Een gids voor hoe je een scriptie schrijft (en hoe het in werkelijkheid gaat)

Werner Herzog heeft ooit gezegd dat je nooit langer dan een maand aan wat voor scriptie dan ook moet besteden, maar hij is een genie en een filmmaker, en weet bovendien niets van het Nederlands academisch stelsel.

Ik heb de afgelopen drie jaar in totaal iets van tien maanden aangehikt tegen het schrijven van een bachelor- en een masterscriptie. Ik weet inmiddels hoe je dat zwijn met een hogedrukreiniger tot bloedens toe reinigt, is wat ik probeer te zeggen. Althans, in theorie. Wat volgt is een lijst met tips die ik kan geven, steeds gevolgd door wat er gebeurt als je die tip niet opvolgt, en het op mijn manier doet. (Deze gids is overigens bedoeld voor mensen die een studie in de geesteswetenschappelijke richting doen, want je moet schrijven over wat je weet, en bèta, dat weet ik niet)

1) Wat je moet doen: Op tijd beginnen.
Wat je doet: Je praat over op tijd beginnen. In de bar zeg je dat je een scriptie moet schrijven, onder de douche denk je aan de scriptie die je moet schrijven, tijdens het poepen check je Twitter en denk je aan de scriptie die je moet schrijven. De eerste deadline, waarin je voor je begeleider vastlegt waarover die ploert van een scriptie nou echt over gaat, is een voorteken voor de rest van het proces. Die deadline is gesteld om twaalf uur 's nachts. In dat geval sta je die ochtend rusteloos en zwetend op en ga je eindelijk zitten om dat proposal eruit te rammen. Als je daarmee voor driekwart klaar bent, om acht uur 's avonds, ben je ontsteld en voldaan over het feit dat je in zo'n korte tijd zoveel werk hebt verzet. Dan denk je: jeetje, als ik zoveel werk in zo'n korte tijd kan doen, kan ik nu best even kijken of er nog iets nieuws op YouTube staat. Om tien uur ga je koortsachtig verder typen en om drie uur 's ochtends stuur je je begeleider een mailtje met sorry's en een grapje en je voorstel, en dan ga je slapen om vervolgens weken aan een stuk niets aan je scriptie te doen.

2) Wat je moet doen: Een behapbaar onderwerp kiezen, waar je in een paar maanden tijd alle relevante wetenschappelijke publicaties over kunt lezen, waarbij de primaire bronnen die je moet bekijken daadwerkelijk in te zien en te lezen zijn en waar je dan ook nog iets zinnigs over kunt zeggen.
Wat je doet: Je bent niet voor niets geschiedenis, literatuur of filosofie gaan studeren. Het geld, daar doe je het zeker niet voor, maar dat cultureel kapitaal, daar wil je woekerrentes op halen. Dus wat doe je? Je besluit dat je de geschiedenis van de wereld volgens Jan van Tienen wilt schrijven. Dan kun je tenminste eindelijk eens die link leggen tussen beschaving, culturele vertalingen en de huidige staat van verval waarin de maatschappij verkeert. Je hebt vage ideeën over cynisme, de wereld, en de laatste drie moeilijke boeken die je hebt gelezen, en door verschillende opiniestukken in kranten raak je overtuigd van het verband tussen Alles. Goed, 'Hoe ontwikkelden cynisme en beschaving zich doorheen de geschiedenis?' is nog niet echt een werkbare vraagstelling, maar het Gevoel dat het briljant wordt, dat heb je. Het is nog wat grijs, dat Gevoel, maar je weet zeker dat je dat rond krijgt. Tegen de tijd dat een nieuwe deadline opdoemt besef je dat Foucault, Martin Bosma en globalisering toch echt heel weinig te maken hebben met die negentiende eeuwse Nederlandse vertaling van een Engels boek dat je wilt bestuderen, en dan besluit je je onderzoeksvraag schoorvoetend terug te schroeven tot 'Hoe werd de negentiende eeuwse vertaling van het boek Self-Help in Nederland ontvangen tussen 1860 en 1900?'. Je lacht. Bitter.

3) Wat je moet doen: Je tijd efficiënt indelen en een planning maken: eerst zoek je je secundaire literatuur, dan schrijf je je theoretisch kader, dan gebruik je dat om je primaire bron te analyseren en te duiden, en vervolgens schrijf je je conclusie. Je zorgt dat je twee weken voor je deadline klaar bent, zodat je je werk een week kunt laten liggen, en dan alles nog eens goed over kunt lopen. Je bronnen netjes alfabetiseren. Plastic mapje eromheen. Keurigheid.
Wat je doet: Op momenten dat je jezelf ertoe kunt zetten 'aan je scriptie te werken', sla je aan het verzamelen. Via Jstor, de bibliotheek en andere databases die je begeleider heeft aangeraden zoek je op alle mogelijke variaties en sleutelwoorden die iets met je scriptie te maken hebben. Dit doe je een paar maanden lang als je zegt dat je 'aan je scriptie gaat werken'. Het resultaat is een map met 263 verschillende pdf's van artikelen en hoofdstukken uit boeken en talloze met je telefoon gemaakte foto's. Je kast puilt uit van de mappen met uitgeprinte artikelen en hele boeken waarvan je vaag het idee hebt dat je ze nog gaat gebruiken. Ook heb je nog een map met 900 krantenartikelen uit de negentiende eeuw. Het zijn zoveel artikelen en boeken dat als je ze op een stapel zou leggen, je je er misschien met lichamelijk letsel tot gevolg af zou kunnen werpen. Een maand voor de deadline begint dat fijne gevoel over die verzameling tekst weg te ebben en plaats te maken voor realisme. Zoeken is niet hetzelfde als lezen, nadenken en schrijven. Dus begin je daar aan. Maar god. In dit academische artikelen vind je zinnen die zo omfloerst zijn dat het aan het criminele grenst. En dan, met drie weken te gaan, tref je op een avond die ene zin aan. Een zin zo walgelijk dat je het gevoel hebt dat je er voorgoed in zult blijven hangen. Dit is de zin:

Speaking very generally, we may say that the nineteenth century's distinctive preoccupation with the shaping power of time, with the slow, sedimentary processes of development, be it of geological layers or legal customs or whatever, produced an intensified awareness of the role of habit. ( uit The Idea of 'Character' in Victorian Political Thought door Stefan Collini)

"WAT STAAT DAAR!" schreeuw je tegen het papier. "DIT BETEKENT NIKS!" Er wordt bedoeld: in de negentiende eeuw vonden mensen gewoonte belangrijk, maar de auteur heeft het op zo'n manier opgeschreven dat je vermoedt dat hij kleine baby's wilde laten stikken met de wolligheid van zijn zin. Iets later besluit je dat de rol van gewoonte niet helemaal onbelangrijk is in jouw scriptie, en dan citeer je schoorvoetend het artikel waar De Zin in staat. Je hebt het gevoel dat je scriptie jou aan het schrijven is, maar dan als klucht. Dit gaat zo drie weken door, met steeds korter wordende nachten, en een toegenomen koffieconsumptie. Waar gaat dit in godsnaam heen, denk je dagelijks, tot er een nacht komt waarin je als een soort Neo over zes boeken en acht artikelen hangt en ineens de Matrix ziet. Lijnen van tekst en betekenis schieten door je hoofd, je brein is een snelweg voor duiding. Het gevoel is transcedent, het is subliem en het is de volgende ochtend compleet verdwenen. In het weekend drink je alcohol voor drie, want er moet ontladen worden. Het weekend voor de deadline zonder je je af, met een grote pot chili. Dat scheelt kooktijd.

Zondagavond, twee uur voor de deadline, heb je je zevende bord chili op, en je studeerkamer riekt kwaadaardig. Scheel van je eigen scriptie heb je op je naar bonenscheet ruikende tandvlees je conclusie afgeschreven. HAHA!, denk je, maar dan zie je dat je je honderd bronnen in zestien verschillende lettertypes, en evenveel formaten hebt opgeschreven. Ze staan niet op alfabet. Je begint hieraan, maar je bedenkt je dat je ook alles nog op spelfouten moet overlopen. Je vriendin zit op de bank een film te kijken. Je kijkt naar haar. Ze merkt dat je kijkt. "Dibbes", zeg je. "Zou je misschien iets voor me willen doen?" Ze doet het, ze zet je bronnen op alfabetische volgorde. Zuchtend. Dit is goed, je houdt nu meer van haar, maar het is ook niet goed, want ze houdt nu minder van jou. En dan lever je een minuut voor de deadline je scriptie in, online.

4) Wat je moet doen: Als je je scriptie hebt ingeleverd moet je berusten in het feit dat een scriptie in de geesteswetenschappen een minuscuul bouwsteen is in het project dat humaniora heet. De kans is klein, maar het is mogelijk dat iemand op een dag verder gaat op jouw onderzoek en dan iets supersicks schrijft. Bovendien was je kortstondig de autoriteit in Nederland op het kleine stukje geschiedenis waar je scriptie over ging.
Wat je doet: Ervan overtuigd zijn dat wat je schrijft een afgrijselijk stuk proza is, een niemendal dat verdrinkt in een poel van stoftranen. Als een bipolaire clown slinger je tussen gevoelens van absolute zelfhaat en cynische lach, opgewekt door slaapgebrek. Je wist niet dat je fysiek misselijk kon worden van het teruglezen van een tekst, maar je eigen scriptie speelt het klaar. Goed, je hebt een acht gekregen voor je scriptie, maar die 8 is een beetje als de piramides. Mooi werk, jammer dat het alleen mogelijk werd gemaakt door menselijk lijden. Daarna ga je een baan zoeken!

Lees anders ook Hoe schrijf ik een scriptie? van Umberto Eco. Het was de inspiratie voor dit stukje, en is naast bruikbaar ook heel geestig.

Let op: we zijn overgestapt op een andere facebookpagina. Like VICE Nederland voor je dagelijkse partij prachtverhalen, want anders mis je dingen: