We spraken acteur Daniel Kaluuya over ‘Get Out’

Get Out is niet de enige film van dit jaar die dealt met de structurele rassenpolitiek in Amerika. Maar het is waarschijnlijk wel de enige die van die politiek een scherpe, grappige, doodenge en destabiliserende horrorklassieker maakt.

In het jaar dat Moonlight de Oscar voor Beste Film binnenhaalde, is Get Out nog een grensverleggend en roldoorbrekend zwart narratief; de slechteriken hier zijn geen monsters uit de zuidelijke staten of neonazi's met hakenkruistatoeages, maar liberale witte mensen uit Midden-Amerika. De film, die werd geschreven door Jordan Peele (vooral bekend als de helft van het comedyduo Key and Peele), bracht in de Verenigde Staten al 100 miljoen dollar op, en het ziet ernaar uit dat Get Out ook aan deze kant van de oceaan volle zalen zal trekken.

De film draait om een gemengd stel, Rose (Allison Williams van o.a. Girls) en Chris (Daniel Kaluuya van o.a. Black Mirror en Skins). Een weekendje naar haar ouders slaat al snel om in iets grimmigers, wanneer Chris het vreemde gedrag van de zwarte mensen die hij tegenkomt begint op te merken; huishoudster Georgina lijkt lief maar praat alleen maar in kille non sequiturs, tuinman Walter is overdreven beschermend als het om Rose gaat, en Logan (die er te gast is) wordt woedend wanneer er een camera flitst. En dan heb je nog de moeder van Rose, een psychiater die net iets te graag Chris wil hypnotiseren, zogenaamd om hem te helpen stoppen met roken.

Hoewel de kijker in eerst instantie denkt dat Chris het zich allemaal inbeeldt ("Ik zou op Obama gestemd hebben voor een derde termijn als het kon," zegt de vader van Rose tijdens een bijzonder ongemakkelijk gesprek), blijkt dat te makkelijk voor deze gewiekste horrorfilm, en gebruikt Peele de clichés van het genre om van schurken helden te maken en andersom.

In tegenstelling tot Peele is hoofdrolspeler Kaluuya geen horrorfan ("toen ik klein was, paste er een keer een paar jongens op me en die lieten me telkens Freddie Krueger zien – ik vond het doodeng. Elke keer als ik 's nachts naar de wc moest, dacht ik dat hij achter de deur stond."), maar het script raakte een gevoelige snaar bij hem als jonge zwarte man. "Ik had zoiets van: ' 12 Years a Slave: De horrorfilm….fuck ja. Mijn vrienden zouden dit fantastisch vinden.' Het voelde vernieuwend, en het maakte iets in me los," vertelt hij me over de telefoon vanuit de VS, waar hij de reboot van Marvels Black Panther aan het filmen is.

Hoewel de film nu erg actueel is, is het een project waar Peele al jaren mee bezig was voordat Black Lives Matter of het concept van "woke" zijn begonnen. "Veel mensen dachten dat, omdat Obama president was, racisme was opgelost," zegt Kaluuya. "Jordan wilde het hebben over een ander soort racisme in de liberale wereld, en hoe mensen het gevoel wordt gegeven dat ze er niet bij horen. Er zit een stukje in waarin Chris zegt: 'Waarom wij? Waarom zwarte mensen?' Want, nou ja, waarom wij? Iedereen weet dat zwarte mensen het slachtoffer werden van racisme, maar niemand weet precies waarom dat gebeurd is. Het slaat nergens op, maar de media rechtvaardigt het en praat het dagelijks goed."

De 27-jarige Brit is vlijmscherp en praat op dezelfde met slang doorspekte manier als veel arme zwarte gasten uit Londen doen. Het is een bewijs van zijn acteervaardigheden dat hij totaal geloofwaardig is als een Afro-Amerikaan die zich zorgen maakt over wat de ouders van Rose van zijn huidskleur zullen vinden.

Hoe was het voor Kaluuya om zich als Engelse acteur te wagen aan de complexe kwestie van ras in de VS? "Ik denk dat deze thema's universeel zijn," zegt hij. "Ik denk dat het niet wordt vastgelegd, de racistische shit die zwarte Britse mensen overkomt, maar het gebeurt elke dag. Ik word gevolgd door beveiligers als ik in de Lidl ben. Ik wil gewoon wat sinaasappels kopen en dan word ik fucking gevolgd. Het is er altijd. We zien dezelfde shit omdat we allemaal uit Afrika komen. We hebben allemaal dezelfde roots, en moeten ons zien te redden in een maatschappij die jou als minderheid ziet. Ik ben naar god mag weten hoeveel Oegandese bruiloften en begrafenissen geweest als kind, en er is altijd die ene neef die een wit vriendinnetje meeneemt. En dat is dan een ding. Dus die thema's spraken me echt aan, en die voelde ik. Ik heb het gevoel dat ik weet hoe het is om de ander in de kamer te zijn aan beide kanten van de oceaan. Soms ben ik de ander in de kamer in Engeland omdat ik zwart ben; nu ben ik de ander in de kamer omdat ik Brits ben. Het gaat erom dat je niet gezien wordt als individu."

Een paar dagen voordat ik met Daniel sprak, maakte Samuel L Jackson zijn inmiddels beruchte opmerkingen over dat zwarte Britse acteurs die in de VS werken – waarbij hij specifiek Kaluuya noemde – niet echt de Afro-Amerikaanse ervaring kunnen begrijpen. "Er zitten veel zwarte Britse acteurs in deze films," zei Jackson op een Amerikaanse radiozender. "Ik vraag me af hoe die film [Get Out] was geweest met een Amerikaanse broeder die dat echt voelt." Hij voegde ook nog toe dat Britse acteurs veel gecast worden omdat ze meestal goedkoper zijn. Jackson beweerde later dat zijn opmerkingen meer bedoeld waren als kritiek op Hollywood dan als op Britse acteurs, maar de discussie was al op gang gekomen, met David Harewood die een reactie schreef voor de Guardian, waarin hij zichzelf beschreef als "niet echt de budget-optie".

Ik vraag Kaluuya wat hij zou zeggen als hij nu tegenover Jackson zou zitten. Ik verwacht dat hij er gepikeerd over is (John Boyega, bijvoorbeeld, noemde het een "dom conflict"). "Sam heeft al het werk gedaan – hij, Denzel Washington, Will Smith, Jamie Foxx, Wesley Snipes, Don Cheadle, Terrence Howard, Omar Epps, god weet hoeveel mensen. Zij hebben al het werk gedaan waardoor ik zo'n kans krijg," zegt hij.

Kaluuya benadrukt hoeveel respect hij heeft voor degenen die de basis hebben gelegd voor een nieuwe generatie zwarte acteurs wiens keuze voor rollen niet bepaald wordt door stereotypes. Toch is er een punt dat hij wil maken als het gaat om het idee dat het goedkoper is om Britten in te huren. "Het staat me tegen dat de woorden 'zwart' en 'goedkoop' in dezelfde zin worden gebruikt," zegt hij. "We hebben al een enorm probleem dat we gedevalueerd worden in het publieke bewustzijn. Dus het enige dat ik erover kan zeggen is dat zwarte vrouwen, zwarte mannen, wij zijn niet goedkoop – we zijn onbetaalbaar. En dat geldt voor Afro-Amerikanen, zwarte Britten, zwarte Afrikanen. Dat zijn miljarden zwarte mensen over de hele wereld. We zijn niet goedkoop. We zijn mensen en we zijn individuen."

En daarmee vat Kaluuya onbedoeld de genialiteit van Get Out samen. De film herinnert ons aan de vele manieren waarop zwarte mensen worden uitgebuit en uitgevaagd, zonder respect voor hun eigen waarde. Get Out is een film die de strijd aangaat met oude, gevaarlijke ideeën – en zelfs Kaluuya zou het er waarschijnlijk mee eens zijn dat die enger zijn dan Freddy Krueger ooit was.

Get Out is vanaf donderdag 20 april te zien in de bioscoop.