Foto’s van het nachtleven van New York begin jaren 90

De jaren negentig waren een intens decennium in New York. Er werd een recordaantal moorden gepleegd en de crack-epidemie bereikte zijn piek. Verlaten gebouwen veranderden in kerkers vol crackgebruikers en de straatprostitutie stond in volle bloei, wat tot de controversiële heerschappij van Rudolph Giuliani leidde in 1994.

Tijdens Giuliani’s “Quality of Life”-campagne, gestoeld op de broken windows-theorie, begon de NYPD zich te richten op mensen die zich schuldig maakten aan kleine overtredingen. Als deel hiervan zorgde hij voor een golf aan invallen in clubs, waardoor het nachtleven uiteindelijk veranderde van een doehetzelfplek voor randfiguren, naar een ultracommerciële wereld vol megaclubs, vip-tafels, en banken op de dansvloer.

De jaren 90 vormden zo het slotakkoord van de jaren waarin je nog in Manhattan kon wonen, werken en feesten zonder stinkend rijk te hoeven zijn. De Deense kunstenaar Jacob Fuglsang Mikkelsen arriveerde middenin die tijd in New York, en begon met fotograferen in het Gershwin Hotel op East 27th Street. Het Gershwin was toentertijd het epicentrum van het nachtleven in Downtown Manhattan, waar je allerlei invloedrijke figuren uit de kunst, literatuur, en muziekwereld tegen het lijf kon lopen.

Mikkelsens fotoserie Catcher in the Eye laat precies zien hoe het nachtleven eruitzag: een surreële fantasiewereld van vrijheid, onafhankelijkheid en zelfexpressie. VICE mijmerde met de fotograaf over leven in New York in het pre-internet tijdperk.

VICE: Wat is je eerste herinnering aan het Gershwin hotel?
Mikkelsen: De eerste keer dat ik daar was, was in 1993. Het was een soort tijdelijke woning voor ex-gedetineerden en daklozen. Sommige verdiepingen waren toen al gerenoveerd, zodat het gebruikt kon gaan worden als hostel. Ik werkte voor kost en inwoning als assistent van Lynne Packwood, de interieurdesigner van het hotel, uit Liverpool.

De Zwitserse zakenman Urs Jakob en zijn vrouw Suzanne Tremblay hadden net een deal gemaakt met de stad. Ze kochten het gebouw voor één dollar met als voorwaarde dat ze het zouden omtoveren tot een mooie en stijlvolle locatie, en dat deden ze.

Na een jaar aan de kunstacademie in San Francisco keerde ik terug naar het Gershwin hotel in New York. Lynne en ik werden vrij snel verliefd en ze stelde me voor aan de geweldige mensen die er rondliepen sinds de verbouwing. In 1999 ben ik er vast gaan wonen. Het voelde alsof ik een nieuwe familie had gevonden die hun ervaringen en kennis met mij deelden. Iets waarvan ik alleen nog maar had durven dromen.

Kan je beschrijven hoe het er aan toe ging in het hotel?
In de eerste jaren bedachten Jules Feiler en Urs Jakobs vooral de evenementen. Een Gershwin-feestje begon vaak op straat. Als je dan bij het hotel aankwam, stonden er prachtige sculpturen van de Finse ontwerper Stefan Lindfors die je naar binnen trokken. De lobby liep door in het kunstatelier. De rode bar en de woonkamer waren aan de achterkant van het hotel. Het penthouse had een prachtig dak van kunstgras waar feesten en filmfestivals werden gegeven onder de sterrenhemel. Het hotel werd MA13 genoemd, het Museum of Art met 13 verdiepingen. Iedere verdieping had zijn eigen expositie met verschillende artiesten. Inclusief die van mijzelf.

Wat was je inspiratie voor Catcher in the Eye?
Het project schoot me te binnen in 1996 toen ik Catcher in the Rye las. Lynne had het aan mij gegeven, omdat ze mij op Holden Caulfield vond lijken.

Ik ontwikkelde dat werk toen ik foto’s maakte van de mensen om me heen. Ik voelde me echt net als Holden. De camera is een perfect masker om je achter te verbergen. Als je achter de lens blijft en kijkt naar de wereld, hoef je niet per se mee te doen met de rest. Het maken van een foto, het vastleggen van een moment, dat is echt magisch.

Ik heb een expositie gemaakt waarin de foto’s enorm groot staan afgedrukt op de muur. Zo kunnen de mensen die op de foto’s staan met zichzelf interageren. De expositie was over heel de 96e verdieping van het Empire State in 1997. De negatieven werden gescand en de foto’s werden daarna geprint op canvas. Als Warhol nog had geleefd, had hij zijn werk ook op canvas geprint, denk ik. Toen ik in New York deze scene fotografeerde, was ik zowat de enige met een camera. Anton Peric en Billy Name leerden me dat het heel belangrijk is om de energie van het moment goed vast te leggen. Als je een moment wil bevriezen moet je er middenin zitten.

Wat is je favoriete moment met de mensen die je fotografeerde?
Nou, dan zeg ik: Quentin Crisp, de “Englishman in New York” van Sting. Hij kwam vaak naar het Gershwin hotel voor feestjes. Bij de opening van mijn expositie stuurde ik hem een handgeschreven uitnodiging. Het begon om zeven uur ‘s avonds, maar hij dacht dat het om zeven uur ‘s ochtends begon. Hij was nog nooit in de Empire State Building geweest. Hij was over de 80 en zag eruit als een schattig oud vrouwtje.

Gelukkig herkende één van de bewakers hem. Hij was zelfs een groot fan en ontfermde zich over Quentin. Hij liet hem het gebouw zien, betaalde voor zijn eten en drinken, vermaakte hem de hele dag totdat de show begon. Quentin vond het geweldig. Later zat hij voor het raam met uitzicht over de hele stad, en poseerde hij met allerlei beroemde mensen die hem kenden en wisten wat hij had betekend.

Wat maakte het nachtleven in de jaren negentig zo eigenzinnig?
Het was een tijd vol house-muziek, xtc, keta, open bars, een bloeiende aandelenmarkt, de internetbubbel. Er was een overvloed aan jonge, coole, slimme en creatieve mensen met heel veel geld om te verbrassen.

Tegen de tijd dat het allemaal in elkaar begon te storten, was ik bezig met het organiseren van evenementen in The Tunnel. Ik maakte plannen om Limelight opnieuw te openen en pitchte het idee om HR Giger de VIP-room in te laten richten. Dat werd nog een groot succes, ik heb daar de moeder van mijn dochter zelfs ontmoet toen ik stond te draaien.

Het nieuwe Limelight was een tijdje heel cool, maar het werd al snel mainstream en een makkelijke manier om geld te verdienen voor Peter Gatien, de clubmagnaat die het kocht. Uiteindelijk werd hij opgepakt voor belastingontduiking en moest hij terug naar zijn vaderland Canada. Hij ging daar de bak in. De clubwereld werd extreem commercieel, verplaatste zich naar chiquere wijken, en werd vreselijk saai. Het nachtleven zou bevrijdend moeten zijn, en dat was het niet langer. De leuke feestjes begonnen plaats te vinden aan het water, op boten en in lofts, of in Brooklyn. Toen kwam 9/11, en dat luidde het einde in van het New York dat ik kende.