Waarom blijven denken aan 'die ene perfecte liefde' je toekomstige relaties verpest

De gedachte aan ‘hoe het had kunnen zijn’ is vaak krachtiger dan de herinnering aan hoe het werkelijk ging. Veel van ons hebben iemand die ze zien als ‘die ene grote liefde die is vertrokken’, een perfect persoon die je hebt laten gaan. En nadat het uit is, wordt die relatie de maatstaf voor alle liefdes daarna.

Uit een enquête waarover The Guardian publiceerde, blijkt dat een op de zeven zeventigjarigen nog steeds spijt heeft dat een bepaald persoon door haar of zijn vingers is geglipt. Ongeacht hoe oud we worden, zullen er dus absoluut mensen onder ons zijn die zich altijd blijven afvragen ‘hoe het had kunnen zijn’, als die grote liefde was gebleven.

“Ik studeerde in het buitenland en er was een jongen die ik leuk vond. We hadden gezoend na een feestje en hij wilde dat ik bij hem zou blijven slapen, maar ik wilde niet wanhopig overkomen, dus ging ik terug naar huis,” zegt Allison*. “Een paar dagen later kwam ik erachter dat ik hem hiermee erg gekwetst had. Ik probeerde het goed te maken, maar het moment was voorbij. Hij begon met iemand anders te daten.”

Veel jaren later gelooft Allison nog steeds dat haar semester in het buitenland een groter succes zou zijn geweest als alles wel goed was gegaan met haar verliefdheid. Dit soort gedachten staan niet op zichzelf, volgens dr. Sarah Millstein, een klinisch maatschappelijk werker en therapeut in New York. “Ik geloof niet dat het werkelijk over die ene persoon gaat. De persoon is veranderd in een object dat boven alles uitstijgt, en waarschijnlijk niet gerelateerd is aan wie die persoon is,” zegt ze. “Het object bezit eigenschappen die je je onbewust hebt ingebeeld. Er is in dit soort gevallen een verlangen naar perfectie en eenheid, dat vooral heel intens kan zijn als iemand al eerder met verlies te maken heeft gehad.”

De fixatie op ‘die ene verloren liefde’ kan met name pijnlijk worden als het je relatie met iemand anders in de weg gaat staan. “Iemand met een gezond verstand kijkt naar alle aspecten van iemand, en begrijpt dat hij of zij niet perfect was – niet ‘de ware’,” zegt Millstein. Maar de fixatie kan ernstig worden als mensen niet bereid zijn om het object van hun fantasie als een echt mens te zien – of dat nu door een trauma komt of door aangeleerd gedrag.

“Ik had een emotionele affaire met een man die een zeer serieuze relatie had,” zegt Alaina. “Op een gegeven moment konden we fysiek met elkaar worden, maar dat heb ik nooit nagestreefd. Toen zij met elkaar trouwden, was ik ervan overtuigd dat ik de grootste fout van mijn leven had gemaakt. Tijdens hun bruiloft zat ik – zonder date – snikkend achterin en moest ik mezelf wijsmaken dat ik huilde omdat ik zo blij voor ze was, maar eigenlijk voelde ik me gewoon ellendig over alles in mijn leven.”

Alaina, die inmiddels alweer een jaar een relatie heeft, beseft hoe haar obsessie haar ongelukkig maakte in andere relaties. “Ik vergeleek iedereen met hem,” zegt ze. “Maar we hadden zelfs nooit gezoend, dus ik heb geen idee hoe het zou zijn geweest om in het echte leven met hem te daten. In mijn hoofd was alles perfect.”

Millstein is het ermee eens dat de fixatie op ‘die ene’ ongezond is, maar benadrukt ook dat het iets is dat veel mensen doen, en niet alleen in de context van romantische relaties. “Dit is een interessant en complex onderwerp en is van toepassing op zoveel dingen: de ‘beste’ vakantie, ‘het beste’ paar schoenen, enzovoorts. Iedereen wil het beste van het beste,” zegt ze.

Soms wordt pas duidelijk hoe oppervlakkig dit soort ideeën zijn als de situatie wordt omgedraaid. Alaina werd onlangs benaderd door een man met wie zij meer dan tien jaar geleden op de universiteit had gedatet. "Hij vroeg me of ik met hem mee op reis wilde gaan,” zegt ze. "Het voelde zo willekeurig en kwam zo uit het niets, dat ik het een beetje griezelig vond. Hij kon na al die jaren niet weten wat voor persoon ik was geworden.” Pas toen ze haar eigen ervaringen met die van de getrouwde man vergeleek, besefte ze dat zij in dit geval ‘die ene’ was.

* Namen zijn veranderd.