Mannen bepalen meestal welke games hun vriendinnen spelen, en dat is een probleem

In 2012 beschreef de designer van Borderlands 2 een personage dat hij had gemaakt voor mensen die "niet goed zijn in first-person shooter games." Hij refereerde aan het personage als 'het vriendinnetje' – hiermee bedoelde hij dat het karakter een bijrol heeft, en helemaal nooit de hoofdrol zou kunnen vervullen.

Deze quote was natuurlijk een klap in het gezicht voor vrouwelijke gamers. Vrouwen hadden sowieso al het idee dat ze minder serieus werden genomen, of minder welkom waren dan het andere geslacht in de gamergemeenschap. En dat sentiment werd alleen maar groter na GamerGate in 2013, een haatcampagne gericht op vrouwelijke gamers en critici (dat, bovendien, troll Milo Yiannopoulos een platform gaf om het gezicht van alt-right te worden).

Kort geleden is er voor het eerst onderzoek gedaan naar de ervaring van de 'gamervriendin': de beleving van vrouwen die games spelen met hun vriend.

De Australische die het onderzoek heeft uitgevoerd, Mahli-Ann Butt, vertelt dat het zijn van een 'gamervriendin' best positief kan zijn: door het gamen met je partner worden vrouwen vaak beschermd tegen online pesterijen, iets dat nogal doordrongen is in de gamecultuur. Maar zogenaamde gamervriendinnen, die vaak in het gamewereldje zijn beland door hun partner, worden ook veelal gezien als een 'hulpje' van hun vriendje, en niet als een volwaardige speler. We belden Mahli-Ann even op, om haar te vragen hoe dit precies zit.

VICE: Hoi Mahli-Ann, hoe komt het dat je zo geïnteresseerd bent in het fenomeen 'gamervriendin', en waarom heb je er een scriptie over geschreven?
Mahli-Ann Butt: Ik was een beetje aan het kletsen met mijn begeleider en op een gegeven moment vertelde ik over hoe ik voornamelijk een 'healer' speelde in World of Warcraft. Ik vond het wel leuk, maar ik had alsnog het gevoel dat die rol me werd toegewezen, want niemand anders wilde de bijrol zijn.

Na een volgend gesprek met mijn begeleider realiseerde ik me dat het best wel raar was dat mijn vriendje voorstelde dat ik de healer zou zijn. Ik wilde namelijk een magiër zijn, of een tovenaar. Dat moment, dat ik besefte: "Wow, dat is inderdaad gek," zorgde ervoor dat ik me echt verbonden ging voelen met het discours rondom vrouwen die videogames spelen met hun partners. Want waarom mocht ik in hemelsnaam niet gewoon spelen wat ik zelf wilde spelen?

Uit je onderzoek blijkt dat dit een terugkerend thema is, namelijk vriendjes die bepalen welke spellen en welke rollen hun vriendinnen 'mogen' spelen.
Ja, de gamewereld hecht veel waarde aan authenticiteit. Je hebt bijvoorbeeld het 'real gamers' en 'fake gamers'-debat. Gamen heeft bepaalde vastgeroeste ideeën over gender die voortkomen uit game-magazines, alsof ze bedoeld zijn 'voor jongens'. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat er grenzen van authenticiteit worden gesteld binnen games. Meestal zijn games zoals first-person shooters 'real' gamergames. Andere games zijn dan weer geen 'echte' gamergames.

Sommige vriendjes regelen en kopen games voor hun vriendinnen. De meeste partners beschouwen die cadeaus als een blijk van goede bedoelingen, maar ze kunnen het ook opvatten als een manier om hen meer te laten gamen. Dat is niet per slecht bedoeld, maar het laat wel zien dat partners soms beter zouden kunnen praten over de manier waarop ze tijd met elkaar doorbrengen.

Maar sommige van de vrouwen die je hebt geïnterviewd merkten dat dit leidde tot beheersende relaties, of zelfs emotionele mishandeling, toch?
Een van de vrouwen die ik heb geïnterviewd zei dat ze haar vriend een lul vond als ze samen gameden – hij was gewoon een enorme klootzak. Hij schold haar uit en negeerde haar urenlang als ze een keer van hem won, dus verloor ze expres van hem zodat hij haar niet zou straffen.

Iedereen die ik heb gesproken, die in een game-relatie zat waarin zulk gedrag een rol speelde, was daarvoor al samen met die partner. Maar er was geen verschil tussen hun karakters online en offline. Giftig mannelijk gedrag in online games kan leiden tot problemen tussen koppels, zoals wanneer een vrouw in een game wordt uitgescholden, en de vriend dat laat gebeuren. Als je verbaal geweld toestaat draag je er niet alleen aan bij, het is op zichzelf een vorm van emotionele mishandeling.

Hoe veranderen vrouwen de manier waarop ze gamen om dit soort dingen te voorkomen?
Veel van hen zetten hun microfoon uit als ze online spelen, zodat niemand kan horen dat ze een vrouw zijn. Ze praten soms niet met mensen over gamen, omdat ze niet constant willen hoeven bewijzen dat ze een "echte" gamer zijn, of hun vrouwelijkheid moeten onderdrukken in een door mannen gedomineerde game-wereld. Vrouwen maken altijd een afweging tussen hun vrouw-zijn en hun liefde voor games, afhankelijk van hoeveel ruimte ze krijgen om zichzelf uit te drukken.

Het is duidelijk dat veel vrouwen voor hun eigen plezier gamen, en op hun eigen voorwaarden. In dit soort gevallen kun je je afvragen of gamen met hun vriend de gamewereld een veiligere plek maakt, waar ze minder of niet aangevallen worden om hun vrouw-zijn.

Veel van de vrouwen die ik heb gesproken vonden gamen vooral leuk in een sociale omgeving, maar zeiden ook dat ze heel graag niets met online gaming communities te maken wilden hebben, omdat ze bang waren om daar beledigd te worden, of erger. Met een partner (of zelfs met familie of vrienden) gamen, zorgt ervoor dat ze het sociale aspect van gamen meekrijgen, zonder dat ze zich bloot hoeven te stellen aan online pesterijen.

Gamen met een partner of vriend kan vrouwen ook helpen bij online spelen, als diegene het voor hen opneemt als andere gamers hen verrot begint te schelden. Het gaat erom een leuke omgeving voor iedereen te scheppen.

En heeft al je onderzoek jouw identiteit als gamer beïnvloed?
Ik denk dat het vooral belangrijk was dat mijn onderzoek mijn eigen ervaringen zou overstijgen. Feminisme voor mij gaat om het vinden van de woorden om dingen uit te leggen waarvan we altijd wisten dat ze bestonden. Het gaat om het begrijpen waarom we iets niet leuk vinden, en waarom dat oneerlijk voelt.

Ik game al bijna mijn hele leven, maar door met mijn partner te gamen na de middelbare school heeft ervoor gezorgd dat het echt een hobby werd. Ik doe nu als academicus onderzoek naar games, en ik hoop dat de game-gemeenschap zich zo ontwikkelt dat iedereen zich er veilig voelt, en iedereen ervan kan genieten, zonder dat er een soort regels zijn over wie wat mag spelen en hoe.
Niemand moet voor een ander bepalen wat gamen voor een ander betekent. Er zijn zoveel verschillende games en manieren om te gamen, dat het nergens op slaat om te zeggen dat er een bepaalde manier is waarop je games moet spelen. Dat zou het alleen maar onnodig saai maken.