​Hoeveel shit je ook hebt gebruikt deze vakantie, 'detoxen' gaat niet helpen

Na schranspartijen met Kerst en een geestverruimende jaarwisseling is het tijd om te landen in de normale wereld. Menigeen kijkt na zo'n vermoeiende periode in de spiegel en schrikt: door de overtollige chemische stoffen lijkt je gezicht op dat van een bejaarde bulldog. Je wilt iets doen, en een detoxificatie in de vorm van een soep­ of sapkuur kan op het eerste gezicht onschuldig en zelfs gezond lijken. Ben jij van plan om de komende maand op tarwegras, komkommer en chiazaad sapjes te leven? Dan heb ik de volgende boodschap voor je: doe het niet, de wetenschap raad het af.

Detox betekent letterlijk ontgiften, oftewel je lichaam ontdoen van gif. Begrijp me niet verkeerd: een detox kan voor een drugsverslaafde betekenen dat hij of zij stopt met drugs, en daarmee het lichaam zuivert van overtollige afvalstoffen. Dit is een methode die natuurlijk alleen maar aangemoedigd kan worden.

Ik zet in dit geval de aanval in op een ander soort detox, het soort detox dat meer op een pseudo-medische modeverschijnsel lijkt dan op een manier om af te kicken. Ik vroeg voedingsdeskundige Peter Weijs dan ook wat hij vond van deze hippe manier van ontgiften: "Sap of soep eten in plaats van allerlei troep naar binnen te werken lijkt me prima, maar als vervanging van een normale gezonde voeding is het een beetje onzin."

Het probleem is in zijn ogen de eenzijdige voedingsstoffen die je binnen krijgt als gevolg van zo'n kuur, Weijs vervolgt: "Ga nooit lang door met welke eenzijdige manier van voeden dan ook! Maar zolang je blijft drinken, waaronder sap en soep is één of twee dagen niet erg." Ga je wel te lang door met eentonige voeding dan ga je noodzakelijke voedingsstoffen als vet, vezels en proteïne missen: als je zeven dagen alleen op sap en soep leeft dan zal je gewicht verliezen, maar dat heeft meer met uithongeren te maken dan met afvalstoffen kwijtraken.

De detox-hype lijkt in Nederland nog wel minder momentum te hebben dan in de VS. Daar zijn dingen als detox-tabletten, gezichtsmaskers, theezakjes en shampoos verkrijgbaar in elke doorsnee drogisterij. De claims die veel van deze producten maken werden door een groep wetenschappers weerlegd en afgedaan als kwakzalverij. Gelukkig hebben spulletjes als detox badzout nog geen voet aan de grond gekregen in de Nederlandse winkels. Maar een sceptische houding tegenover alles wat claimt je lichaam versneld te reinigen blijft noodzakelijk.

Helaas, er bestaat nu eenmaal niet zoiets zoals een 'quick fix' voor je lichaam. Je lever, nieren en huid reinigen je lichaam op hun eigen tempo, en er is geen manier om deze organen sneller te laten werken. Is er dan helemaal niks wat je kan doen om je lichaam enigszins schoon te maken? Laat me een paar open deuren voor je opentrappen: detox op de klassieke stoppen-met-alcohol-en-drugs-manier is vrees ik de enige wetenschappelijk aanvaardbare methode om je lichaam vrij te maken van gifstoffen. Wat Weijs hier aan toevoegt: "de beste manier om te ontgiften (als dat al bestaat) is om gezond te leven, gezonde voeding, veel bewegen, lekker slapen."