We spraken winkelpersoneel over hun bizarste ervaringen

“Alles wordt duurder, nu wij nog,” was de leuze van Bijenkorf-medewerkers tijdens de stakingen eind 2022. Het personeel ging de barricades om minstens tien procent loonsverhoging te eisen. Niet gek, aangezien veel werknemers vanwege de inflatie en gestegen energiekosten in de problemen komen. Op Black Friday, een van de drukste dagen van het jaar, legden medewerkers hun werk neer. En niet alleen bij het chique warenhuis wordt gestaakt, ook de drogisterijbranche laat dan zich horen. Ook zij eisen een hoger salaris. 

Er heerst niet alleen onvrede over salaris, maar ook over het gebrek aan waardering voor de beroepsgroep die de hele dag op de winkelvloer staat. Op TikTok ging een video viral van Charlena, beveiliger bij de Bijenkorf, waarin ze liet zien wat er in haar kerstpakket zat: een enkele kerstbal, die ook nog eens kapot gegaan was (dankzij de video kreeg ze het voor elkaar dat alle interne medewerkers ook vijftig euro winkeltegoed kregen). 

Mensen die in winkels werken dealen niet alleen met lage lonen en karige kerstcadeaus: omdat ze hun hele werkdag lang klanten tot dienst moeten zijn, krijgen ze soms met de vreemdste uitwassen van menselijk gedrag te maken. Vijf mensen uit de service-industrie vertellen ons over hun bizarste ervaringen.

Ik werk al vijfenhalf jaar bij een groot modeketen. Het is een chille baan, maar ik zie de bizarste dingen voorbij komen in de paskamers – plas, poep, gebruikt maandverband, snotroggels, luiers. Mensen die een hond met diarree bij zich hebben, die een heel spoor achterlaat. Het gebeurt wel vaker dat ik mensenpoep in de paskamers vind. De laatste keer was een half jaar geleden. Toen ik de drol zag liggen voelde ik eerst teleurstelling in de mens, daarna boosheid. Hoe kan je zoiets doen? Ik heb het opgeruimd met keukenpapier en schoonmaakspullen.

Het asociale gedrag lijkt de laatste jaren erger te worden. Als ik vroeger met mijn moeder naar een winkel ging, mocht ik nergens aankomen en niet rondrennen. In onze winkel doen ouders tegenwoordig alsof het een speelpaleis is voor hun kinderen. Mensen trekken kleding uit de rekken, gooien het op de grond. Een tijd lang vond ik mijn werk daardoor minder leuk. Tijdens corona moest er anderhalve meter afstand gehouden worden. Daar werd het niet gezelliger van. Een keer werd ik fysiek aangevallen door een vrouw die niet in corona geloofde. Ik ben geen vechter, dus ik ben weggelopen. Sinds kort ben ik magazijnverantwoordelijke, waardoor ik nog maar een dag per week in de winkel sta. Dat ik daardoor minder contact met klanten heb, vind ik fijn. Maar het is wel jammer dat ik de lieve mensen die komen winkelen moet missen.

Ik begrijp heel goed dat mensen die in de retail werken staken, het salaris is niet optimaal. Omdat ik net promotie heb gehad, ben ik tevreden. Hiervoor werkte ik 31 uur en verdiende ik 1300 euro. Als ik niet in mijn ouderlijk huis zou wonen, zou ik misschien net kunnen rondkomen. Ik heb weleens nagedacht om te gaan staken, maar het bedrijf waar ik werk bestaat uit veel ketens – het lijkt me lastig om zoiets te organiseren. Bovendien wordt het niet gewaardeerd door hogerop als we uit de school klappen. Toen ik een keer in de groepsapp iets zei over de werksfeer, werd ik al naar het kantoortje geroepen. 

Voor onze winkel is het ook een lastige tijd. Veel mensen hebben minder te besteden, dus het is minder druk. Maar daar zou het personeel niet de dupe van moeten zijn.

TW: seksueel grensoverschrijdend gedrag

Ik ben opgegroeid met het idee: je hebt werk, dus wees blij en hou je bek. Tegenwoordig zijn mensen voor mijn gevoel meer bezig met goede arbeidsvoorwaarden, en dat ondersteun ik honderd procent. Er komt zoveel geld binnen bij grote winkelketens, terwijl de mensen die er werken bijna niets verdienen.

Op mijn zeventiende werkte ik op de mannenafdeling van een warenhuis. Ik verdiende het minimum van het minimum, maar ik vond het heerlijk om de hele dag kleding recht te leggen. Een dag kwam er een wat oudere man een pak kopen. Na een tijdje zei mijn collega dat ik even bij hem moest gaan kijken in het pashokje. Toen ik vroeg of het allemaal lukte, hoorde ik niets. Ik was bang dat hij een hartaanval had gehad, dus ik riep mijn collega. Ze trok het gordijntje open, en zag dat de man zich aan het aftrekken was met een pantalon. Hij zei niets, dat vond ik heel creepy. Geen idee of die broek zijn kink was, of het idee dat hij betrapt kon worden. Het was de eerste keer dat ik een piemel zag, ik was in shock. De beveiliging kwam en volgens mij heeft de politie hem meegenomen. Thuis vertelde ik het aan mijn moeder, die wilde dat ik ontslag zou nemen. 

De eerstvolgende werkdag zei ik dat ik niet meer bij de paskamers wilde werken. Mijn collega reageerde geïrriteerd: “Oh, wie moet het dan doen?” Er werd niets gezegd over wat die dag ervoor was gebeurd. Ik werd op een andere afdeling gezet. Na twee maanden werd ik ontslagen, omdat ik me een half uur had verslapen. Mijn leidinggevende zei: “Je hoeft niet meer terug te komen, we werken hier niet met Colombiaanse tijden.” Ik ben Colombiaans. Echt heel naar.

Ik werkte in een fastfoodtent waar iedere vrijdag en zaterdag werd gevochten. Mensen raken helemaal opgefokt als hun eten niet snel komt. Ik heb vaak genoeg meegemaakt dat mensen eten naar ons gooiden, of over de balie heenklommen. Een zwangere vriendin die daar werkte, kreeg een keer een stomp in haar buik omdat de bestelling niet snel genoeg kwam. Het was echt mayhem. Ik dacht wel eens: waarom maak ik dit mee, terwijl het mijn werk is om friet te bakken?

Ik heb ook een tijd gewerkt bij een videotheek. Daar moest ik tien uur staand werken, zonder pauze en eten – pauzes waren er alleen voor rokers. Er stond een camera op me gericht, en als ik tegen iets aan leunde, belde mijn baas me op om me te vertellen dat ik rechtop moet staan.

Het is destijds nooit in me opgekomen om te staken. Bij veel baantjes werd gezegd: voor jou tien anderen. Dat zorgt ervoor dat ik veel accepteerde. Ik was jong, wist niet wat mijn rechten waren. Er was geen veiligheidstraining. Hoe bescherm je jezelf tegenover klanten, maar ook: hoe bescherm je je rug? Staken is nodig. Er wordt vaak op dit werk neergekeken, alsof het makkelijk is om tien uur staand keihard te werken en iedereen blij te moeten houden. 

Ik heb twee jaar gewerkt bij een grote winkelketen. Op een drukke zaterdagmiddag kwam een collega naar me toe en zei: “Iemand heeft op de roltrap gepoept.” Mijn collega had de vrouw in kwestie geholpen, haar naar de wc gebracht en een nieuwe broek gegeven. De vrouw had het niet expres gedaan, ze schaamde zich heel erg. Heel zielig. De roltrap blijft natuurlijk ronddraaien, dus zat helemaal onder poep. Het was wel echt vies. Niemand wilde het vertellen aan de leidinggevende, omdat de regel was dat diegene het dan moest opruimen. Daardoor hielden we liever onze mond als we iets goors hadden gevonden.

Uiteindelijk heeft iemand het wel opgeruimd. Hoe vies de situatie ook was, ik heb ervan geleerd. Ik reageerde er een beetje lacherig op, zo van “ieuw, poep!”. Mijn oudere collega vertelde me toen dat het niet grappig was, maar zielig. Ik zou nu eerder empathie tonen, in plaats van erom lachen.

Ik heb respect voor de mensen die zijn gaan staken bij de Bijenkorf. Ze verkopen daar ziek dure dingen, terwijl de mensen die het verkopen een hongerloon krijgen. Mensen onderschatten hoe hard werken het in een winkel is. Ik snap heus dat winkelpersoneel niet hetzelfde betaald krijgt als een hartchirurg, maar het kan toch wel iets eerlijker verdeeld worden?

TW: seksueel grensoverschrijdend gedrag

Mensen gooien vaak al hun manieren overboord als ze gaan winkelen. Soms beginnen mensen heel hard te schreeuwen: “Wat kost dat!?” Ik denk dan: praat je thuis ook zo tegen iemand? Ik werk in een vintagewinkel. Ik vind mijn werk leuk, maar ik maak genoeg dingen mee waarvan ik denk: sorry, maar hier krijg ik niet genoeg voor betaald.

Laatst kwam er een man in de winkel die geen broek en onderbroek aan had. Zijn ogen stonden op half zeven, hij rook naar wiet. Ik zei: “Sorry, kan je heel even snel dat ding verbergen?” Kijk, ik werk al tien jaar in de retail, ik woon al lang in Amsterdam en ben wel wat gewend. Maar er werken ook jonge meisjes, die voor het eerst in zo’n winkel staan. Zij waren in shock, ik moest hen kalmeren. Uiteindelijk kwam de politie en hebben zij het opgelost.

Twee dagen later kwam er een andere man binnen met zijn broek op zijn enkels, hij was zich aan het aftrekken op de kleding. Toen ik hem wilde aanspreken, rende hij de winkel uit. Op de grond lagen overal spetters. Het was traumatisch. De politie kwam en heeft wat samples afgenomen. Ik zei tegen mijn collega’s: “We komen morgen terug, dan is het opgedroogd.” De dag daarna zijn we met het filmpje van de bewakingscamera alles nagelopen waar hij was geweest. Met handschoenen en een blacklight, die we hadden gekocht in een sekswinkel, hebben we alles opgeruimd. Voor 4000 euro aan kleding hebben we weggegooid, overal waar de man aan had gezeten. Ik ben niet iemand die uit zichzelf gaat staken op de Dam, maar ik vind dat jonge mensen beter beschermd moeten worden. Zorg ervoor dat je personeel goed kan werken, dat er een goede wc is, een plek om pauze te hebben. Gewoon goede voorzieningen. We leven in 2023, niet in de middeleeuwen.

*Om privacyredenen willen Lotte, Gem en Alexander niet met hun achternaam in dit artikel.