelijk en zou een ieniemienie-beetje invloed kunnen hebben op de kans op zwangerschap. Maar het zou over het algemeen niet echt werken; sperma zwemt snel. De tweede methode is ook logisch, want gif drinken kan je hele lichaam verneuken, zodat wat er dan in je baarmoeder zit ook sterft.

Er zijn onderzoekers die geloven dat sommige anticonceptie-manieren uit de oudheid effectief kunnen zijn, maar ze zijn natuurlijk niet half zo betrouwbaar als de pil of een spiraaltje. "Vrouwen uit de oudheid, middeleeuwen en vroegmoderne tijd wisten welke kruiden je moest nemen om bevruchting te voorkomen," zegt John Riddle, hij is emeritus hoogleraar Medische geschiedenis aan de universiteit van North Carolina en de voornaamste voorstander van het idee dat eeuwenoude anticonceptie daadwerkelijk werkt. Hij betoogt dat de toename van door mannen gedomineerd medisch onderwijs ervoor heeft gezorgd dat veel kennis verloren is gegaan, aangezien deze voornamelijk werd bewaard door vrouwen op het platteland.

Bijna iedere cultuur heeft een eigen manier ontwikkeld om sperma de weg naar de baarmoeder te blokkeren. Van het vaginaal inbrengen van boontjes in het zuiden van Afrika tot zeewierproppen in het Grote-Oceaangebied, bijenwas, stenen schijven en nog meer dierenballen; als je het kunt bedenken dan heeft iemand het in een vagina gestoken om een zwangerschap te voorkomen.

Sommige van deze blokkades zouden het vaginale ecosysteem genoeg veranderen om het (ten minste een beetje) zaaddodend te maken. Denk hierbij aan het in de oudheid wijdverbreide gebruik om dierenmest te gebruiken – de befaamde krokodillenmest uit Egypte, of het eeuwenoude Mesopotamische gebruik van de zure acaciavrucht, gemengd met honing en dadels, ingebracht met een stukje katoen als een tampon. Verder was er de Indiase methode waarbij je een zoutsteen bij jezelf naar binnen duwt zodat je PH-waarden veranderen. Deze methoden waren tot het begin van de moderne tijd populair. De achttiende-eeuwse Italiaanse playboy Giacomo Casanova gebruikte bijvoorbeeld een half citroentje als pessarium.

De oude elixers krijgen minder aandacht dan de blokkades, denkt Riddle, omdat historici "medicijnen grotendeels wegzetten als magisch, achterhaald of folklore". Maar sommige vroege orale brouwsels bevatten misschien wel hormoon-beïnvloedende substanties. De oude Mediterranen zweerden bij Silphium, een plant die bij de Noord-Afrikaanse stad Cyrene groeide en eeuwenlang als orale anticonceptie werd gebruikt en rond het jaar 100 uitstierf doordat het zo veel gebruikt werd. Vergelijkbare planten worden nog steeds gebruikt als anticonceptie in het Midden-Oosten en centraal Azië en lijken een effect te hebben op de vruchtbaarheid van laboratoriumratten, maar het effect op mensen is veel wisselvalliger.

"Het begon met onderzoek van dierenartsen om te kunnen verklaren waarom grazende dieren zulke lage geboortecijfers hebben," zegt Riddle. "De wetenschap erkent nu dat planten effect hebben op de hormoonhuishouding van dieren… waaronder de stimulatie of onderdrukking van oestrogeen en progesteron."

We weten minder van andere olieën, zaden en kruiden die mensen vroeger gebruikten als voorbehoedsmiddelen. Maar als ze bestudeerd zouden worden zou kunnen blijken dat sommige een effect hebben op zwangerschapgerelateerde hormonen. Natuurlijk zijn de meesten totale onzin, zoals slangenolie. Goede kandidaten voor onderzoek zijn de bestanddelen die telkens terugkeren in elixers, of tegenwoordig nog gebruikt worden. Zoals de zaden van de wilde peen, die naar voren komt in klassieke Griekse teksten en die volgens Riddle nog dagelijks als anticonceptie genuttigd wordt door volken uit de Appalachen.

Zo bizar als veel van de klassieke voorbehoedsmiddelen tegenwoordig misschien klinken, één ding hebben ze gemeen: de verantwoordelijkheid voor de anticonceptie – en hun nare bijwerkingen – ligt bij de vrouwen. Ik bedoel: zoutkristallen en citroenen in de vagina – fuck. Dingen die lijken op condooms bestonden duizenden jaren geleden maar deze waren voornamelijk decoratief (denk aan een koker om een piemel mee te versieren). De sperma-opvangende liefdeshandschoen wordt pas in de middeleeuwen geregistreerd. En toen waren condooms nog lang niet zo effectief als de moderne latex-variant.

Er waren een paar op mannen gerichte elixers en glijmiddel-achtige substanties, zegt Riddle. Jeneverbessen op de penis smeren werd zo krachtig beschouwd dat het in sommige Duitse steden verboden werd, zonder resultaat. Hij merkt ook op dat de Romeinen en middeleeuwse monniken boomschors aten om hun lusten te drukken. Maar dat telt niet echt als gedeelde verantwoordelijkheid voor anticonceptie.

Zoals gezegd, er kan meer achter klassieke anticonceptie zitten dan wanhoop en bijgeloof. Sommige elixers en blokkades verdienen misschien een nieuw onderzoek om te identificeren wat er effectief aan was, om zo de beschikbaarheid van anticonceptie nog groter te maken. Maar natuurlijk is er geen enkel bewijs dat ze ook maar half zo veilig en betrouwbaar zijn als de moderne middelen. Het zou dus behoorlijk klote zijn als anticonceptie niet meer makkelijk toegankelijk is en we moeten hurken, jeneverbessen moeten pletten en wilde peen-zaadjes moeten slikken om maar te hópen dat we beschermd zijn.

Tonic is de nieuwe site over gezondheid van VICE. Volg ons op Facebook.