Afgelopen 13 maart was een bijzondere dag: het allereerste Franse nationale kampioenschap kaasfonduen vond toen plaats. Kaasmeester Dominique Bouchait, eigenaar van het kaasbedrijf Les Fromagers du Mont-Royal en een vakman die in 2011 is uitgeroepen tot een van de beste ambachtslieden van Frankrijk, begon deze waanzinnige wedstrijd in 2022. Het evenement vond plaats in Montréjeau, een pittoresk stadje in de Franse Pyreneeën, op een uur rijden van de zuidelijke stad Toulouse.
Als ik aan fondue denk, denk ik aan een veel te dure winterse maaltijd die je bij voorkeur ergens onderaan een skipiste in de Alpen verorbert. Maar fondue is meer dan dat. “Fondue is een groot feest,” zegt Bouchait. “Mensen eten het over de hele wereld, en niet alleen in de winter.” Het kampioenschap trekt dan ook internationale aandacht, met deelnemers uit België, Zwitserland en zelfs Brazilië.
Videos by VICE
Ik ben megafan van gesmolten kaas en daarom viel ik de nacht voor het evenement maar moeilijk in slaap, vooral omdat ik gevraagd was om amateurjurylid te zijn in de eerste kwalificatieronde. Ik stond op om 9 uur ’s ochtends en ontmoette mijn collega-juryleden in een ontvangsthal in Montréjeau. Je zou verwachten dat de geur van gesmolten kaas ’s morgens vroeg behoorlijk smerig zou zijn, maar nee. Het was heerlijk. Toen ik begreep dat de dag een feest voor mijn smaakpapillen zou worden, kon ik me eindelijk ontspannen. Het glaasje Japanse whisky dat we kregen hielp daarbij ook.
Terwijl de 21 deelnemende tweetallen arriveerden en zich klaar maakten voor de wedstrijd, kregen de andere juryleden en ik onze instructies. We moesten de fondues een cijfer geven van één tot tien, op basis van de volgende criteria: smaak, aroma en geur, uiterlijk, textuur, hoe gemakkelijk het was om de ingrediënten te herkennen en de hygiëne van de bereiding en de presentatie.
De rest van de jury bestond uit professionals, waaronder culinaire auteurs en andere vaklui. Als amateur wilde ik vooral zo eerlijk mogelijk zijn en niet iedereen meteen een 10 geven, alleen maar omdat ik onbeperkt fondue mocht eten.
Nadat we onze beoordelingskaarten hadden gekregen, bezochten we de deelnemers aan de eerste ronde. Sommige mensen voerden een hele show op, want er was ook een prijs voor presentatie. Ze raspten hun Gruyère met de hand, of zonder shirt (of allebei). Dat was allemaal leuk en aardig, maar niet waar het eigenlijk om ging.
Sommige deelnemers gingen voor traditionele recepten, andere waren creatiever. Een stel lokale amateurs viel erg op. Zij serveerden hun op Japan geïnspireerde fondue met wasabi en Japanse whisky. Ongebruikelijk, maar erg lekker. Ik gaf ze 55 punten van de 60.
Ik was ook dol op de Braziliaanse fondue, gemaakt van zeboe-kaas en cachaça, een Braziliaans suikerrietdrankje. Ik heb wel een paar punten voor hygiënepunten afgetrokken vanwege de grote verentooien die ze op hun hoofd droegen. Hun (misschien twijfelachtige) folkloristische verschijning was mooi, maar ik moest een beetje walgen van die veren zo naast de gesmolten kaas.
Sommige fondues waren romig, andere kruimelig. Sommige hadden een zeer uitgesproken smaak, andere waren subtieler, zoals de fondue met wijn waarin noten waren verwerkt. Het kiezen van een winnaar was geen makkelijke taak. Ik had me voorgenomen om onpartijdig maar aardig te zijn. Maar die Franse deelnemer die zijn fondue met zijn vinger proefde voordat hij hem aan ons serveerde? Die kreeg een onvoldoende voor hygiëne.
Tijdens de competitie stroomde de zaal vol met meer dan achthonderd toeschouwers. Ze deden zich te goed aan fondues en het grootste charcuteriebuffet dat ik ooit gezien had, en een zeer goed gevulde bar. Petje af voor de organisatoren die het publiek verwendden met 450 kilo brood, 220 kilo vleeswaren, 300 kilo kaas, 500 flessen wijn en 250 grote bierflessen – een gigantisch feestmaal.
Gedurende het tweede deel van het kampioenschap proefden wij juryleden alles weer opnieuw. Deze keer smaakte de Japanse fondue niet meer zo bijzonder, misschien omdat de nieuwigheid er af was. Uiteindelijk waren er een paar toppers – een fondue met de kruidenlikeur Chartreuse, een fondue met Belgisch bier, en een fondue gemaakt door een getalenteerd tweetal uit de Auvergne met gentiaan-likeur, een kruidenaperitief.
Het team uit Auvergne, dat niet uit professionele kaasmakers bestond, won uiteindelijk de gouden medaille van het allereerste Franse fondue kampioenschap – heel erg verdiend. De fondue met Chartreuse eindigde op de tweede plaats en de Brazilianen wonnen brons. Alle medaillewinnaars plaatsten zich automatisch voor het Wereldkampioenschap Fondue, dat in november 2023 in Zwitserland zal plaatsvinden. Ik zou het voor geen goud willen missen. Jij?
