Britney Spears zit nog steeds gevangen in het stigma van haar zenuwinzinking

Screenshot uit de clip voor Everytime via YouTube

Het is tien jaar geleden dat Britney Spears haar haren afschoor, en haar schedel en haar ziel blootlegde aan de wereld. Tien jaar sinds ze met een tondeuse haar uiterlijk aanpaste aan hoe ze zich van binnen voelde. Tien jaar sinds ze de auto van een paparazzo te lijf ging met een gebroken paraplu in een vlaag van woede; in een wanhopige poging om haar privacy, en daarmee haarzelf, terug te krijgen.

Om het tienjarige jubileum van de monumentale zenuwinzinking van Spears te herdenken, bracht Lifetime vorige week de ongeautoriseerde biopic Britney Ever After uit. In de trailer haalt actrice Natasha Barrett al na slechts acht seconden de schaar tevoorschijn. De Britneyschaar. En zo wordt, net op een moment dat Spears relatief stabiel lijkt te zijn, haar mentale inzinking weer aangehaald.

Dat jaar – 2007 – was een moeilijke tijd voor Britney: ze was de voogdij over haar twee zoons kwijt, en was onder curatele geplaatst, waardoor haar leven (en haar geld)  overhandigd werd aan haar vader en advocaat. Normaal gesproken worden alleen zeer ernstig zieke mensen onder curatele geplaatst – en het ontnam Spears het recht om wat voor beslissing dan ook te maken over haar eigen leven, of over haar eigen geld te kunnen beschikken.

Zoals bleek uit een artikel in de New York Times van vorig jaar, staat Britney nog steeds onder curatele, en blijft ze dat misschien wel voor de rest van haar leven. En dat heeft verstrekkende gevolgen. Uit het artikel:

Toch lijkt ze tevreden te zijn, met haar vaste optredens bij het grootste theater van Las Vegas, haar kinderen weer aan haar zijde, een actieve Instagramaccount, en positieve recensies voor haar meest recente album Glory. Ze heeft, naar alle gebruikelijke maatstaven, een comeback gemaakt. Haar verhaal is een verhaal geworden van overleven, van veerkracht en vergiffenis. Maar vergiffenis voor wie? Voor Spears, of voor ons?

Wij waren het tenslotte die haar kapotmaakten. Ze draaide niet in haar eentje of uit eigen wil door; ze vloog te dicht bij de zon, werd té beroemd, en daar waren wij medeplichtig aan. Wij maakten van Britney het meest bekeken mens op aarde, en keken daarna grijnzend toe terwijl ze onderdoor ging aan de overdaad aan aandacht. We prezen haar pijlsnelle klim naar de roem, en straften haar daarna voor het bereiken van de perfectie die we van onze beroemdheden eisen.

Zoals Sady Doyle, journalist en auteur van het boek Trainwreck: The Women We Love to Hate, Mock en Fear, zegt: "Om het onmogelijke, seksistische ideaal van Britney Spears menselijk te zien worden – iemand die naar de benzinepomp ging voor snacks, of slechte relaties had, of dikker werd tijdens een zwangerschap, of gewoon niet elk uur van de dag een dikke laag make-up droeg – was zo schokkend dat mensen haar wilden straffen."

Toen duidelijk werd dat Britney waarschijnlijk drugsproblemen en geestelijke problemen had, richtten we al onze walging en verachting voor "gestoorde" vrouwen – en voor vrouwen die bestempeld worden als "gestoord" als ze het wagen om in het openbaar gevoelens of imperfecties te hebben – op haar. We wilden dat ze perfect was, of niks. We wilden haar idealiseren of vernietigen. Er was geen middenweg.

Een meedogenloze aflevering van South Park uit 2008 vatte dat precies samen: Spears probeert zelfmoord te plegen, loopt rond met de helft van haar hoofd eraf geknald, en wordt uiteindelijk geofferd aan de goden voor een goede oogst.

Dit was misschien altijd al haar lot: een vrouw die vernietigd werd door de mensen die haar adoreerden, omdat ze het waagde om vrouwelijk, mooi, succesvol en menselijk te zijn, allemaal tegelijk. De popcultuurwetenschapper dr. Marc Brennan zegt dat de tragedie van Spears, in ieder geval deels, te maken had met het feit dat ze een vrouw is:

"De fascinatie met haar inzinking kan gezien worden als een mogelijkheid om getuige te zijn van de vernietiging van kunstmatigheid – iets dat volgens velen de belichaming van Britney Spears en mogelijk van Amerikaanse popcultuur in het algemeen was. Voor degenen met een meelevende inborst, diende het verhaal als een waarschuwing voor de gevaren van beroemdheid. Voor mij is Britney emblematisch voor de manier waarop vrouwen worden 'getemd'. Sinds haar inzinking wordt ze beheerst door haar curators. Dit is iets dat bij mannelijke sterren niet voorkomt. Als er een moraal in dit verhaal zit, dat is het een moraal die ons herinnert aan de ongelijke rechten van mannen en vrouwen in onze maatschappij."

Waar mannelijke sterren verder hadden kunnen gaan met hun carrière als beschadigde, feilbare mensen, moest Spears bedwongen worden en teruggebracht naar de vorm waarin we haar in eerste instantie aanbaden. Dat is waarom ze nog steeds in haar ondergoed met haar heupen staat te wiegen op het podium: haar perfecte fysieke vorm is de enige manier waarop we kunnen meten dat ze weer "oké" is.

Ze is, zoals dr. Brennan zei, "getemd". Ze heeft enorm commercieel succes gehad na haar inzinking in 2007 ( Glory kreeg laaiend enthousiaste recensies; Rolling Stone vergeleek haar met David Bowie), maar in het collectieve bewustzijn wordt ze nog steeds behandeld als een uitgerangeerd overblijfsel uit de jaren nul. Als je Spears vergelijkt met haar tijdsgenoten – mensen als Beyoncé en Justin Timberlake – zijn zij genuanceerde megasterren geworden, terwijl Britney op de een of andere manier vastzit, bevroren in de tijd, en nog steeds net zozeer op haar geestelijke gezondheid als haar optredens wordt beoordeeld.

Ze is een ster die in twee werelden leeft: met één been in het heden, en één been in haar imago uit 2007. Ze wordt nog steeds gestraft voor wat wij haar hebben aangedaan.