We luisterden stiekem bezoekers af bij de David Lynch-expo in Maastricht

PC010627

Je kent David Lynch waarschijnlijk vooral van de tv-serie Twin Peaks, of films als Blue Velvet en Mulholland Drive, maar ook als beeldend kunstenaar zijn er heel wat gruwelijkheden uit zijn brein ontsproten. Dit weekend opende zijn retrospectief in het Bonnefantenmuseum in Maastricht, genaamd Someone is in my House. Een vol huis wat dat betreft, want er zijn maar liefst vijfhonderd werken te zien. Je kunt er bijvoorbeeld door de Red Room wandelen, kijken naar schilderijen waar ingewanden uitspatten en een boel andere tafereeltjes zien die rechtstreeks uit het voorportaal van de hel lijken te zijn gekomen.

Nu zijn er ook gewoon mensen die naar het Bonnefanten gaan om de collectie middeleeuwse religieuze voorwerpen en Maaslandse houtsculpturen te bekijken, en die, nu ze er toch zijn, gelijk even een kijkje komen nemen bij de creatieve uitspattingen van Lynch. Om te horen wat zij daarvan vinden, hing ik een middag rond in de tentoonstellingsruimte, en ving ik stiekem hun gesprekken op.

Videos by VICE

David Lynch

Ik begin in de Red Room uit Twin Peaks, waar achter de rode gordijnen een onheilspellend deuntje klinkt. Ik verwacht ieder moment dat agent Cooper binnen kan stappen, maar eigenlijk gebeurt er niet zoveel. De bezoekers die er rondlopen zijn vooral ijverig aan het fotograferen, waaronder een stel met een pasgeboren baby in hun kinderwagen. Af en toe wandelen er wat mensen naar binnen die zichtbaar beteuterd zijn. Zo ook het stel van middelbare leeftijd, wiens kledingstijl je zou kunnen omschrijven als ‘comfortabel beige.’

Man: Ja hallo zeg. Wat is dit nou weer? Er is hier helemaal niets te zien!
Vrouw: Nee. Ze hadden hier wel iets neer mogen zetten.
Man: Of dan op z’n minst een gezelliger muziekje kunnen opzetten. Jeetje, wat een ellende.
Vrouw: Nou, dit belooft veel goeds. Ik heb er nu al geen zin meer in.
Man: Ik ook niet, maar laten we toch maar even kijken.

David Lynch

Ik volg ze naar boven, waar ik allemaal schilderijen zie waarin een zekere Bob een hoofdrol speelt. In Twin Peaks is Bob verantwoordelijk voor een hoop zenuwslopende horrorscènes, en op de schilderijen kan hij er ook wat van. Hij steekt iemand in de fik, wurgt een meisje, hangt aan een parachute waar ook een lijk aan hangt en wandelt door duistere desolate landschappen. Twee jonge studenten bekijken de schilderijen uitvoerig.

Student 1: O shit, dit is echt niet oké. Bob is echt het meest zieke personage uit Twin Peaks.
Student 2: Wat dan?
Student 1: Gewoon, hij is een van de meest angstaanjagende personages. Hij zit hier op elk schilderij ongeveer. Heel beroerd.
Student 2: Ik ken hem niet, maar ik moet zeggen dat ik er ook niet een heel lekker gevoel bij krijg. Dit is het spul waar nachtmerries van gemaakt zijn.

David Lynch

Naast hen staan een paar oudere mannen te turen naar een ander schilderij. Op het doek ontmoet Bob een of ander naar figuur dat eruitziet als een hoopje rood vlees met uitpuilende ingewanden. Ze lezen de titel, Mr Redman, aan elkaar voor en wrijven over hun voorhoofd.

Man 1: Arme Bob. Hij ziet er niet heel vrolijk uit.
Man 2: Hoe verzin je het? Het is echt krankzinnig.
Man 1: Dat dit in iemands hoofd zit is behoorlijk verontrustend als je het mij vraagt.
Man 3: Ja, maar gek genoeg voel ik geen agressie in het schilderij. Het voelt niet alsof het gemaakt is door iemand die boos is. Ik denk dat hij wel humor heeft, eigenlijk.

David Lynch
David Lynch, Bob Loves Sally Until She Is Blue In The Face, 2000, olie en gemengde techniek op canvas, met dank aan de kunstenaar.

Verderop staat een jong stel met grote adoratie naar een schilderij te kijken met de titel Bob loves Sally until she is blue in the face. De Sally en Bob op het doek zien er allebei uit alsof ze al tijden vergaan zijn, maar er is inderdaad niks aan gelogen dat Sally’s gezicht blauw is. Ook lijkt het alsof ze heel hard schreeuwt.

Vrouw: Wauw, dit is echt zó fantastisch en zó verontrustend tegelijk.
Man: Zeg dat wel.
Vrouw: Het doet me denken aan die kunstenaar die verschillende persoonlijkheden heeft. Hoe heet ze nou. Ze wisselt per dag een paar keer van persoonlijkheid, en die persoonlijkheden delen geen herinnering met elkaar.
Man: Wat lijp, denk je dat David Lynch dat ook heeft?

David Lynch

Op een bankje in het midden zitten twee vrouwen lekker hun gevoelens te ventileren, alsof ze niet in het museum zijn, maar op de bank zitten bij Oprah. Ik schuif aan en spits mijn oren.

Vrouw 1: Kijk, op de verdieping hieronder bruist het van de ambacht, maar dit is andere koek. Dit is rauw en nachtmerrieachtig.
Vrouw 2: Precies, het is heel unheimisch, maar het het heeft ook iets heel gevoeligs. Sentimenteel, zou ik haast willen zeggen.
Vrouw 1: Ja, het is echt heel emotioneel geladen en het raakt iets in me, maar ik weet eigenlijk niet of dat wel goed is.
Vrouw 2: Ik ook niet.

David Lynch
David Lynch, Pete Goes To His Girlfriend’s House, 2009, gemengde techniek op karton, met dank aan de kunstenaar.

In een andere zaal hangen nog meer werken waar wat geweld bij komt kijken. Ik vang een gesprek op tussen twee meisjes van een jaar of twintig. Ze zijn allebei volledig in het zwart gekleed en ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken dat ze aan de kunstacademie studeren.

Kunststudent 1: Zou hij dit allemaal ook zelf doen?
Kunststudent 2: Ik weet niet, denk je dat hij echt mensen pijn doet?
Kunststudent 1: Ik bedoelde eigenlijk of hij het werk zelf maakt, of door anderen laat doen.
Kunststudent 2: O, oeps.

David Lynch
David Lynch, Change The Fuckin Channel Fuckface, 2008-2009, gemengde techniek op paneel, met dank aan de kunstenaar.

Achter in de grootste zaal staan een paar vrouwen van vijftig-plus met stretchbroeken, gezellige streepjestruien en lakschoenen. Of ze snappen waar ze precies naar kijken weet ik niet, maar ze zijn in ieder geval erg over het werk van Lynch te spreken.

Vrouw 1: Kijk nou wat handig. Dat doek is gigantisch. Je kunt er van alles in stoppen: lampjes, poppetjes, horloges en zelfs dode dieren. Enig!
Vrouw 2: Wat een vondst. Waar zou je zoiets nou kunnen kopen?
Vrouw 1: Geen idee, maar ik ga het onthouden.

Een man heeft zichzelf zowat in een hoek gevouwen om een zaalfoto te maken. Hij leunt met zijn elleboog tegen een lijst, maar gelukkig loopt het goed af. Er loopt een meisje van een jaar of zeven voorbij die een knuffel tegen zich aandrukt en met angstige ogen om zich heen kijkt. Haar moeder heeft daarentegen de tijd van haar leven.

Moeder: Haha, dit is echt heel goed!
Dochter: Ik vind het hier niet zo leuk, mama.
Moeder: Nee joh, het is juist grappig.
Dochter: Maar ik vind het eng. Ik wil naar papa.
Moeder: Ach lieverd toch. Het is maar kunst!

Lees hier meer afluistertapes van Gerda van de Glind. ‘Someone is in my House’ van David Lynch is nog tot en met 28 april te zien in het Bonnefantenmuseum in Maastricht.

David Lynch