Er zitten duizenden Nederlanders aan de basecoke, maar je hoort er niks over

Bij de ingang van drugsbelangenvereniging MDHG hangt een handige tip:
'Note nr 4: Het effect van de base is optimaal als de dope verdampt en níet verbrand!!! [sic]'.

Een advies dat de gebruikers hier ter harte nemen. Het gaat erom dat hun basecoke warm wordt en loskomt, niet dat de chemische samenstelling van de drug verandert doordat de korrels verbranden.

Bij de soort van gebruikerssoos en actieclub MDHG spreek ik Joss (56) en Raka (59) - beide verslaafd en groot fan van basecoke. "Het is de euforie, ik voel me de king of the universe als ik het rook," zegt Raka. "Al je zintuigen staan wagenwijd open. Daar schrikken de mensen van, maar aan de andere kant geeft het een euforisch gevoel. Ik heb op zo'n moment het gevoel dat ik alles zie, dat ik alles kan verklaren."

"Sommige mensen houden van pindakaas, ik hou van drugs." Dat is Joss die spreekt. "Het gevoel is anders dan snuifcoke. Korter, sterker." Of het haar veel goeds gebracht heeft, vraag ik. "Tsja, ik ken niet anders. Het heeft me in ieder geval geen slecht leven gebracht. Best een oké leven zelfs. Maar bij prostitutie, daar trok ik de grens. Roven deed ik ook niet. Vraag en aanbod bij elkaar brengen, daar ben ik goed in."

Als ik Joss en Raka op straat zou zien lopen, zou ik geen moment twijfelen om het label 'junk' op ze te plakken. Maar het is een feest om met ze te praten. Raka is het type chille kunstenaar, hij zou zo de broer van Armand kunnen zijn. Joss is vreselijk bijdehand doch geestig en ze doet me - naar genoeg - ontzettend aan m'n eigen moeder denken, als die een drugsprobleem zou hebben gehad.

Volgens cijfers van het Trimbos is in Nederland is 1 op de 200 inwoners van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag verslaafd aan basecoke. Dat komt neer op grofweg 9500 verslaafden. En die lijken er goed mee om te kunnen gaan. Tussen 2009 en 2012 werden 105 zogenaamde 'gezondheidsincidenten' met cocaïnebase gemeld door ambulancebroeders en politieartsen. In maar 46 gevallen ging het in die drie jaar uitsluitend om dit middel.

Dit zijn de cijfers, maar wat is basecoke eigenlijk?

Basecoke wordt vaak in één adem genoemd met crack, en daar valt iets voor te zeggen. De twee zijn in essentie hetzelfde, met een volgens sommigen belangrijk verschil. Crack is bewerkte coke. Basecoke is schoongemaakte crack.

Om crack te maken wordt eerst doorsnee cocaïne vermengt met maagzout, ook bekend als natriumwaterstofcarbonaat, chemische naam NaHCO3 en Europees geregistreerd als E-nummer E500 (ii). Je vindt het meestal in bakpoeder en het is gewoon in de winkel te krijgen als je weet waar je moet zoeken.

Joss maakte het vroeger thuis en kent het recept nog: "Eén eenheid maagzout op drie eenheden coke in een pannetje. Water erbij. Zachtjes koken. Het wordt een prutje en daarna kristalliseert het."

Op dat moment is het nog crack. Er zit vrijwel altijd nog versnijdingsmiddel in, resten maagzout, en meer van dit soort opvullers. "Een inferieur product," aldus Joss. "En als je het niet schoonmaakt, houd je meer over."

Zij deed dat dus wel - en op die manier maakte ze er basecoke van. Daar zijn een paar manieren voor, bijvoorbeeld door te spoelen met ammoniak.

Joss deed het gewoon met water: "Ik kookte en zuiverde het dan nog een keer en daarna liet ik het goed drogen. Het was een heel ritueel als je thuiskwam. En daarna: hup, dat spul de waterpijp in."

Hoewel ze dol is op 'plofjes' basecoke roken, walgt ze van het idee van crack. "Ik hoop dat dat spul nooit hier voet aan de grond krijgt. Jee, wat voor een creaturen krijgen we dan op straat zeg? De mensen die dat gebruiken zijn nooit satisfied. Als je iets wilt gebruiken: niks mis mee. Maar weet wel wat je in je lichaam stopt."

Ze doelt daarmee op die versnijdingsmiddelen die nog uit de onpure coke kunnen zijn gekomen en de restjes maagzout. Maar Raka snapt het verschil niet echt. "Het zou ongeveer hetzelfde moeten zijn, maar mensen doen er raar over."

Basecoke gebruik je niet om je partynacht mee door te komen. Het is meer de lachgasballon onder de uppers. Meestal gerookt uit een pijpje en met een rush die hooguit een kwartiertje duurt. De meeste gebruikers zijn ouder en een overblijfsel van een generatie die eerder heroïne op straat gebruikte dan een pil in een club. "Het zit qua imago ook in de hoek van heroïne en meth," zegt drugsonderzoeker Ton Nabben van het Bongerinstituut. "Het gebruik ervan speelt zich eigenlijk af in een apart gebruikersuniversum."

Daarom merken mensen die wel andere middelen gebruiken heel weinig van het gebruik van basecoke. "Er zijn dealers die beide middelen op zak hebben, maar er niet over spreken," verklaart Nabben. "Hun voorraad snuifcoke is voor blanke studenten in het centrum, en hun basecoke verkopen ze op straat." Over de stash basecoke wordt niet gesproken, want dan zouden ze als dealers niet meer serieus worden genomen bij de snuifcokeklanten.

Zowel Joss als Raka roken een bolletje terwijl ik met ze spreek. Ze worden er iets springeriger van, zoals ieder ander die coke opheeft, maar veel verschil merk ik niet. Ik vraag Joss of ze de rook in mijn gezicht kan uitblazen; het heeft iets weg van vuurwerklucht. Maar behalve de geur merk ik er niks van.

Ik vraag aan Raka waarom hij het gebruikt. "Het haalt me uit m'n depressie," begint hij. "Als ik het niet heb, heb ik leuke ideeën maar kom ik niet van m'n reet. Ik heb medicijnen gekregen voor mijn depressie, maar die helpen niet. En coke helpt wél. Als ik een plofje rook, ben ik binnen no-time aan het tekenen en het schrijven."

"Het brengt me in een mentale fix. Ik denk vaak aan suïcide, maar dat vind ik een belediging van het leven. Er zijn nog teveel mooie dingen." En basecoke, zo zegt Raka, houdt 'm op de been. Mij lijkt dat een cirkelredenatie. "Misschien wel," maar hij herhaalt: "basecoke houdt me op de been".

Raka ziet de illegaliteit van de drug als het grootste probleem. "Ik ben er verslaafd aan, maar omdat het illegaal is, is het ontzettend duur. Dus moet ik alleen maar goedkope producten kopen. En dat houdt m'n hele klotetoestand in stand." Het liefst zou Raka biologische producten kopen, om de planeet te helpen, maar daar heeft hij geen geld voor.

Wat doet basecoke tegenwoordig? De straatprijs is 60 tot 70 euro per gram. "Nouja, gram. Een straatgram", verheldert Joss, waarmee ze doelt op het feit dat straatdealers met iets andere maten meten dan een officiële weegschaal zou doen. "Ik blijf die Surinamers maar uitleggen dat er maar twee halve grammen in een gram zitten. Maar op de een of andere manier weten ze er altijd meer uit te halen."

Volgens preventiedeskundige Floor van Bakkum van de Jellinek kan basecoke enorm verslavend zijn: "Basecoke voel je binnen een paar seconden en duurt eigenlijk maar een paar minuten." Het beloningssysteem van je hersenen koppelt het positieve gevoel daarom veel meer aan het gebruik van het product. "De hersenen krijgen meteen het seintje: ik doe nu dit, dit is lekker, het is voorbij, ik moet het opnieuw gebruiken." Daarom ligt het gevaar van te vaak gebruiken eerder op de loer dan bijvoorbeeld bij XTC, wat bijna een uur nodig heeft om tot werking te komen.

Het is maar de vraag of basecoke ooit uit dat parallele universum van gebruikersruimtes en straatdealen komt. "Wie weet," zegt Floor van Bakkum. "Je weet nooit wanneer een drug opeens hip wordt en iedereen in de disco opeens aan de basecoke zit. Maar het is best wel een radicaal middel. Je moet toch een grens over om het te gaan gebruiken."

Joss: "Dit spul doet niet veel goeds uiteindelijk. Maar ik ben pas goed begonnen met basecoke toen m'n vriendin overleed. Ze was HIV-positief en zat in de prostitutie." Voor een comeback van de drug is ze niet bang. "Wij zijn van een andere generatie man. Mijn wijze les voor de jonge lezers is dit: met experimenteren is niks mis. Maar maak er geen dagelijkse zaak van."

Ze kijkt naar de pijpjes die voor haar liggen: "Ik lust er wel weer eentje."

Lees ook:

De Amerikaanse politie is als de dood voor mensen die door de drug flakka in zombies veranderen

Rijke vrouwen in Noord-Korea gebruiken crystal meth om af te vallen

Het Nederlandse stoner-ABC

Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: