Zo ziet het nieuwe normaal eruit voor een dakloze in Brussel

In de reeks ' Een dag in het leven van… ' vertellen mensen die voor uiteenlopende redenen niet thuis kunnen blijven tijdens deze pandemie, hoe zij deze tijden beleven.

Hoe kan je thuisblijven als je geen huis hebt? Er ontstond veel discussie over dit ironische verzoek dat aan daklozen werd opgelegd tijdens de pandemie. In Brussel hebben veel sociale instanties zich moet aanpassen; andere legden het werk neer. Sinds de aankondiging van de lockdown komen er steeds meer mensen bij die hun inkomen en huisvesting zijn kwijtgeraakt. Van zwartwerkers tot sekswerkers, en van mensen die conflicten met hun huisbaas hebben tot mensen die te maken krijgen met huiselijk geweld. Hulporganisaties trekken massaal aan de bel over de situatie post-lockdown. Ik ontmoet Luc* terwijl hij in de rij staat voor een maaltijd van de vzw ’t Eilandje in Sint-Gillis in Brussel.

“Drieënhalve maand geleden werd ik uit mijn appartement gezet en werd ik dakloos. Ik betaalde gewoon de huur, maar het was er onhygiënisch en ik zat opgezadeld met kakkerlakken en een verschrikkelijke huisgenoot.

Voor een kamer van 15m2, waarvan de keuken twee verdiepingen lager zat, en de toiletten en douches drie verdiepingen lager, betaalde ik 430 euro. Op een dag veranderde de huisbaas de sloten en belandde ik op straat. Ik had nooit gedacht dat zoiets mij zou overkomen.

Ik lijk trouwens niet op een dakloze. Andere daklozen zeggen dat ik te schoon zou zijn voor iemand die op straat leeft. Als ik hen vervolgens uitleg dat het wel degelijk het geval is, word ik beledigd omdat ze me niet geloven.

Hoe mijn dagen eruitzien? Ik reis te voet en een stukje met de bus om bij ’t Eilandje in Sint-Gilles te komen. Voordat de coronacrisis uitbrak werkte ik daar zelf als vrijwilliger. ’s Ochtends hielp ik met alle voorbereidingen en kreeg ik in ruil daarvoor een gratis maaltijd. Het is een goed systeem.

Het is belangrijk dat er verenigingen zijn die open blijven, alhoewel sommige mensen er nog steeds in slagen om te klagen over het eten. Toen ik nog vrijwilliger was, nam ik het werk serieus. Als je het niet lekker vindt dan kom je toch gewoon niet?

Dit is de plek waar we met de groep samenkomen en over dingen discussiëren. Voordat ik “naar huis ga”, zoek ik een parkbankje op om nog even een paar uur wat te lezen.

Vroeger werkte ik 15 uur per dag, maar tegenwoordig doe ik niks meer. Het vermoeit me. Ik slaap 10 uur per nacht. Om 18.00 keer ik terug naar Samusocial (een sociale noodhulpdienst voor daklozen), ik eet om 19.00 en ik slaap van 21.00 tot 8.00.

Ik heb familie die heel dicht bij het centrum woont, ik ben bang dat ze me zullen zien. Ik heb hen niet verteld dat ik dakloos ben. In de tijd dat ik in de problemen raakte, vingen ze met niet op en moest ik een maand in mijn truck wonen. Misschien dat ze het ergens wel weten, maar ze doen alsof hun neus bloedt.

Op dit moment slaap ik bij Samusocial op een locatie die zo slecht nog niet is. De opvang bevindt zich in een mooie woonwijk, maar toch zijn er mensen die ‘s avonds dronken terugkomen. Het zijn vaak mannen; ze worden dronken, gedragen zich anders, en de volgende dag is het weer koek en ei.

Je ontmoet er niet alleen de domme gevallen, er komen ook veel intelligente mensen. Samen praten we over onze problemen en er wordt veel gelachen. Toch blijf ik een echte eenzaat.

Momenteel slaap ik in een tweepersoonskamer, maar vroeger verbleef ik in een slaapzaal met 16 man. In de winter liep het aantal soms op tot 20. Er zijn mensen die in hun broek schijten en er zijn er ook bij die zich niet wassen. Met sommigen hoef je geen medelijden te hebben, zij geven gewoon al hun geld uit aan dope, maar bij anderen vraag ik me soms af of ze ooit een “normaal” leven hebben gekend… en of ze dat ooit zullen krijgen.

Bij Samusocial doen ze wat ze kunnen, maar de helft van de mensen die ze helpen kent geen respect. Het is moeilijk en soms zelfs gewelddadig. Een keer werd ik aangevallen. Mensen weten gewoon niet hoe ze zich moeten gedragen, het is er net een jungle.

Ik volg de regels, maar soms denken mensen dat ik van gisteren ben. Ik vraag me wel eens af of ik het allemaal niet “te serieus” neem, maar striktheid is belangrijk, net als een goede opleiding.

Met het coronavirus moet je voorzichtig zijn. We hebben mondkapjes gekregen die we moeten dragen wanneer we het gebouw van Samusocial betreden. In een ander centrum waren er binnen twee dagen tijd vier mensen die symptomen vertoonden. Het zou me niet verbazen als ze positief worden getest.

Er zijn hier heel wat mensen uit verschillende risicogroepen. Ik ben een diabeet, maar het is niet alsof ik daarom zulke goede medische hulp krijg. Dokters van de Wereld [een internationale NGO die medische hulp biedt aan kwetsbare groepen, red.] neemt om de twee weken een bloedtest bij me af om te kijken of ik positief test. De uitslagen waren altijd negatief, maar ik blijf voorzichtig.

Ik heb een baan en ik heb zelfs de laatste tijd nog gewerkt. Maar het coronavirus maakt het een stuk moeilijker. Datzelfde geldt voor het vinden van een woning. Ik had een appartement gevonden dat vrij zou komen, maar uiteindelijk kon de huidige bewoner niet verhuizen, dus ja… toen hield het verhaal weer op.

Ik kan ook niet dagelijks werken. Ik doe mijn best, maar de situatie laat het niet toe. Ik werk vaak ‘s nachts en dan is het moeilijk om na afloop terug te keren naar Samusocial om daar vervolgens een normaal leven te hebben wanneer er mensen zijn die nergens een fuck om geven.

Dankzij de hulp van de organisatie vergaan wij niet van de honger, ik ben zelfs een beetje aangekomen. In Brussel ligt het probleem voornamelijk bij de huisvesting, er zijn hier honderden leegstaande panden. Je bent op jezelf aangewezen, maar tegelijkertijd kan je door Corona geen kant op. Toch maak ik me geen zorgen over de toekomst, daar heb ik vertrouwen in. Ik moet wel.

Ik weet zeker dat er mensen zijn die me zouden willen helpen, maar dat wil ik zelf niet. Ik wil niemand iets verschuldigd zijn.”

*Zijn echte naam is veranderd om zijn anonimiteit te respecteren. Zijn naam is bij de redactie bekend.

Volg VICE België op Instagram.