Dit is de geur van de apocalyps

De apocalyps ruikt zoet. Misselijkmakend zoet, met een vleugje rook en iets metaligs.

Het kunstenaarskoppel Thomson & Craighead heeft een parfum gecreëerd dat is geïnspireerd op de apocalyps zoals beschreven in de Openbaring van Johannes, als onderdeel van hun nieuwe expositie in de Carroll/Fletcher gallery in Londen. Ze hebben samengewerkt met de parfumeur Euan McCall om de in de bijbel beschreven geur van verbrand vlees, bloed en monsterlijke zeewezens te vertalen naar een mengsel van chemische ingrediënten, met een verrassend aangenaam ruikend resultaat.

Hoewel het parfum echt draagbaar is, is het voornamelijk bedoeld als satire: een reactie op de alom vertegenwoordigde commodificatie van het einde der tijden. De kunstenaars hebben de apocalyps letterlijk en figuurlijk omgezet in een luxeproduct.

De kunstenaars hebben daadwerkelijke termen uit Openbaringen aan McCall voorgelegd ter inspiratie. "We hebben termen uitgezocht die een relatie hebben met echte, tastbare materialen die de reukzin prikkelen, en dus in een geur gebruikt kunnen worden," vertelde Jon Thomson me.

Zo kwam het dat de geur van "vlees door vuur geschroeid" opgeroepen wordt door ingrediënten als komijn en costus, en het "bloed van een dode man, van de heiligen, van de martelaren van Jezus" door aldehyde en materialen uit rozen. Samengevoegd krijg je een diepe, rode geur die de connotaties van maar liefst 25 verschillende Apocalyptische termen bij zich draagt.

"Ik vind het in het begin erg ruiken naar de binnenkant van een kerk en naar rook, maar al snel verandert het in een heerlijke, metaalachtige geur die doet denken aan de Bijbelse passage waarin de aarde opengescheurd wordt," zei Alison Craighead. "Tegelijkertijd is er ook iets bloemigs aan de hand, op een bloederige manier…"

Het was niet altijd even makkelijk om de meer abstracte termen die te maken hebben met het einde ter einde in geur te vangen. "We hebben veel aan rottend afval geroken om ideeën te krijgen voor ingrediënten. We moesten ons afvragen: hoe ruikt verbrand vlees eigenlijk? En rottende vis?" zei Craighead.

De doos waarin het parfum verpakt zit, bevat ook nog een tweede geur, die meer te maken heeft met verrotting dan Apocalypse. Deze geur is geïnspireerd op de oude bijbels die de kunstenaars voor hun onderzoek verzameld hebben, alsmede de muizenplaag die ze ooit gehad hebben. "Beide begonnen na een tijdje een beetje zoet en truffel-achtig te ruiken," aldus Craighead.

Natuurlijk is dit alles een nogal ouderwetse, christelijke interpretatie van de apocalyps (niet zo gek, aangezien het in de eerste plaats geïnspireerd is op een 15e eeuws altaarstuk van Meester Betram), maar het is ook niet bedoeld als realistische voorspelling van hoe de Apocalyps zal ruiken. De kunstenaars benadrukken dat dit een parfum is dat is bedoeld om daadwerkelijk gedragen te worden. Ze hebben het hypothetische einde der tijden gebotteld en in een luxe verpakking gestopt, zodat het zo de winkels in zou kunnen.

"We zijn als kunstenaars vooral geïnteresseerd in de manier waarop we allemaal een beetje blind zijn voor de moderne conditie," zei Thomson, waarbij hij de klimaatverandering aandroeg als voorbeeld. "Zo heb je hetzelfde met het thema van de apocalyps in de entertainmentindustrie – een commodificatie die soms doorslaat naar de apocalyps als een meme die we niet meer als iets anders zien dan entertainment."

De daadwerkelijke apocalyps zal dus zeer waarschijnlijk anders ruiken dan het parfum van Thomson en Craighead. Zelf zou ik gokken op een mix van stijgende zeespiegel en koortszweet, met een vleugje plutonium, waar dat dan ook naar mag reuken.