Uber gaat AI gebruiken om jouw ritje duurder te maken

Chauffeurs bij Uber hadden al een tijdje het vermoeden dat het bedrijf de ritprijzen omhoog aan het gooien was zonder dat ze er wat van terugzagen. Het bedrijf heeft nu bevestigd dat ze AI gebruiken om in veertien steden te kijken hoeveel mensen willen betalen voor hun rit.

Daarmee is het vermoeden van critici bevestigd. Twee van hen, Ryan Calo van de Universiteit van Washington en Alex Rosenblat van het Data & Society Research Institute schreven samen een vlammend paper waarin ze ervoor waarschuwden dat Uber waarschijnlijk gigantische hoeveelheden data van klanten gebruikt om te kijken hoe ze je zoveel mogelijk kunnen laten betalen. Daarbij moet je denken aan mensen met een hoger inkomen meer laten betalen voor dezelfde rit en andere fijne trucjes.

Dit is niet helemaal wat Uber van plan is met wat ze "route-based pricing" noemen, maar het heeft uiteindelijk wel hetzelfde effect. Het komt erop neer dat Uber alle gegevens gebruikt over klantgedrag op bepaalde routes om mensen verschillende tarieven te laten afhankelijk van waar ze naartoe gaan. Om een idee te krijgen waarom dat met inkomensongelijkheid te maken heeft, moet je dit fragment van een rapport van Bloomberg even lezen:

Daniel Graf, hoofd bedrijfstechniek van Uber zei dat het bedrijf machine-learningtechnieken gebruikt om te schatten hoeveel geld klanten bereid zijn neer te tellen voor een rit. Uber berekent de waarschijnlijkheid dat passagiers meer willen betalen voor een bepaalde route op een bepaald moment van de dag. Iemand die bijvoorbeeld van een rijke buurt naar een andere chique plek in de stad wil, moet bijvoorbeeld meer betalen dan iemand die naar een armer gedeelte gaat, zelfs als vraag, de verkeersdrukte en afstand gelijk zijn.

Dat betekent dus dat de rijken onder ons uiteindelijk meer moeten betalen voor een rit als ze regelmatig van hun werk aan de Zuidas naar hun rijke buurt moeten. Tegelijkertijd worden de ritprijzen voor de minder rijken waarschijnlijk ook omhoog gegooid tot het maximale wat ze willen betalen als ze telkens van en naar een armer gebied reizen. Het is daarbij belangrijk om te onthouden dat Uber niet naar individuele omstandigheden kijkt, maar dat het bedrijf beweert dat het naar groepsstatistieken kijkt.

"Uber heeft veel van zijn uitbreiding geframed alsof ze gaan inspringen waar het openbaar vervoer tekort schiet," zegt Alex Rosenblat aan de telefoon. "De keerzijde daarvan is dat ze mensen meer kunnen laten betalen omdat ze in een rustiger gebied wonen, spreekt dat het eerdere verhaal van Uber tegen."

Uber heeft partnerschappen gesmeed met verschillende steden in Amerika om het openbaar vervoer te ondersteunen. In het Canadese dorpje Innisfil in Ontario is het bedrijf nu zelfs de enige door de gemeente gefinancierde mogelijkheid voor openbaar vervoer. Als het vervoer door steden wordt geregeld, is het wel vaak zo dat de ritprijs wordt bepaald aan de hand van wat een schappelijk tarief is tegenover hoeveel de dienst kost. Dat is dus wat anders dan mensen zoveel mogelijk laten betalen.

"We rekenen een verschillend tarief per route, op basis van ons begrip van de keuze van passagiers, zodat we meer mensen op meer plekken kunnen helpen tegen tarieven die ze zich kunnen veroorloven," zei een woordvoerder van Uber per mail. "Passagiers krijgen altijd te weten wat een rit gaat kosten voordat ze instappen, en chauffeurs krijgen een consistente vergoeding voor het werk dat ze doen, met volledige transparantie van wat de passagier betaalt en wat Uber verdient per rit."

Het zou niet de eerste keer zijn dat Uber over de schreef gaat. Eerder zijn ze op de vingers getikt vanwege het gebruik van de zogeheten "Greyball-tool", die data van het bedrijf gebruikte om politieagenten te identificeren en te weren. Rosenblat zegt dat er daarom het risico is dat Uber de AI achter route-based pricing gaat gebruiken om per persoon verschillende tarieven te rekenen, in plaats van dat je allemaal hetzelfde betaalt voor dezelfde route.

"Uber heeft al eerder persoonlijk identificeerbare informatie gebruikt om iemand een bepaald profiel als gebruiker te geven," zei Rosenblat. "Welke garantie heeft de gebruiker dat ze niet individueel een hoger tarief moeten betalen?"

Op het moment kunnen we niets anders dan Uber op zijn woord geloven.