Vrouwen hebben geen hoofden op een hele hoop filmposters

In Broadly's beste internetters lees je over blogs, vlogs en instagramaccounts die wij fantastisch vinden, en we vertellen je ook waarom.

Op filmposters uit Hollywood, waarvan er ook een heleboel te zien zijn in de Nederlandse bioscopen, staan vaak vrouwen afgebeeld zonder hoofd. Dit lijkt een idiote en lachwekkende zin om op te typen, maar deze treurigheid is wel waar – ook in 2018.

Marcia Belsky, een Amerikaanse komiek en scenarioschrijver uit New York, verzamelt sinds een paar jaar op Headless Women of Hollywood filmposters, boekcovers en andere beelden waarop tieten, benen of tailles te zien zijn, maar geen hoofden. En dat zijn er ontzettend veel, kijk maar in haar archief.

In dit interview met mediaplatform AJ+ van afgelopen week vertelt Belsky wat de hoofdloze vrouwen volgens haar laten zien: vrouwen die volledig geobjectificeerd worden, die alleen bestaan om bekeken te worden door mannen. Ze begon met haar verzameling om te laten zien dat dit niet ‘een enkele keer gebeurt’, maar heel vaak, en ook recent. En niet alleen op posters van goedkope komedies die zich richten op mannen, maar ook op die van veelgeprezen films ( American Beauty), op posters van tekenfilms ( Minions) en bijvoorbeeld op de boekcover van Sex and the City en de filmposter van Wonder Woman uit 2017.

Met haar verzameling wil Belsky laten zien hoe geaccepteerd het is dat vrouwen op deze manier worden gedehumaniseerd: het gaat om afbeeldingen die niet zomaar even toevallig zijn ontstaan, maar in goed overleg – tussen waarschijnlijk een heleboel mensen – zijn ontwikkeld, en veelvuldig worden gezien en gedeeld (want: populaire cultuur).

Deze dehumanisering gaat trouwens verder dan alleen de poster, mocht je het je afvragen.

Een van de eerste momenten waarop mijn feministische hart echt werd aangewakkerd, nu bijna 10 jaar geleden, was op het moment dat ik naar een filmpje keek op Feminist Frequency . Anita Sarkeesian begon met dit platform in 2009 (toen nog ‘een blog met filmpjes’, nu een non-profitorganisatie met een bestuur), en daarop bekijkt en bestudeert ze hoe vrouwen in popcultuur en games worden gerepresenteerd. In een van haar eerste filmpjes had ze het over de Bechdeltest: een test die werd bedacht in de jaren tachtig en inhoudt dat je een film ‘test’ aan de hand van drie punten: zitten er twee of meer vrouwen in, hebben die vrouwen een eigen naam, en praten ze met elkaar over iets anders dan mannen?

Het zal je niet verbazen: een heleboel films slagen niet voor deze test, wat niet zo veel anders laat zien dan het feit dat vrouwen in films vaak niet echt betekenis krijgen als zelfstandig en volwaardig mens. Hier vind je een eindeloze lijst met films die er wel en niet voor slagen, maar om je een idee te geven: uit 2017 staat Spider Man in het rijtje, maar bijvoorbeeld ook The Square en The Emoji Movie.

Ik heb gekeken naar de posters van Nederlandse films die zijn uitgekomen in 2017 en 2018, en zag daar geen hoofdloze vrouwen. De meest recente poster, van de film Wij, was wel van naakte, rennende mensen geportretteerd van de achterkant – zowel van mannen als vrouwen. Een perfect poldermodelletje van gelijkwaardigheid dus. Maar in Nederland zijn we wel van ver gekomen, want de poster van dé Nederlandse film aller tijden, Turks Fruit, is er eentje die thuishoort in het rijtje van affiches met een “rapy feel”, zoals Belsky het omschrijft.

Die ‘rapy feel’ is niet alleen voorbehouden aan de jaren zeventig en tachtig, maar drong zich ook nog rustig op aan de jaren ‘10 van deze eeuw: namelijk op een poster van blockbuster X-Men: Apocalypse uit 2016, waarin Jennifer Lawrence bruut bij haar keel wordt gegrepen door de schurk Apocalypse. Natuurlijk, het gaat om een fictiefilm en in dit geval zelfs om fictieve wezens – maar dat seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksisme in Hollywood alleen op het scherm voorkomt, is het afgelopen jaar een mythe gebleken.

Misschien helpt het als vrouwen te allen tijde minimaal een hoofd op hun verder heerlijke, sexy lijf geplakt krijgen. Al is het maar op een poster.