Volgens Vitamin X is punk niet dood in Amsterdam maar straight edge wel

Bijna twintig jaar geleden besloot een stel punkers uit verschillende hoeken van Europa om een band op te richten met een fuck you-attitude en riffs waar menig thrashmetalband een puntje aan kan zuigen. De gemene deler? Ze woonden op dat moment allemaal in Amsterdam, waren overtuigd straight edge en vonden het tijd om old-school hardcore nieuw leven in te blazen. Vandaag is Vitamin X nog steeds een definiërende band in het genre. Ze hebben talloze tours over de wereld op hun naam staan en werkten ze op hun laatste langspelers samen met Steve Albini en John Brannon (Negative Approach). Morgen staan ze op Incubate in Tilburg: een prima reden om ze eens te spreken. Ik belde via Skype met zanger Marko Korac en bassist Alex Koutsman over de band die al bijna twee decennia lang About To Crack is.

Noisey: Ik lees vaak dat Vitamin X als grap begon, met een ironische bandnaam. Waarom zou een straight edge-band zich vernoemen naar een straatnaam van xtc?
Alex: Haha, Marko, wil jij deze doen?
Marko: Graag. Vitamin X was eigenlijk een tijdelijke naam. Althans, dat was het plan. We hadden toen geen idee dat Vitamin X een andere naam is voor pillen [lacht]. Maar voor we het wisten kwam de band in een stroomversnelling terecht en stond er een platencontract klaar. Dan wordt het lastig om je naam nog te veranderen. Onze bedoeling was om de straight edge-scene in Amsterdam wakker te schudden: die was toen heel serieus, er was weinig plaats voor humor. Een goed moment om met onze band de draak ermee te steken.

Jullie lyrics gaan meer over politieke en sociaalkritische thema's dan geheelonthouding en veganisme. Zoeken jullie naar een evenwicht, of komen de teksten vanzelf?
Marko: Door de jaren heen hebben we echt ontelbaar veel verschillende onderwerpen aangesneden in onze lyrics, maar echt typische straight edge teksten? Nah. In tegenstelling tot veel andere bands in dat genre dringen wij dat liever niet op. Iedereen in de band is vegetariër en we zijn weet ik het hoe lang nuchter, maar een heel groot deel fans weet dat niet eens.
Alex: De woede en frustraties die bij ons ontstaan door het hedendaagse maatschappij en kapitalisme, proberen wij in onze teksten en muziek te uiten. Het lijkt wel een race to the bottom, waar je niet uit kan ontsnappen. Daarom vonden wij het ook zo geniaal, hoe dit door de makers van onze laatste video voor About To Crack werd neergezet.

Drie vierde van Vitamin X woont nu wel in Amsterdam, maar jullie komen oorspronkelijk uit Servië en Rusland.
Marko: Klopt! Danny (de drummer) woont nog in Hamburg, en Mark (gitarist) is een Nederlander. Onze regel is dat elk lid uit een ander land moet komen.

Om het opnemen en repeteren wat moeilijker te maken.
Alex: Juist, we gebruiken Skype om te oefenen [lacht]. Net als nu met dit interview is er dan af en toe wat delay en distortion, en dat past perfect. Dat maakt het wat ruiger, en voegt de juiste hoeveelheid noise toe.

Ik zou nu echt heel graag een album horen dat helemaal via Skype gemaakt en opgenomen is.
Marko: Waanzin moet dat zijn. Wist je dat Bad Brains ooit een nummer heeft opgenomen waarbij zanger H.R. via de telefoon vanuit de gevangenis de tekst inzong? Wat een pioniers.

Wat heeft jullie afkomst voor invloed gehad op jullie muziek?
Marko: Ik ben in het begin van de jaren negentig uit Servië gevlucht omdat het er daar zo slecht aan toe ging, en Alex kwam ook als vluchteling aan, uit Rusland. Het is niet dat wij het letterlijk over de politieke strubbelingen uit ons eigen land hebben in de lyrics, maar het heeft er zeker voor gezorgd dat we ons richten op die thema's, op internationaal vlak dan.
Alex: Sowieso is punk en hardcore behoorlijk boze muziek. Je kan er je frustratie en boosheid in kwijt. Als je dan over bloemetjes gaat schrijven, tja, hoe boos kan je zijn op bloemen? [lacht].

Jullie wonen nu al twintig jaar in Amsterdam. Hoe is het met de straight edge-scene hier gesteld?
Marko: Wij en een paar van onze vrienden zijn geloof ik letterlijk de enige straight edge-supporters hier [lacht]. Over heel de wereld leeft het nog wel, maar in deze stad echt niet.
Alex: Als band profileren we ons niet als straight edge. Ons privéleven staat los van wat we met de band doen. Gelukkig maar, anders zouden we ons eenzaam voelen.

Foto Via Er is hier geen straight edge-cultuur meer, maar je kan volgens mij zelfs verder gaan: er is een groot gebrek aan jongeren bij metal-, punk- of hardcoreshows.
Alex: Ik ben ondertussen 35, en heb soms het idee dat ik de jongste ben bij een show. Ik snap volledig wat je bedoelt. Waar ik werk lopen veel jonge gasten rond. Hun Spotify-playlists gaan van freejazz naar metal en r&b. Toen ik jong was, koos je op een bepaald moment een identiteit, en dat klopte zo erg dat je er eigenlijk zelfs je politieke voorkeur aan kon linken. Subculturen waren veel meer afgebakend. Als ik die kerels op m'n werk nu Vitamin X laat horen – ook al hebben ze nog nooit één hardcorenummer gehoord – zijn ze enthousiast en vinden ze het cool. Dat was vijftien jaar geleden bij m'n vrienden nooit gelukt, zij vonden onze muziek lawaai.

Hoe komt het volgens jou dat jongeren weinig naar punk- of metalshows gaan?
Alex: Op festivals zie je ze wel, maar in het clubcircuit zien we al jaren geen nieuwe jongeren. We zijn ondertussen al lang genoeg bezig dat we meerdere golven van punk en hardcore hebben meegemaakt, en tussen die golven is het altijd heel stil. Volgens mij zitten we daar nu. Er komt goede muziek uit, maar het jonge publiek zit ergens anders.
Wat mij ook erg is opgevallen is dat er de laatste pakweg tien jaren eigenlijk geen nieuwe enorme headliners uit de jeugd zijn opgestaan. Waar is de Machine Head van deze generatie? De nieuwe Black Sabbath of Anthrax? Hel, zelfs de volgende Slipknot ontbreekt. Vaak zijn het net deze bands die grote nieuwe bewegingen in gang zetten.
Marko: Maar ik geloof er wel in dat de volgende golf er zeker zit aan te komen, en het jonge publiek dus ook.

Hoe hard gaat Incubate in de vlammen op tijdens jullie show vrijdag?
Alex: Ik hoop dat je er geraakt, maar als het lukt pak je beter een brandblusser mee want het gaat er hard aan toe gaan. Onze laatste show was alweer anderhalve maand geleden, we staan te springen om de zaal in duigen te leggen.

Vrijdag 9 september staat Vitamin X op Incubate in Tilburg.