Wanneer krijg je precies een coronaboete en wat voor gevolgen heeft dat?

De corona-maatregelen zijn geen geintje, en om dat te benadrukken kan je flinke boetes krijgen als je die regels overtreedt. Als je bijvoorbeeld met meer dan drie mensen afspreekt die niet tot jouw huishouden behoren, of geen anderhalve meter afstand houdt van mensen die niet in je huishouden zitten, kan je – als je ouder bent dan achttien– een boete van 390 euro krijgen. Als je jonger bent dan 18 mag je 95 euro dokken als je je niet houdt aan bepaalde maatregelen. Vorige week werd bekend gemaakt dat er al zo’n 1400 boetes uitgedeeld werden, en dat de politie ook steeds strenger optreedt.

Het zal voor iedereen duidelijk zijn dat je dus niet met een groep vrienden gezellig kan barbecuen in het park, en dat nu even niet de tijd is om een menselijke toren te bouwen, maar toch zijn er nog enkele zaken waar we misschien niet helemaal bewust van zijn. Wat als iemand tegen je opbotst? Welk effect heeft zo’n boete op je strafblad? Mag je met je groep huisgenoten nog buiten chillen en mag je ook met je vrienden afspreken als iedereen zijn afstand bewaart en je op die manier dus kleine, aparte groepjes vormt?

Ik sprak strafrechtadvocaat Zahra Boufadiss en schotelde haar enkele vragen voor. Als je hierna toch nog vragen hebt over een boete die je aan je knikker hebt, mag je gerust een mailtje sturen naar boufadiss@jsadvocaten.nl.

VICE: Moet een agent bewijs hebben dat je de anderhalvemeter-regel geschonden hebt voordat hij of zij je kan beboeten?
Zahra: Agenten, toezichthouders en opsporingsambtenaren mogen in principe beboeten op grond van hun eigen waarneming. De politie heeft bijvoorbeeld ook geen bewijs nodig om jou een boete te geven als je door een rood licht rijdt. Anderhalve meter is wel wat lastiger om in te schatten, maar ik neem aan dat de politie instructies heeft gekregen over hoe je die schatting kan maken. Die waarneming schrijven ze op in hun proces-verbaal. Het proces-verbaal vormt het bewijs voor de overtreding. Meer bewijs is niet nodig.

Als je zelf constateert dat je wel anderhalve meter afstand hebt gehouden, mag je eisen aan de agent of toezichthouder in kwestie dat hij of zij dit opneemt in het proces verbaal. Je kan ook vragen aan de agent of ze een foto van de situatie toevoegen in het proces verbaal. Mocht er toch een boete worden uitgeschreven, kan je dit aanvechten.

Als je op tegen iemand opbotst, kan je daar dan een boete voor krijgen?
In een supermarkt gebeurt het natuurlijk constant dat je per ongeluk tegen iemand aan kan lopen, zonder dat iemand dat expres doet. Wanneer beiden hieraan geen schuld hebben en ze alles hebben gedaan om te voorkomen dat zij tegen elkaar aanlopen, is er geen sprake van een strafbaar feit als het toch gebeurt. Dit wordt ook wel de ‘afwezigheid van alle schuld’ genoemd.

Maar je zal dat niet als excuus kunnen gebruiken om een boete te voorkomen als je met je vrienden aan het hangen bent op straat. De politie zal in de meeste gevallen eerst iemand aanspreken. Als ze een kwartiertje later weer langskomen, en ze zien dat je nog steeds die maatregel schendt, krijg je een laatste waarschuwing. De derde keer dat ze je moeten aanspreken, krijg je een boete.

Kan je van de politie eisen dat ze je eerst waarschuwen voordat je een boete krijgt?
Nee, volgens de regelgeving wordt niet geëist dat eerst een waarschuwing wordt gegeven voordat een boete wordt opgelegd. Je kan wel aangeven als je verzet aantekent tegen de strafbeschikking dat je de boete bijvoorbeeld te hoog vindt in verhouding tot de ernst van de overtreding en dat je bovendien geen waarschuwing hebt gekregen voordat de boete wordt opgelegd. Wellicht heb je daarmee succes bij de officier van justitie of politierechter.

Krijg ik ook een boete als ik met mijn vrienden afspreek op een openbare plek, maar iedereen voldoende afstand houdt en op die manier iedereen zijn eigen groepje vormt?
Ja, je gaat al de fout in als je ‘afspreekt’. Alle gecoördineerde afspraken zijn verboden. Groepsvorming mag op straat als je voldoende afstand houdt, maar je mag niet afspreken om samen te komen. Hier kan je dus ook een boete voor krijgen.

Hoe zit het precies als je met huisgenoten woont? Mag je met hen wel buiten chillen?
Als je met twee of meer mensen buiten bent, moet je anderhalve meter afstand houden, tenzij je een huishouden vormt met elkaar. Het is logisch dat je met je gezin een huishouden vormt, of als je met je drie vriendinnen onder één dak woont. Dan hoef je dus niet die anderhalve meter afstand te bewaren. Met hen mag je ook gewoon samen in een park zitten. Maar wat als je met tien mensen in een woonunit woont, en een keuken deelt, maar waar wel iedereen zijn eigen grote kamer heeft? Daarvan zegt de politie dat dit geen huishouden is, en dan mag je van de politie dus niet met z’n tienen buiten zitten.

Dat is voer voor discussie. Want zou je niet kunnen betogen dat mensen in een woonunit keuken, badkamer en wc delen, en dat er daarom sprake is van een gedeeld huishouden? Ik vind de regelgeving op dit punt niet helemaal duidelijk, er is ruimte voor interpretatie. Hier is dan ook ruimte om de boete aan te vechten.

Mag je nog in groepsverband de straat opgaan om te demonstreren? Demonstreren is toch een grondrecht?
Nee. Recht op demonstratie is een fundamenteel mensenrecht, maar het is ook opgenomen in de wet en het verdragsartikel dat dit recht kan worden beperkt, bijvoorbeeld als de gezondheid van de samenleving in gevaar komt. Op dit moment zijn alle samenkomsten verboden en demonstraties vallen hier ook onder. Als je een demonstratie organiseert, kan de burgemeester die verbieden en als je wel demonstreert, neem ik aan dat de politie zal handhaven.

Kan je ook beboet worden als je thuis afspreekt met mensen?
Ja. In Nederland is er nu een beleid dat gebaseerd is op het nemen van je eigen verantwoordelijkheid. De regelgeving is op bepaalde punten dan ook niet helemaal duidelijk.

De regelgeving is in principe gericht op datgene wat in openbare ruimte gebeurt. Maar de regering heeft ook heel duidelijk gezegd: er mogen maar drie mensen op bezoek komen bij jou thuis, en die moeten ook elk anderhalve meter afstand houden.

Daarnaast heeft de politie nu ook de macht gekregen om te treden tegen de ‘coronafeestjes’. Er gaat ook een foto rond van een barbecue op een dak in Rotterdam, en daar heeft de politie ook opgetreden. Het kan dus dat de politie je er op aanspreekt, maar dat zal wel in mindere mate gebeuren dan in de openbare ruimte.

De politie zegt ook dat, als jij vindt dat als een overtreding plaatsvindt bij de buren, je eerst kan proberen hen op een respectvolle manier aan te spreken. Je kan ook bellen naar het algemene nummer van de politie (0900-8844). De politie kan dan handhaven, wanneer dat nodig wordt geacht. In sommige gevallen zullen ze dan langskomen en aanbellen.

Krijg je een strafblad als je een boete krijgt?
Ja, als je ouder bent dan achttien, komt deze boete als een aantekening op je strafblad te staan en dat kan gevolgen hebben voor je VOG in de toekomst.

Waar moet je verdediging aan voldoen om zo’n boete kwijt te schelden?
Die boete is officieel een strafbeschikking, het is een aanbod van de officier van Justitie die zegt: als je dit betaalt, hoef je niet naar de rechter. Als je die strafbeschikking betaalt, beken je ook schuld. Zodra je betaalt, is er geen weg meer terug en kan je later niet zeggen dat je er toch niet mee akkoord gaat.

Wat je wel kan doen is een verzet aantekenen tegen die beschikking. In een dergelijk verzetschrift moet je minimaal aangeven dat je verzet aantekent tegen de strafbeschikking en hierbij duidelijk het nummer van de beschikking noemen. Ook kan je ervoor kiezen om alvast de redenen op te schrijven waarom je niet akkoord gaat.

Het heeft zeker zin om in te gaan tegen zo’n boete, als je het niet eens bent met de strafbeschikking of de hoogte daarvan. De regels zijn vrij duidelijk uitgelegd, maar er is toch nog altijd ruimte voor interpretatie van die regels. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat je wel degelijk anderhalve meter afstand hield. En in principe zijn alle samenkomsten verboden waarbij je samen een afspraak maakt om samen iets te doen, maar als je per ongeluk iemand tegenkomt in een park en dan beslist om samen te sporten: is er dan ook sprake van een samenkomst? En als sprake is van een noodgeval en je daarom wel de auto moest nemen met twee mensen die niet je huisgenoten zijn, kan je ook proberen de boete aan te vechten.

Het is verstandig om hierbij een advocaat in te schakelen. Die kan voor jou het dossier opvragen, en met je bespreken en onderzoeken of de boete met succes kan worden aangevochten. In sommige gevallen kan ook worden betoogd dat de hoogte van de boete verlaagd moet worden.

Kan je uitstel van betaling vragen als je je boete niet kan betalen, bijvoorbeeld omdat je door het virus nu zonder werk zit?
Als je boete heel hoog is, kan je een betalingsregeling aanvragen, maar daar heb je geen recht op.

Hebben we verder nog bepaalde rechten waar we ons misschien niet bewust van zijn?
Als je wordt aangesproken door een agent in burger, en je wil controleren of diegene wel echt een agent met bevoegdheden is, kan je verzoeken of de agent zich kan identificeren. Daarnaast heb je ook het recht om te zwijgen als er vragen worden gesteld over een strafbaar feit. Ook kan je de opsporingsambtenaar in kwestie vragen om bepaalde zaken die jij belangrijk vindt, bijvoorbeeld dat wel degelijk sprake is van anderhalve meter afstand, te laten opnemen in het proces-verbaal. Dan kan je dit later weer gebruiken in je verweer om de boete aan te vechten. En wat ook een belangrijk recht is, is dat je dus binnen veertien dagen in verzet kan gaan. Denk goed aan dat termijn, want als je binnen veertien dagen niets doet, krijg je die boete zeker. Het is echt belangrijk om hier bewust van te zijn, want die boete komt als een aantekening op je strafblad te staan.

Dankjewel, Zahra.