Ik bracht twee maanden door in Afghanistan om meer over hasj te leren

Ik had al een paar jaar het idee in m’n hoofd om een reis van Oezbekistan naar Afghanistan te maken. Ik was al wel in India, Nepal en Pakistan geweest, maar Afghanistan was voor mij het ontbrekende puzzelstukje tussen het Indiase subcontinent en Centraal-Azië.

Op mijn reizen ontwikkelde ik een uitgesproken belangstelling voor cannabis. Dat is ook een van de redenen waarom Afghanistan me zo enorm intrigeerde. In 1979 viel de Sovjet-Unie namelijk het land binnen, waardoor het uiterst moeilijk werd om er binnen te komen. Een paar jaar later werd in Amsterdam de eerste cannabiszadenbank geopend. Wiettelers pakten een paar zaadjes uit verschillende uithoeken van de planeet en maakten daarmee steeds krachtigere en winstgevendere hybride wietsoorten. 

Die hybride soorten worden nu ook steeds vaker gebruikt door traditionele wiettelers over de hele wereld, omdat ze via het internet makkelijk te krijgen zijn. Dat leidt tot het uitsterven van authentieke, lokale varianten. Dit fenomeen domineert al langer de Marokkaanse teelt en komt ook steeds vaker voor in Azië. Maar hoewel de meeste moderne soorten cannabis Afghaanse genen hebben, zijn er in Afghanistan zelf nauwelijks hybride varianten te vinden.

Afghanistan is genetisch gezien niet alleen bepalend geweest voor de moderne cannabis, maar kan ook beschouwd worden als pionier op het gebied van hasj-productie. Het lijkt erop dat de techniek voor het zeven van cannabis ergens tussen het noorden van Iran en Afghanistan is ontstaan. En dankzij de technologische ontwikkelingen van het afgelopen decennium is nu mogelijk om nog zuiverdere cannabisconcentraten te produceren, zoals hars of kristallen.

Omdat de oorspronkelijke soorten en moderne variaties nu nog naast elkaar bestaan, wilde ik koste wat het kost naar Afghanistan – het land dat zo bepalend is geweest voor de cannabisteelt. Ik wilde de oorspronkelijke cannabissoorten nog onderzoeken, voordat ze volledig uitgestorven zijn. Ik wilde de verschillende stappen van de cannabisteelt in beeld brengen: het einde van de bloeitijd, de oogst en de traditionele vervaardiging van hasj. En dus maakte ik een afspraak bij de Afghaanse ambassade in Parijs. "Afghanistan is Frankrijk niet. Als je een visum krijgt, blijf je in je hotel en ga je niet de hort op,” kreeg ik te horen toen ik mijn visum aanvroeg. Uiteindelijk kreeg ik een visum en ging ik voor twee maanden naar Afghanistan.

Ik liftte een maand door Oezbekistan en stak ten slotte de Vriendschapsbrug over. De brug, die over de Amu Darja-rivier is gebouwd, verbindt Oezbekistan met Afghanistan. Hoewel alles nu rustig en stoffig is, moest ik denken aan de Russische tanks die dertig jaar geleden over deze brug reden. Voor mij zag ik vrouwen in boerka's, kleine jongetjes met gele jerrycans en taxichauffeurs die de tijd doden met spelletjes. Een van hen vroeg me of ik naar Mazar wilde, een stad die ongeveer 80 kilometer verderop ligt. We spraken een prijs van 10 dollar af en ik gooide mijn rugzak in de kofferbak van de Toyota Corolla, die gezien de stickers op de voorruit een ander leven in Texas lijkt te hebben gehad. De achterbank vulde zich vrij snel met vier glimlachende passagiers en samen reden we door de woestijnvlakten aan de voet van de Himalaya richting de cannabisvelden van Mazar-i-Sharif.

Hoe dichter bij de stad we kwamen, hoe meer cannabisplanten we zagen. Ze stonden niet alleen tussen de katoenplanten, maar namen zelf ook grotere lapjes grond in. Uiteindelijk kwamen we aan in het centrum van Mazar, en zelfs daar zag ik cannabis uit de grond komen.

De conciërge van mijn hotel herhaalde de woorden van de diplomatieke attaché van de Afghaanse ambassade in Parijs: “Let op, het is hier Frankrijk niet!” Een van de eerste VN-rapporten over cannabis in Afghanistan is opgedragen aan een van hun onderzoekers, die werd doodgeschoten door een wietteler. Het was dus belangrijk om meteen mijn intenties duidelijk te maken. In de eerste instantie waren de telers nogal terughoudend naar mij toe, maar toen eenmaal ze begrepen dat ik gewoon een toerist was, lieten ze me met veel plezier hun oogst fotograferen.

Het was fascinerend om de verscheidenheid aan planten op een veld te zien. Klein, groot, groen, blauw of paars. De bloeiwijzen zaten vol zaden, glinsterden van de hars en roken naar rode vruchten, zwarte bessen of kattenpis. De biodiversiteit die ik met het blote oog kon aanschouwen, getuigde van een ongelooflijke genetische rijkdom: al eeuwen zaaien de Afghanen de zaden van het voorgaande jaar, die ze uit de bestoven planten halen. De oogst vindt plaats tussen oktober en december, waarna de planten worden gedroogd en gezeefd. Afghanen roken de cannabistoppen niet, maar verwerken de plant tot hasj.

De werkzame bestanddelen van cannabis, zoals THC of CBD, worden aangemaakt in de trichomen, de harsklieren op het oppervlak van de bladeren. Bij het maken van hasj moet je die trichomen van de plant zien te scheiden. Het zanderige harspoeder wordt door verschillende zeven gehaald, geperst en uiteindelijk verhit om de olie uit de klieren te halen. Afghaanse hasj ziet er vanbuiten vrij donker uit, maar heeft een lichtere binnenkant. Als je de hasj openbreekt, komen heerlijke aroma's vrij.

Hoewel de Afghaanse regering en de meerderheid van de Afghaanse bevolking cannabis als een illegale drug beschouwt, zijn er wel degelijk veel mensen in het land die hasj gebruiken. Dat kan op verschillende manieren. De oudste manier is om een bolletje hasj op smeulende sintels te leggen. De dampen die vrijkomen, moet je dan opzuigen met een rietje, terwijl je ondertussen water in je mond houdt. Deze techniek heet naysha en is heel effectief, vooral als je – vlak nadat je je mond als waterpijp hebt gebruikt – begint te hoesten. Het mengsel van water en rook komt dan namelijk door je mond en neus naar buiten en geeft je het gevoel dat het zelfs uit je ogen en oren komt.

Afghanen gebruiken ook wat zij een chillum noemen, bij ons beter bekend als een waterpijp. Het tabakskommetje is gevuld met stukjes hasj – vaak zo'n tien gram met twee laagjes fijngestampte kolen eromheen. Veel cannabistelers hebben een kleine kamer waar een chillum staat en waar ze zich met hun vrienden amuseren. Er zijn ook lounges waar rokers voor een klein bedrag samenkomen om rond een chillum groene thee te drinken. De mensen daar waren altijd blij als er een buitenlandse toerist bij kwam zitten. Er heerste een rustig, bistro-achtig sfeertje, waar hartstochtelijke gesprekken gevoerd, veel werd gelachen en de ene persoon na de andere werd begroet.

En tot slot wordt hasj ook gerookt in joints. Vaak zijn dat lege sigaretten, gevuld met hasjkorrels en een beetje tabak. Maar ik heb ook meerdere mensen gezien die een staaf pure hasj in een lege sigaret stopten.

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn in het land. De cannabisteelt in Afghanistan is de afgelopen eeuwen misschien niet veel veranderd, maar het land bevindt zich na meer dan veertig jaar conflict nog steeds in een moeilijke toestand.

Al is het overdag zeer aangenaam om door de stad rond te wandelen, bij zonsondergang wordt de spanning voelbaar en ‘s nachts durft niemand zich nog buitenshuis te begeven. Reizen over de weg lijkt nog steeds onmogelijk, want hoewel de steden vrij veilig zijn, worden de wegen vaak aangevallen. 

Vanuit economisch oogpunt is het overigens niet de cannabisplant die het meeste oplevert, maar de papaver, waar opium uit wordt gewonnen. Aangezien Afghanistan zelf bijna niets anders produceert, is het land vrijwel volledig overgeleverd aan de grillen van de internationale markt en moet het het merendeel van zijn consumptiegoederen importeren.

Het contrast tussen het dagelijkse leven dat ik heb mogen meemaken en de rijke, traditionele cannabiscultuur in het land is oprecht enorm.

Het boek van Lucas Strazzeri, Afghanistan: Fortress of Cannabis, is rechtstreeks te bestellen via zijn instagramaccount @lucaswiseup.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.