Foto's van Lesbos, de ballon die op knappen staat

De situatie op het Griekse eiland Lesbos lijkt de laatste tijd alleen maar erger te worden. De vluchtelingencrisis zorgt al jaren voor spanningen, met name op Lesbos, waar duizenden migranten vastzitten in het vluchtelingenkamp Moria omdat ze niet verder de EU in mogen. Door toenemend geweld van de Griekse bevolking tegen hulpverleners vertrekken veel van hen nu van het eiland, wat het leven voor de bewoners van de kampen alleen maar moeilijker maakt. Het overvolle Moria alleen al is met 21.000 inwoners zo groot als een kleine stad – de officiële capaciteit is 3.100 mensen. Bovendien komen er steeds meer mensen bij sinds de Turkse president Erdogan onlangs besloot om migranten die naar de EU willen niet meer tegen te houden.

Fotograaf Joris van Gennip reisde naar Lesbos om met eigen ogen te zien wat er aan de hand is. “Ik zag de foto’s van rubberen bootjes vol mensen weer binnenkomen via de grote persbureaus en dacht: ik moet daar naartoe.” De Nederlandse Van Gennip woont in Parijs maar reist als fotojournalist de hele wereld over. In 2015, helemaal aan het begin van de vluchtelingencrisis, is hij voor het eerst op het Griekse eiland. Hij wint dan de Zilveren Camera voor zijn foto van een klein meisje dat bij aankomst op het eiland gereanimeerd moet worden.

Als hij dit keer in Athene aankomt, hoort hij meteen van een aanval op journalisten: zij probeerden vast te leggen hoe boze eilandbewoners ervoor zorgden dat een rubberbootje met migranten niet kon aanmeren. “De apparatuur van een Duitse fotojournalist was in het water gegooid en de man was dusdanig hard toegetakeld dat hij de dag erna het eiland heeft verlaten.”

Van Gennip wordt gewaarschuwd door een Syrische vriend, die een NGO op het eiland runt. "Pas je wel op? Het is nu erg gevaarlijk hier. Kom niet hier naartoe," stuurt hij. Van Gennip: “Even later heeft hij de werkzaamheden van zijn vrijwilligers stopgezet en ze naar huis gestuurd.”

In 2016 worden de bewoners van een aantal Griekse eilanden, waaronder Lesbos, nog voorgedragen voor de Nobelprijs voor de vrede voor hun inzet voor het opvangen van migranten. Ook al lijken de meeste Grieken vrede te hebben met alle migranten in het straatbeeld, is de situatie toch omgeslagen, volgens de fotograaf: “In Mytilini, de hoofdstad van het eiland, is bijna geen Griek meer te zien op de boulevards nabij de haven.” Daar wachten migranten op een boot naar het vasteland nadat ze hoorden dat dit mogelijk gemaakt zou worden door de Griekse overheid. “Hoe je het ook wendt of keert, iedereen is het met elkaar eens dat het eiland een soort van overvolle Alcatraz voor migranten is geworden, en dat de Griekse eilanden de rotzooi van de EU aan het opdweilen zijn. Natuurlijk is dit niet meer houdbaar. De situatie is als een ballon die op knappen staat.”