Waarom voormalig toptalent Christian Gandu nu bij de amateurs speelt

Willem van Hanegem had zoveel vertrouwen in het talent van Christian Gandu (27), dat hij hem als vijftienjarige puber wilde laten debuteren voor FC Utrecht. Later bij Borussia Dortmund zag ook Jürgen Klopp het helemaal zitten met de aanvaller. Toch werd het uiteindelijk geen rechte lijn naar de top voor Gandu. Zo kreeg de Congolese aanvaller bij Almere City een pistool tegen zijn hoofd, beleefde hij een nachtmerrie in Polen en werd hij in 2015 bijna Nederland uitgezet.

Inmiddels speelt Gandu bij de amateurclub DHSC in de Hoofdklasse. VICE zocht hem op in de kantine van Sportcomplex Wesley Sneijder. Dit is zijn verhaal.

Veel bekende voetballers snappen er niks van dat ik nu bij de amateurs speel. Bij FC Groningen speelde ik nog met Virgil van Dijk, die laatst bijna de Gouden Bal won. Ook Georginio Wijnaldum, tegen wie ik in de jeugd altijd speelde, gelooft niet dat ik geen profvoetballer meer ben. Het klinkt misschien een beetje arrogant, maar ik zie spelers in de Eredivisie en in de Champions League waarvan ik het idee heb dat ik zeker niet minder ben.

Omdat ik alleen de Congolese nationaliteit heb, en dus geen Nederlands paspoort, heb ik bij veel clubs problemen gehad met mijn papieren. Als ik wel de goede papieren had gehad, denk ik dat ik nu de Gouden Bal had gewonnen.

Als ik een boek zou schrijven over alles wat ik heb meegemaakt, zou het een hele dikke pil worden. Op mijn negende vluchtte ik in mijn eentje voor de oorlog in Congo. Mijn biologische moeder is overleden en mijn vader spoorloos. Ik weet niet meer hoe ik ben gevlucht uit Congo – ik heb niet eens meer een beeld hoe het land eruitziet. Ik weet nog wel dat ik in Nederland uit het vliegtuig stapte en mijn naam en leeftijd moest vertellen. Daarna werd ik in een asielzoekerscentrum geplaatst. Vanaf mijn dertiende kwam ik als wees in een internaat terecht. Daar moest ik van jongs af aan al alles zelf doen. Ik kookte mijn eigen maaltijd en waste mijn eigen kleren.

Op mijn negende begon ik Nederland met voetballen bij KVVA uit Amersfoort. Met mijn snelheid viel ik al snel op bij FC Utrecht en kwam ik daar in de jeugdopleiding terecht. Het deed me vroeger altijd wel wat als ik andere kinderen met hun ouders naar de wedstrijden zag komen. Ouders brengen je van alles bij, en die hulp heb ik lange tijd niet gehad. Tot ik in het internaat een hele goede klik kreeg met een medewerkster, Arjenne. Zij was de enige persoon naar wie ik luisterde. Als ik vroeger boos was, ging er van alles kapot. Maar als zij er was, bleef ik rustig. Arjenne nodigde me op een dag uit bij haar thuis, waar ik haar man Maarten en hun kinderen ontmoette. Maarten en Arjenne werden later mijn pleegouders en hebben veel voor mij betekend. Ik heb hun kinderen van kleins af aan zien opgroeien. Ze noemen me hun pleegbroer.

Bij FC Utrecht ging het ondertussen lekker. Zeker toen de toenmalige trainer Willem van Hanegem me al op vroege leeftijd bij het eerste elftal haalde. Op mijn vijftiende wilde hij me mee hebben voor de wedstrijd tegen NAC. De KNVB stak een stokje voor mijn debuut, omdat nog te jong was. Later ging Van Hanegem weg als trainer bij Utrecht en kregen we Ton du Chatinier ervoor terug. Van hem moesten alle jonge spelers terug naar de A-junioren. Dat zag ik niet zitten. Ik heb toen tegen het bestuur gezegd dat ik niet meer met de junioren ging trainen. Die situatie heeft ertoe geleid dat ik vertrok bij FC Utrecht.

Van die beslissing kreeg ik geen spijt, want hierna kwam ik bij Borussia Dortmund terecht. Bij de A-pupillen van Dortmund trainde ik onder Peter Hyballa en werd ik goede vrienden met Mario Götze. Op mijn zestiende mochten Mario en ik meetrainen met het eerste elftal van Jürgen Klopp. Ik voetbalde vanaf toen ineens met grote jongens als Mats Hummels, Jakub Błaszczykowski en Lucas Barrios. De eerste training zal ik nooit meer vergeten. Bij een partijspel stiftte ik de bal over de uitkomende keeper Roman Weidenfeller heen. Hij schold me helemaal verrot. “Scheisse, was machst du dann?”, riep hij. Hij verzekerde me dat hij allebei mijn benen zou breken als ik het nog een keer zou doen. “I will not do it again,” beloofde ik. Klopp kwam later naar me toe lopen: “Kan gebeuren, jongen. Ik denk dat je hem vernederd hebt.”

Ik heb uiteindelijk een half jaar met het eerste meegetraind. Op een gegeven moment mocht ik een oefenwedstrijd op de bank zitten tegen Real Madrid. Ik zag daar in de catacombe allerlei supersterren lopen, zoals Cristiano Ronaldo, Kaká, Arjen Robben en Wesley Sneijder. Sneijder ken ik al van kleins af aan. Ik ben vrienden met zijn broertje Rodney, waardoor ik veel bij de familie Sneijder over de vloer kwam. “Wat doe jij hier dan?”, vroeg Wesley me. Hij dacht in eerste instantie dat ik een ballenjongen was. Ik bleef die wedstrijd op de bank, maar ik vergeet nooit meer dat de stadionspeaker riep: “Met nummer 24, Christian…” Vervolgens schreeuwde bijna 80.000 supporters: “Gandu!” Ik kreeg kippenvel over mijn hele lichaam.

Ik heb in Dortmund mijn mooiste tijd gehad. Ik woonde in een grote villa met een begeleider en meerdere jeugdspelers, zoals Antonio Rüdiger en Götze. Met Götze had ik de beste band. Nadat we een keer dik hadden gewonnen met Jong Dortmund, gingen we op een avond wat drinken in de stad. Als spelers van Jong Dortmund herkenden veel mensen ons in het centrum. We kregen op een gegeven moment een discussie met vijf jongens.

Buiten liep het uit op een vechtpartij. We zijn daarna weggerend richting onze villa. We moesten eigenlijk om half 3 thuis zijn, maar door die vechtpartij hadden we wat vertraging opgelopen. Onze begeleider stond al op ons te wachten, die was woest. “Het is dat jullie zo goed kunnen voetballen, anders hadden jullie een groot probleem.” We gingen naar onze kamers en kropen meteen achter MSN. We chatten naar elkaar dat we hoopten dat die vechtpartij niet zou uitlekken. Gelukkig is dat nooit gebeurd. Mario en ik heb tot de dag van vandaag nog contact. Soms ga ik nog richting Duitsland om zijn wedstrijden te kijken.

Vanwege de problemen met mijn papieren voor een werkvergunning is het in Dortmund nooit tot een debuut gekomen. Na een verhuurperiode bij FC Groningen tekende ik daarna een contract bij Almere City. Daar kwam mijn naam ineens groot in het nieuws door een incident met ploeggenoot René Osei Kofi, waarbij een vuurwapen betrokken was. We maakten vaak grapjes tegen elkaar, maar op een dag liep het uit de hand. Het liep zo hoog op dat we buiten tegen elkaar wilden gaan vechten.

Eenmaal buiten gaf Kofi aan dat ik nog even moest wachten en hij liep naar zijn auto. Ik dacht dat hij niet meer terug zou komen, dus ik ging weer richting de kleedkamer. Hij kwam binnen met een nektasje. Toen hoorde ik een paar klikken en haalde hij een pistool uit dat tasje. Die zette hij tegen mijn hoofd. Uit angst piste ik over mijn kleren heen en kreeg een soort black-out.

Vraag me niet hoe, maar ik nam het pistool over en stond later met dat ding in mijn hand te zwaaien in de kleedkamer. Andere jongens bukten en riepen: “Niet doen, hij is geladen!” Kofi vroeg me of ik hem het pistool wilde teruggeven en dat heb ik gedaan. We zijn daarna gewoon gaan trainen. Het is later uitgelekt en groot nieuws geworden in Nederland, maar Kofi en ik hebben het uitgepraat. Ik heb ook geen aangifte gedaan. Hij zat fout, maar ik wilde hem niet verder zwart maken.

Na dat seizoen ging ik ook weg uit Almere en speelde ik drie jaar bij de amateurs van Elinkwijk. In 2014 maakte ik de overstap naar Zagłębie Sosnowiec, een club uit Polen. Dat was een nachtmerrie. Supporters maakten apengeluiden en scholden me uit. Bij een thuiswedstrijd wilde ik een keer een corner nemen, en werd er vanuit het uitvak een banaan gegooid. Ik pakte die banaan en heb hem opgegeten. Ik ging in Polen ook niet zomaar naar buiten. Ik bleef op mijn hotelkamer en liet eten bezorgen. Er loopt momenteel ook nog een rechtszaak, omdat ik nog vijf maandsalarissen tegoed heb.

Ik was blij dat ik na anderhalf jaar in Polen weer terug naar Nederland kon, maar eenmaal terug in Nederland moest ik me melden bij de immigratiedienst. Ik nam daar plaats aan een tafel. Er zaten twee agenten en iemand van de IND. “Je hebt nog 24 uur om Nederland te verlaten,” kreeg ik te horen. Ze zagen mijn verhuizing naar Polen als een emigratie, waardoor mijn verblijfsvergunning zou aflopen. Ik heb destijds nog vijf dagen in een celletje in Houten gezeten. In de tussentijd zouden ze uitzoeken wat er precies met me zou gebeuren. In die tijd zat ik zo diep dat ik er echt aan dacht om maar gewoon voor de trein te springen. Ik was zo bang dat ik ieder moment weer terug naar Congo zou moeten. Ik at weinig en raakte geblesseerd door de stress. Het heeft me goed gedaan dat toen zoveel mensen achter me zijn gaan staan: mijn vriendin, familie, vrienden en veel bekende voetballers. Mijn maatje Anouar Kali en de familie Sneijder bijvoorbeeld. Georginio Wijnaldum richtte zelfs een instagrampagina op: “Gandu moet blijven!” Al die media-aandacht heeft er uiteindelijk aan bijgedragen dat ik mocht blijven. Gelukkig.

Na verschillende amateurclubs speel ik sinds dit seizoen weer in mijn stad Utrecht. Soms baal ik er wel van hoe mijn carrière is gelopen. Zeker als ik het vergelijk met jongens waarmee ik heb gespeeld. Aan de andere kant ben ik wel heel gelukkig. In de zomer kon ik nog aan de slag bij twee betaalde voetbalclubs, maar ik voel me hier thuis. Wie weet komt er ooit nog een mooi profavontuur. Willem van Hanegem komt nog weleens bij mijn wedstrijden kijken en laatst zag ik hem nog bij opnames voor een programma van FOX Sports. Ik heb een filmpje op mijn telefoon staan, waarin hij zegt: “Als jij geen mooie club krijgt, weet ik het godverdomme helemaal niet meer.” Het zou mooi zijn als hij gelijk krijgt.

Denk jij aan zelfdoding? Of ken jij iemand die aan zelfdoding denkt? Hulp zoeken werkt echt. Start een anonieme chat op www.113.nl (113 Zelfmoordpreventie) of bel 0900-0113.