Moeten we katten vangen en doodmaken?

Je kat is een moordmachine. Als je ooit uit bed bent gestapt en met je blote voet in een van zijn of haar slachtoffers te gaan staan, dan wist je dat al. "Zo is de natuur," heb je toen waarschijnlijk gezegd, terwijl je lachte zoals alleen een wezen kan lachen dat zo comfortabel bovenaan de voedselketen staat dat-ie voor de lol een ander roofdier in huis neemt.

Maar volgens de schrijvers van het nieuwe boek Cat Wars: The Devastating Consequences of a Cuddly Killer, is de kat een kleine pluizige ramp voor de ecologie. Volgens auteurs Peter Marra en Chris Santella zijn katten zo moordlustig dat ze ervoor zorgen dat sommige van hun prooien uitsterven, verspreiden ze ziektes en zouden hun baasjes ze nooit naar buiten mogen laten gaan. Dat idee is niet helemaal nieuw. Schrijver Jonathan Franzen, die het voorwoord van Cat Wars schreef, voert al jaren een strijd tegen buitenkatten.

Wat nieuw is aan Cat Wars, is dat de schrijvers de dood als een oplossing noemen voor op z'n minst een deel van de probleemkatten. "Als je kijkt naar het beschermen van de natuur, lijkt de meest wenselijke oplossing duidelijk: het verwijderen van alle vrij rondlopende katten uit het landschap, met welke middelen dan ook," schrijven ze. Kattenliefhebbers zijn daar niet heel blij mee, en hebben de Amazonpagina van het boek bedolven onder een stortvloed van negatieve recensies, die bijna allemaal beginnen met "Ik heb het boek niet gelezen maar…"

Ik zocht contact met co-auteur Peter Marra, hoofd van het Smithsonian centrum voor trekvogels in Washington D.C., om erachter te komen waarom hij katten zo haat.

VICE: Waarom haat je katten?
Peter Marra: Dat zie je helemaal verkeerd. Ik hou van katten. Katten voelen zich op de een of andere manier ook altijd tot mij aangetrokken. Als ik in een kamer zit met katten, komen ze altijd naar mij toe. Ik heb een kat gehad. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik een kattenliefhebber ben, en ik vind ook dat katten humaan behandeld moeten worden. Ik pleit niet voor een wrede behandeling van katten, "met welke middelen dan ook." Die quote is uit zijn verband getrokken.

In het boek staat echt "met welke middelen dan ook."
Er staat dat als je kijkt naar het beschermen van de natuur, we katten met welke middelen dan ook moeten verwijderen, maar in de zin daarna staat: "Maar zo'n oplossing is niet praktisch, gezien het enorme aantal katten. Alleen in de VS lopen er al 100 miljoen katten zonder eigenaar rond, en nog 50 miljoen die wel een baasje hebben, maar die ook vrij rondlopen. En dan is er nog de pijnlijke vraag wat je met al die katten doet, als je ze eenmaal gevangen hebt."

Oké. Maar waarom zijn katten zo'n groot probleem?
Katten hebben een enorme impact op de biodiversiteit. Uit mijn onderzoek blijkt dat minstens 33 soorten zoogdieren, vogels en hagedissen – gewervelde dieren – zijn uitgestorven door katten.

Heb je hard bewijs voor de stelling dat katten echt verantwoordelijk zijn voor het verdwijnen van die diersoorten?
We weten niet zeker waarom de populatie van een derde van de vogelsoorten in Noord-Amerika krimpt. We weten wel dat het verdwijnen van hun natuurlijke habitat daar een grote rol in speelt. We weten dat het klimaat verandert, dat heeft misschien ook invloed, maar de meeste van de dieren die zijn verdwenen zijn uitgestorven door meerdere factoren tegelijk. We moeten begrijpen wat de belangrijkste bedreigingen zijn, en die bedreigingen vervolgens proberen aan te pakken. Het is een combinatie van factoren. In sommige gevallen zijn katten de belangrijkste factor. In andere gevallen zijn ze misschien niet de belangrijkste oorzaak van het uitsterven van een diersoort, maar dragen ze er wel aan bij.

Wat zou je ervan vinden als iemand zegt: "oké, laten we in elk geval de belangrijkste oorzaak zoeken, en die aanpakken."
Als we alleen naar de belangrijkste bedreiging voor de gezondheid van mensen zouden kijken, weet je wat we dan zouden doen? Dan zouden we ons alleen op hartziekten richten. We zouden aids negeren, net als alle vormen van kanker en een heleboel andere ziektes, zodat we ons helemaal op de belangrijkste bedreiging voor de gezondheid zouden richten. Dat zou nergens op slaan.

Het gaat je ook niet alleen om verdwijnende diersoorten, toch? Wat is er nog meer aan de hand?
Het effect van katten op de verspreiding van ziektes is ook van belang. We beginnen nu te begrijpen dat toxoplasmose in verband kan worden gebracht met dingen als schizofrenie, bipolaire stoornissen, een verhoogde kans op zelfmoord, afwijkend gedrag en auto-ongelukken. Alleen in de VS wordt geschat dat 11 tot 22 procent van de mensen besmet is met toxoplasmose. Zelfs de dierenrechtenactivisten van PETA – die meestal niet aan onze kant staan – zien hier de risico's van in. Volgens PETA is het inhumaan om een kat vrij te laten in het wild, waar hij de kans loopt om aangevallen te worden door honden, verslonden kan worden door coyotes, of allerlei ziektes kan oplopen. Het is een onmenselijke manier om met onze katten om te gaan.

In dat geval zijn de projecten waarin wilde katten worden gevangen, gesteriliseerd en weer teruggezet in de natuur, inhumaan, toch ? Wat stel je dan voor?
We moeten overwegen om deze dieren – in sommige gevallen – te euthanaseren. [Sommige katten] bevinden zich in stedelijke gebieden, en zijn misschien vrij onschuldig als het aankomt op het overbrengen van ziektes op mensen en dieren. Ik maak me over die katten niet zo'n zorgen. Die katten zijn prima. In sommige gebieden, zoals op Hawaï, waar momenteel veel dieren uitsterven door katten, moeten we als biologen die zich met de bescherming van de natuur bezighouden, zulke bedreigingen verwijderen, omdat ze daar niet thuishoren. Die katten moeten uit het landschap gehaald worden – dat moet gewoon. We moeten die gebieden beschermen, dat is onze verantwoordelijkheid.

Hoe kan je bepalen welke katten dood moeten?
Ze moeten een hele reeks ingewikkelde processen doorgaan om te bepalen of ze wel of niet geëuthanaseerd moeten worden. Als er een bepaald risico bestaat, moet een evaluatie gemaakt worden, en moet een beslissing worden gemaakt die is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en op de beschikbare data.

En de gevallen die minder bedreigend zijn voor hun omgeving mogen gewoon blijven rondlopen?
Als we besluiten ze gewoon rond te laten lopen, moeten we een aanvaardbare aanpak verzinnen om ze te kunnen controleren. Ik zeg niet dat we alle katten die buiten rondlopen moeten euthanaseren, dat is wel het laatste wat ik suggereer. In zulke gevallen kan je katten chippen. Als we ze vangen moeten we ze inenten, en daarna moeten we ze nog een keer vangen om ze nog een keer te vaccineren, en we moeten bijhouden met hoeveel ze zijn, zodat ze geen bedreiging kunnen vormen voor wilde dieren.

Veel mensen zeggen dat hun kat geen andere dieren doodmaakt als-ie naar buiten gaat. Zijn die katten oké?
Katten nemen niet al hun slachtoffers mee naar huis. Uit onderzoek blijkt dat katten maar ongeveer een derde van hun prooien meenemen. Het is heel goed mogelijk dat mensen niet zien wat hun katten allemaal doen. Als je het niet ziet, hoe kun je het dan weten?

Mijn kat is dertien jaar oud en heeft maar één tand. Ik weet vrij zeker dat ze niets doodmaakt. Mag ze wel naar buiten?
Het is inderdaad vrij waarschijnlijk dat jouw kat met één tand geen andere dieren doodmaakt. Heel goed mogelijk. Maar je moet niet vergeten dat je kat ook de straat op kan lopen en overreden kan worden door een auto. Je kat kan een voortuin inlopen waar misschien een hond vrij rondloopt, die je kat te pakken krijgt. Eén keer schudden, en haar nek is gebroken. Dat is zo gebeurd. Het probleem met buitenkatten schuilt niet alleen in het gevaar voor andere dieren. Hun eigen welzijn is ook een probleem.

Als we ze niet naar buiten mogen laten, wat moeten mensen als ik, met een kat die graag naar buiten gaat, dan doen?
Ik zie steeds meer mensen hun kat aan een lijntje uitlaten. Daar ben ik wel van onder de indruk. Je oudere kat vindt dat misschien niks, maar in Portland heb je nu Catios, een groep kattenbezitters die met hun huisdier in parken samenkomen, zodat hun katten kunnen genieten van het buitenleven, zonder andere dieren of zichzelf in gevaar te brengen.