De reacties van rechts Europa op Charlie Hebdo

Woensdagochtend vielen extremisten het hoofdkantoor van satirisch weekblad Charlie Hebdo in Parijs aan, waarbij twaalf mensen omkwamen en vele anderen ernstig gewond raakten.

We vroegen onze collega's van verschillende Europese redacties hoe in hun land extreemrechtse en conservatieve partijen reageerden op het bloedbad in Parijs.

FRANKRIJK

In heel Frankrijk verzamelden zo'n 100,000 mensen zich de avond na de aanslag om hun steun te betuigen aan de vermoorde journalisten en politieagenten. Na deze tragische gebeurtenis, die plaatsvond op wat men inmiddels "de zwartste pagina in de geschiedenis van de Franse pers" noemt, waren er veel emotionele reacties van zowel medewerkers en lezers van Charlie Hebdo als Franse politici.

Extreemrechtse activistengroep Bloc Identitaire publiceerde een artikel op hun website, waarin gesteld wordt dat "jihadisme niet bestreden kan worden zonder vraagtekens te zetten bij massa-immigratie en islamisering". Toen we om ze om commentaar vroegen weigerden ze met ons te spreken. Hetzelfde geldt voor Égalité et Réconciliation, de extreemrechtse groep onder leiding van de antisemitische polemist Alain Soral.

Tot nu toe heeft Front National, Frankrijks grootste extreemrechtse partij, zich behoorlijk stil gehouden over de gebeurtenissen. Marine Le Pen voert een iets politiek correcter beleid dan de harde lijn van haar vader en voormalige partijleider Jean-Marie Le Pen.

Tijdens haar toespraak eergisteren sprak ze van een "afschuwelijke aanslag". In een drie minuten durende video zegt ze: "Deze aanvallen zijn het resultaat van een moordzuchtige ideologie die over heel de wereld duizenden mensen vermoordt […] Het is mijn verantwoordelijk om te verkondigen dat we na deze aanslag onze stem tegen het islamitisch fundamentalisme moeten verheffen. Iedereen die het vrije leven hoog in het vaandel draagt, moet de absolute afwijzing van islamitische fundamentalisme luidkeels uitdragen."

Ze benadrukte ook heel strategisch dat "het voor iedereen duidelijk moet zijn dat er geen enkel verband is tussen onze islamitische landgenoten en degenen die denken dat ze in naam van islam kunnen moorden. Maar tegelijkertijd mag dit geen enkel excuus zijn voor laksheid." Tijdens een optreden op de Franse televisie verklaarde ze dat ze een referendum wil over de herinvoering van de doodstraf en dat ze persoonlijk van mening is dat die optie er moet zijn. Dit deed op Twitter veel stof opwaaien en velen bestempelden de opmerking als een goedkope manier om politiek te scoren, in de nasleep van de aanslagen. Kort uitte ze op Facebook haar woede toen ze hoorde dat haar partij niet was uitgenodigd voor een Republikeinse mars die aankomende zondag in Parijs wordt gehouden. Ze vond dat de andere partijen "een moment van nationale eenheid veranderden een situatie van verdeeldheid en verzuiling".

§

DUITSLAND

Duitsland is de afgelopen jaren sterk verdeeld over het onderwerp islam. Volgens een onderzoek dat gisteren werd gepubliceerd, heeft 57% van de bevolking een "sceptische" houding ten opzichte van de islam, waarbij de religie als "gevaarlijk" of zelfs "heel gevaarlijk" getypeerd. Een groeiend anti-islam sentiment heeft de weg vrij gemaakt voor de oprichting van de PEGIDA-beweging (patriottische Europeanen tegen de Islamisering van de Westerse wereld), die afgelopen maandag in Dresden een enorme mars tegen de islam organiseerde. Zo'n 18,000 mensen deden hier aan mee.

Gelukkig lijkt de rest van Duitsland zich enorm te schamen voor deze xenofobische beweging. In het hele land vonden enorme tegendemonstraties plaats om solidariteit met moslims te tonen. Op Dresden na waren de tegendemonstraties in alle Duitse steden groter dan die van PEGIDA. Leuzen van de anti-islam beweging als "Wij zijn het volk" werden belachelijk gemaakt.

Niet geheel verrassend gebruikt PEGIDA, net als andere rechtse bewegingen, de Hebdo-aanslagen om meer steun te vergaren. Erika Steinbach, de pathetische Duitse zielsverwant van Marine Le Pen, postte op Twitter dat je tegenwoordig alleen de Katholieke Kerk mag beledigen, met een knipoog-smiley erbij. Uiteraard schaarde de NPD – de meest rechtse partij in Duitsland – en andere rechtsextremisten zich direct achter Steinbach. Met een "Je Suis Charlie"-Facebook-banner veroordeelden ze de aanslagen en beweerden ze dat ze het al zagen aankomen. In een filmpje vertelt voorzitter Frank Franz dat "wat er in Frankrijk is gebeurd, precies is waar de NPD al jaren voor waarschuwt: islamisering en de infiltratie van buitenlanders moeten worden gestopt."

Misschien wel het meest cynische aspect van de extreemrechtse reacties op de aanslagen, is dat ze normaal gesproken altijd de media bestempelen als corrupte linkse propaganda. Nu maken ze juist gebruik van een aanslag op wat ze "Lügenpresse" noemen – een term uit het Derde Rijk die "liegende pers" betekent – om hun racistische agenda te rechtvaardigen.

§

NEDERLAND

Geen immigratie meer uit islamitische landen, onze grenzen dichtgooien en die grenzen controleren, en het leger inzetten om onze straten te beveiligen, dat is volgens Geert Wilders de manier waarop wij 'de strijd winnen' en de terroristen verliezen. Het is de enige manier om in echte vrijheid te kunnen leven, zegt hij in een filmpje dat hij zowel in het Nederlands als het Engels heeft opgenomen.

Wilders doet op momenten als deze waar hij goed in is: krachtige boodschappen de wereld inzenden. Een scherpe tweet al meteen de eerste minuten, een vlammend interview vol beeldspraak ergens later op de dag. Normaal gesproken last hij vervolgens weer een mediastilte in tot er weer een nieuwe aanleiding is om de camera's op te zoeken.

Dit keer heeft hij echter ook een videoboodschap gemaakt. Het past prima in zijn strategie: alleen enkele quotes de wereld insturen, en alleen in debat gaan in een gecontroleerde omgeving. Zelfs de reacties en likes onder zijn video zijn uitgeschakeld. Dat het filmpje er zo knullig uit ziet, maakt hem alleen maar laagdrempeliger en zogenaamd authentiek, volks. Henk en Ingrid zouden het precies zo doen.

Als het debat over islam, terrorisme en de vrijheid van meningsuiting gaat, domineert Wilders eigenlijk altijd. Zijn tegenstanders blijven de grootste problemen hebben met het formuleren van goede antwoorden op zijn retoriek.

§

VERENIGD KONINKRIJK

2014 staat in het Verenigd Koninkrijk te boek als het jaar van de opkomst van UKIP. Het belangrijkste kenmerk van deze partij is hun haat jegens de EU, vooral omdat het lidmaatschap leidt tot instroom van buitenlanders die in Groot-Brittannië willen werken en wonen. Daarnaast zijn partijleden over het algemeen geen groot fan van het homohuwelijk, vrouwen met een baan en mensenrechten. Het probleem van klimaatverandering zien ze als bewust verkondigde onzin.

Terwijl ze niet openlijk racistisch zijn, moeten ze vaak leden uit de partij knikkeren vanwege racistische uitlatingen. Zo zei een raadslid onlangs dat ze een "probleem" had met "negers" omdat er "iets met hun gezicht is". Desondanks vraagt de partij zich nooit af waarom ze dit soort types aantrekken.

En dus kon je er na de aanslagen op Charlie Hebdo op wachten tot Nigel Farage, de rokende, zuipende "kijk mij even gewoon zijn"-partijleider, eens lekker olie op het vuur zou gaan gooien.

Hij verscheen woensdagavond op het Channel 4 News. De aanslag was volgens hem gepleegd door "een vijfde colonne die onder ons is (…) ze beschikken over onze paspoorten en haten ons". Misschien is dat wat betreft deze extremisten inderdaad waar. Deze gasten koesteren een overduidelijke haat voor het westen. Minder overtuigend was Nigels theorie over waar die haat vandaan komt: "Het zet aan om je vraagtekens te zetten bij de lompe poging van de afgelopen decennia om de samenleving bewust te polariseren onder het mom van multiculturalisme."

Farage slaat de spijker op zijn kop! Al deze niet-blanke niet-christelijke mensen die in Groot-Brittannië een leven proberen te leiden waarbij ze hun eigen cultuur niet volledig verloochenen, en al die Britten die daar op een schappelijke manier mee omgaan, zouden eens goed moeten nadenken over wat ze allemaal aanrichten. Bij elke vergunning voor de bouw van een moskee werd de kans op een aanslag op Charlie Hebdo groter en groter.

Op degenen aan de rechterkant van het politieke spectrum na, verwierp iedereen al snel de uitspraken van Farage. Desondanks bevestigt hij voor zijn vele fans en volgers zijn imago van de man die dapper genoeg is om "te zeggen waar het op staat".

§

ITALIË

Gelijk nadat het nieuws over de Hebdo-schietpartij bekend werd, begon alles wat rechts is in Italië met het bekritiseren van de hele islamitische wereld. De politicus die het sterkst met het drama aan de haal ging was Matteo Salvini, lid van het Europees Parlement , secretaris van de xenofobische partij Lega Nord en één van de vooraanstaande bondgenoten van Front National, de partij van Marine Le Pen. Binnen 24 uur na de aanslag werd Salvini overal uitgezonden op de nationale TV en stroomde zijn sociale netwerken vol met leuzen als: "We verlenen onderdak aan onze eigen vijanden." Om dit standpunt te benadrukken riep hij even later: "Blokkeer de invasie van illegale immigranten, NU!"

De leus "We verlenen onderdak aan onze eigen vijanden" werd in rechtse kranten bekrachtigd. Zo plaatste de krant Libero een screenshot van de executie van een agent op haar voorpagina onder de kop "Dit is islam". Tegelijkertijd verscheen de Egyptische politicus en journalist Magdi Cristiano Allam in zo'n beetje ieder nieuwsprogramma. Allam is een voormalige moslim die zich heeft bekeerd tot het fundamentalistische katholicisme. Hij verklaarde: "We moeten het hart van de terroristische broeinesten raken: moskeeën, websites en islamitische scholen."

Het bloedbad werd eveneens door fascistische bewegingen misbruikt. Roberto Fiore, leider van Forza Nuova, zei: "Het bloedbad in Parijs is een oorlogsmisdaad tegen Europa. Het is noodzakelijk om hier adequaat op te reageren." Fiore stelde voor dat de ambassades van Saoedi-Arabië en Qatar in Europa gesloten moeten worden, omdat deze landen "grote financiële steun verlenen aan IS". Ook wilde Fiore dat alle moslims in Europa moeten worden geregistreerd en geteld. Tot slot uitte hij de wens om een PEGIDA-achtige beweging voor heel Europa te beginnen, waarna hij verklaarde dat "de dagen van gezellig met elkaar thee drinken voorbij zijn".

Hoewel massaal nationaal geweld tegen moslims onwaarschijnlijk lijkt, lijkt de al maar breder wordende agressie uiteindelijk te leiden tot een soort van collectieve "culturele" bestraffingen van moslims in Italië. En dat is natuurlijk wel het laatste wat een minderheid, die al behoorlijk is gemarginaliseerd, nodig heeft.

§

GRIEKENLAND

Het bloed in de Charlie Hebdo-kantoren was nog nauwelijks gestold, toen een nieuwe golf van xenofobische retoriek door Griekenland gonsde. Met slechts drie weken te gaan tot de nationale verkiezingen, zagen sommige politici het bloedbad als een uitstekende manier om meer zieltjes te winnen.

Antonis Samaras, premier van het land en leider van de rechtse partij Nieuwe Democratie, verklaarde in een openbare toespraak: "Je ziet wat er in Europa gebeurt: alles is dramatisch aan het veranderen. In Frankrijk, heeft de socialistische premier Hollande zijn leger de straten op gestuurd (…) vandaag was er een bloedbad in Parijs, en in Griekenland nodigen sommige mensen [zijn linkse tegenstanders van SYRIZA] illegale immigranten uit om ons land binnen te komen."

Voormalig minister van Volksgezondheid en parlementslid voor de Nieuwe Democratie, Adonis Georgiadis, tweette: "Sommigen waren zelfs tegen het hek op Evros", waarmee hij refereerde naar het hek op de grens van Griekenland en Turkije dat voorkomt dat illegale immigranten Europa binnen kunnen komen. Enkele minuten later tweette hij opnieuw: "De aanslag in Parijs zou het einde kunnen betekenen van Europa's onschuld wat betreft de islam. SYRIZA wil de grenzen opengooien". Veel gebruikers keuren zijn tweets af, en zeggen dat het een schande is om dit tragisch evenement te gebruiken voor zijn eigen politieke gewin.

Het is niet voor het eerst dat islamofobie of xenofobie het land beheerst. Griekenland is voor miljoenen immigranten de toegangspoort naar Europa. Het land kampt met een economische crisis en is politiek gezien erg instabiel. Het is duidelijk dat bepaalde conservatieve politieke krachten zullen proberen om de publieke woede en angst te gebruiken voor hun eigen gewin. Binnen een paar jaar sinds de oprichting heeft de pro-nazi partij Gouden Dageraad het voor elkaar gekregen om hun achterban met zeven procent te vergroten.

Op 25 januari zullen de Grieken worden opgeroepen om mee te doen aan één van de belangrijkste verkiezingen in de moderne geschiedenis van het land. De peilingen zijn momenteel in het voordeel van SYRIZA, die alle middelen gebruiken – zelfs het bloedbad bij Charlie Hebdo – om stemmen te winnen.

§

OOSTENRIJK

Gisteravond kwamen ongeveer driehonderd mensen bijeen voor de Franse ambassade – overigens slechts 900 meter van het Oostenrijkse VICE-kantoor – om hun medeleven te betuigen aan de families van de slachtoffers van Charlie Hebdo. De groep leek niet bang te zijn voor potentiële aanslagen in hun eigen land – men was meer bezig met het welzijn van de Oostenrijkse moslims. We zagen hoe een vrouw met een hijab door jonge mannen naar de overkant van de straat werd geleid, alsof ze haar tegen mogelijke terroristen beschermden. De spanning was om te snijden.

Hoewel de "Je suis Charlie"-menigte een duidelijk eensgezind doel had, was er veel minder overeenstemming over de oorzaak van het bloedbad en over wat eraan gedaan moest worden. Naast enkele journalisten die hun medeleven toonden, was er ook een aantal leden van het Identitair Verzet aanwezig. Ze toonden in eerste instantie respect voor de slachtoffers door deel te nemen aan de stille bijeenkomst, maar begonnen al snel met hun eigen protest tegen "de islamisering van het continent".

"We verafschuwen deze laffe aanslag die aan twaalf mensen het leven heeft gekost," vertelde Alexander Markovics, voorzitter van het Oostenrijkse Identitair Verzet. "Dit is niet alleen een aanslag op de vrijheid van meningsuiting, maar eveneens een aanslag op alle Europeanen die zichzelf verdedigen tegen de islamisering van hun vaderland. Al tientallen jaren hebben we besloten om de bedreigingen van de massa-immigratie te negeren – vooral toen het plaatsvond onder het mom van asielzoekers." Volgens hem is de tijd van "menselijkheid" en "de iedereen-is-welkom-cultuur" voorbij: "Jihadisten vallen onze vrijheid aan met Kalasjnikovs; we moeten verdedigen wat van ons is. We moeten onszelf beschermen." Hij was echter niet erg specifiek over hoe de politiek dit voor elkaar ging krijgen.

Ondertussen probeerde de Oostenrijkse extreemrechtse leider van de VrijheidsPartij, Heinz-Christian Strache, het drama te gebruiken door simpelweg een artikel over het bloedbad op zijn Facebook-pagina te delen, met daarbij het bericht "Word wakker!" Treurig genoeg zegt zijn reactie veel over het huidige politieke debat in Oostenrijk: zolang je mild kritisch bent op de islam of latent xenofobische dingen zegt, dan ben je in het publieke debat sowieso veilig.

In een ander bericht stelde Strache: "De PEGIDA-beweging krijgt steeds meer volgers in heel Europa. Mensen vragen om een duidelijk scheidingslijn tussen Europa en de radicale islam." Natuurlijk bestaat die scheidingslijn al. Maar net zo goed bestaat er een vaag gevoel onder gefrustreerde en verdrietige mensen, dat er iets moet worden gedaan tegen de inperking van onze vrijheden door onbekende groepen met onbekende doelen en onbegrijpelijke ideologieën.

Er bestaat in Europa vrijwel geen enkele partij of politieke beweging die pleit voor tolerantie voor de radicale islam of islamitisch terreur. Maar dat is niet waar het om gaat. Waar het om gaat is dat mensen als Heinz-Christian Strache oproepen tot een duidelijke scheidingslijn tussen Europa en de radicale islam, mensen daadwerkelijk gaan geloven dat die scheiding er inderdaad niet is.

§

DENEMARKEN

De aanslag op Charlie Hebdo heeft een diepe impact op Denemarken, een land waar het immigratiedebat momenteel hevig wordt gevoerd en waar de rechtse Deense Volkspartij sinds kort bovenaan staat in de peilingen. Minder dan tien jaar geleden publiceerde het dagblad Jyllands Posten tekeningen van Mohammed, een serie van twaalf satirische tekeningen die inspeelden op het debat rond het hebben van kritiek op de Islam en zelfcensuur in de media. Dezelfde tekeningen die leidden tot pogingen tot moord en gewelddadige protesten in het Midden-Oosten.

De gebeurtenissen van woensdag leidden tot groot verdriet onder mensen die in de media werken. Ook zorgde het voor een nieuwe opleving van het debat over of het wel of niet oké is om zulke tekeningen te publiceren. En of het hier gaat om vrijheid van meningsuiting of gewoon om provoceren om het provoceren.

Pia Kjærsgaard, de oprichter en voormalig leider van de Deense Volkspartij, zei tegen TV2 dat gezien de tragedie in Frankrijk, de tekeningen opnieuw gepubliceerd zouden moeten worden, om daarmee "te laten zien wie we zijn" en dat "we ons niet bedreigd voelen". De hoofdredacteur van dagblad BT, Olav Skaaning Andersen, was het hier totaal mee oneens en zei dat er geen enkele journalistieke reden was om zoiets te doen.

Rechts verbond de incidenten direct aan religieuze fanatici en beschouwden het als een aanslag op de vrijheid van meningsuiting. De huidige leider van de Deense Volkspartij, Kristian Thuelsen Dahl, was niet bereikbaar voor commentaar, maar zijn Facebook-status laat over zijn mening weinig te raden over:

Zijn woorden over "methoden om onze vrijheid te verdedigen" klonken ook door in een interview met Pia Kjærsgaard, in het blad Ekstra Bladet. Toen haar gevraagd werd wat we moeten doen als de huidige wetten niet in staat blijken om zulke gruwelijkheden te voorkomen, antwoordde ze: "het is goed mogelijk dat we naar andere methoden zullen moeten grijpen. Uiterste maatregelen misschien wel. Het is niet eerlijk dat Denen in Denemarken onder politiebeveiliging moeten staan. Wij zijn nu degenen die opgesloten zitten, als in een gevangenis.

De noodzaak tot "uiterste maatregelen" en het "opnieuw nadenken over methoden om onze vrijheden te verdedigen", is verontrustend vaag en het lijkt een verwijzing naar een vorm van eigenrichting, iets dat niet snel iets bijdraagt aan sociale integratie. Het immigratiedebat hier in Denemarken wordt gezien als de oorzaak van de stijgende populariteit van de Deense Volkspartij. Mogelijk zal ook de Charlie Hebdo-tragedie alleen maar leiden tot nog meer stemmen voor de rechtse partij.

§

SPANJE

In Spanje hebben de extreemrechtse partijen (nog) geen echte politieke macht, maar ze voelen wel dat de aanslag op Charlie Hebdo hun legitimiteit heeft vergroot. "Multiculturele maatschappijen zijn multi-problematische maatschappijen," aldus Robert Hernando van Plataforma per Catalunya, een Catalaanse extreemrechtse partij. "Dat is iets dat iedereen ziet, behalve degenen die de leiding hebben." Hernando sprak eergisteren bij een solidariteitsdemonstratie, waar ook linkse partijen en groeperingen aanwezig waren. "Ik schaam me dat ik bij deze demonstratie aanwezig ben, samen met mensen die medeplichtig zijn aan deze schandalige kolonisatie van Europa. Ik ben er niet aan gewend om omringd te zijn door zoveel hypocrisie en opportunisme."

Manuel Candela, voorzitter van Democracia Nacional, verklaarde ook nog: "Wat er gisteren is gebeurd in Frankrijk bevestigt dat wij gelijk hebben. De multiculturele samenleving is mislukt. Een maatschappij kan niet samenleven met zijn vijanden. Het is slechts een kwestie van tijd totdat dit conflict tussen Europa en de islam ons continent in een bloederige oorlog zal storten. En er is maar één oplossing: moslims moeten terug naar hun eigen land. Europa voor de Europeanen!"

Toch zijn deze extreemrechtse groepen in Spanje uitzonderingen die nauwelijks serieus te nemen zijn. De grootste politieke partijen – zelfs de rechtse Partido Popular (PP), die in het parlement zit en miljoenen heeft geïnvesteerd om de grenzen aan de kant van Afrika te versterken – hebben de aanslag op Charlie Hebdo niet gebruikt voor egoïstisch gewin.

Spanje heeft een lange en trieste geschiedenis van terroristische aanslagen. In maart 2004 vielen er 191 doden bij een terroristische aanslag door islamitische extremisten in Madrid, en de Baskische Afscheidingsbeweging ETA pleegt al decennialang bomaanslagen in het land. De reactie op de Charlie Hebdo-aanslag is voor een groot deel hetzelfde als altijd: mensen veroordelen de aanslag en verenigen zich.

§

POLEN

Polen rouwt om de aanslag. De aanslag was voor rechtse partijen als Ruch Narodowy een nieuwe aanleiding om West-Europa weer eens van alles te verwijten, dit keer omdat ze "de groei van Salafistenbewegingen tolereren, waardoor er in het hele continent strenge Wahabistische moskees worden gebouwd". Een andere belangrijke conservatie Poolse partij, Kongres Nowej Prawicy, kampt momenteel met hele andere problemen: twee dagen geleden werd hun leider ervan beschuldigd dat hij twee buitenechtelijke kinderen heeft. De partij heeft dus even wat anders aan z'n hoofd.

§

ZWEDEN

Toen de algemene verkiezingen in september 2014 in Zweden plaatsvonden, werd de extreemrechtse partij Zweedse Democraten met 13% van de stemmen de op twee na populairste partij van het land. De partij wordt vaak gezien als een anti-immigratie partij die zich slechts op één politieke kwestie richt. Maar volgens journalisten als Niklas Orrenius van de krant Dagens Nyheter is Zweedse Democraten een nationalistische partij en komen hun ideeën over immigratie voort uit hun nationalistische ideologie.

Tijdens een persconferentie in december zei kamerlid en hoofdredacteur van het tijdschrift van Zweede Democraten, Richard Jomshof: "Zweedse Democraten ziet de Islam als een bedreiging. Het is een enorm problematische religie."

Tijdens Kerst en oud en nieuw werden er in Eskilstuna, Eslöv en Uppsala een aantal moskeeën in brand gestoken. Er is nog niet veel informatie over bekend, maar de aanslagen lijken niet gecoördineerd te zijn. Toch worden de aanslagen in Zweden erg serieus genomen. Terwijl iedereen zo langzamerhand "Je Suis Charlie" zegt, wordt het steeds duidelijker dan onze maatschappijen langzamerhand uit elkaar gedreven worden. De groei van Zweedse Democraten gaat hand in hand met de normalisering van islamofobie, hetgeen er mogelijk toe leidt dat er een enorme verdeeldheid ontstaat in Zweden.

§

ROEMENIË

De afgelopen dagen bezochten kleine groepjes Roemenen de Franse ambassade in Boekarest om daar voor de deur van het gebouw kaarsjes in de sneeuw achter te laten en zo de slachtoffers van de aanslag op Charlie Hebdo te herdenken.

Een van de eerste reacties op de aanslag was een gematigde statusupdate gepost door de president, Klaus Iohannis, waarvan de conclusie was dat "religieuze en etnische tolerantie, net als de vrijheid van meningsuiting, de basis vormen van de moderne beschaving, gebouwd op democratische principes". Vervolgens namen leden van de Roemeense moslimgemeenschap op televisie afstand van de terroristische aanslagen. Moslims zijn in Roemenië vrij goed geïntegreerd, en er is al meer dan een eeuw geen conflict geweest tussen moslims en andersgelovigen in het land.

Extreemrechts in Roemenië houdt zich niet erg bezig met moslims: het richt zich veel meer op de Roma-bevolking en de LGBT-gemeenschap. Maar er waren wel degelijk leden van de rechtse media die racistische reacties gaven op de aanslag. Zo schreef de libertijnse journalist Lucian Mîndruță: "Als we culturen die kerken verwoesten en christenen vermoorden toestaan om op onze grond moskeeën te bouwen en hun wetten toe te passen, zijn we suïcidaal bezig." Dat sentiment wordt gedeeld door Dan Tapalagă, een andere rechtse journalist, die stelde dat "ze ons nooit kunnen en mogen dwingen om anders te denken, met hun doodsbedreigingen van onder een sluier of een tulband, of reciterend uit de koran."

Verrassender is dat de xenofobe reacties van christelijke politici zich meer richtten op de Franse secularisatie – die ze als de oorzaak van de aanslag beschouwen – dan op de islamitische gemeenschap. Adrian Papahagi, een Roemeens politicus die met zijn beweging deel uitmaakt van de Europese Volkspartij, zei: "Het belachelijk maken van heilige zaken is enorm populair in het seculiere [anti-Christelijke] Frankrijk," waarmee hij het drama bij Charlie Hebdo probeerde te rechtvaardigen. Ook een andere conservatieve christelijke politicus, Iulian Capsali, schreef op Facebook: "In Frankrijk worden christenen vervolgd door de seculiere staat, niet door moslims". Ze zijn niet de enige Roemenen die er zo over denken: een grote groep in het land is ervan overtuigd dat de journalisten van Hebdo de aanslag zelf hebben uitgelokt door structureel de Franse moslimgemeenschap te beledigen.

§

SERVIË

Een groep inwoners van Belgrado verzamelde zich eergisterenavond bij de Franse ambassade om de slachtoffers met bloemen en kaarsen te herdenken. Gisteren was er ook een bijeenkomst, geïnitieerd door de Onafhankelijke Unie voor Journalisten (het meest prominente orgaan voor journalisten). De Servische samenleving is erg veranderd door de oorlog die een decennium lang in de Balkan woedde. De superrechtse extremisten die ooit pleitten voor een etnische zuivering van het aangrenzende Bosnië zijn nu aan de macht als gematigde Pro-Europeanen, die zich inzetten voor tolerantie en een westerse democratie. Degenen die nog wel fanatiek het nationalisme aanhangen worden grotendeels genegeerd, of door de centrum-conservatieve premier Aleksandar Vucic gebruikt als zondebok, wanneer hij impopulaire beslissingen wil maskeren.

Degenen die wel iets zeiden over het bloedbad in Parijs weten dit aan het Westen en 'het onjuiste en genadeloze' NAVO-bombardement dat in 1999 plaatsvond in Servië om een eind te maken aan de klopjacht op Albanese onafhankelijkheidsstrijders, die werd geleid door Slobodan Milosevic.