Ook voor vluchtelingen in Nederland is de impact van het coronavirus groot

De gevolgen van het coronavirus raken iedereen. Of je nou thuis zit omdat je school dicht is, in de supermarkt voor een leeg wc-papierschap staat of je Dungeons & Dragons-sessie noodgedwongen via Hangouts moet houden, er is geen ontkomen aan deze nieuwe realiteit.

Dat geldt niet in de laatste plaats voor asielzoekers in Nederland. De aanmelding van nieuwe asielzoekers in Nederland is afgelopen maandag gestopt, waardoor mensen die nu naar Nederland komen zich niet kunnen aanmelden voor de asielprocedure. Toch blijven er nieuwe asielzoekers naar Nederland komen, hoewel dat er minder zijn dan normaal. In een gemiddelde week melden zich vijf- tot zeshonderd asielzoekers, deze week waren dat er “enkele tientallen,” zo laat een woordvoerder van het ministerie van Veiligheid en Justitie weten aan VICE.

Vandaag werd bekend dat de mensen die zich nu niet kunnen registreren, en dus niet in een AZC terechtkunnen, worden opgevangen in een kazerne in het Groningse dorp Zoutkamp. Daar is plaats voor driehonderd asielzoekers, die daar in ieder geval tot 6 april kunnen blijven. Iedereen die van de opvang gebruik wil maken, wordt medisch gecontroleerd. “Op het moment dat mensen toegelaten willen worden tot de noodopvangvoorziening is registratie noodzakelijk. Mensen krijgen ook een medische check, dat is al standaard. Normaliter krijgen mensen die worden opgevangen een tbc-controle, en nu wordt ook gecheckt op symptomen van corona, zoals koorts en longproblemen,” aldus de woordvoerder van het ministerie, dat de opvang regelt.

Behalve dat nieuwe asielzoekers zich niet kunnen aanmelden, zijn ook alle uitzettingen voorlopig uitgesteld. Daarnaast zijn gezinsherenigingen stopgezet, waardoor gezinsleden van mensen die hier een verblijfsvergunning hebben gekregen mogelijk langer in gevaarlijke gebieden moeten blijven, in afwachting van het moment waarop de procedures hier weer kunnen worden opgestart.

Overigens ligt de asielprocedure niet helemaal stil. In noodgevallen kunnen aanvragen nog in behandeling worden genomen. Staatssecretaris Broekers-Knol, die over asiel en migratie gaat, liet in antwoord op Kamervragen weten dat asielzoekers die iets kunnen betekenen bij het voorkomen van de verspreiding van het virus, zoals medisch personeel en verplegers, wél in aanmerking kunnen komen om toegelaten te worden tot de procedure.

Maar niet alleen voor asielzoekers die in de afgelopen week naar Nederland zijn gekomen is er veel veranderd. Ook voor mensen die al in een asielzoekerscentrum wonen, zijn de gevolgen van het virus duidelijk merkbaar. “De normale problemen die we hier hebben zijn een stuk ingewikkelder geworden,” vertelt Isaac in een telefoongesprek aan VICE. Hij is 24, komt uit Oeganda en zit sinds 7 maanden in een AZC in het Brabantse Grave. “De plek waar we normaal gesproken naartoe kunnen om aan te geven als er iets is, is dicht,” vertelt hij. Toch is er in het centrum waar hij zit nog veel onderling contact. “Dat mag eigenlijk niet”, vertelt hij, “maar ze kunnen het niet tegenhouden. Je kan een mens niet voor altijd in een kamer opsluiten.”

Het COA, dat de asielzoekerscentra in Nederland beheert, heeft verschillende maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat het virus zich niet in AZC’s verspreidt. Voorlopig is dat succesvol, en er zijn vooralsnog in de centra geen mensen positief getest. Werner van Bastelaar, woordvoerder van het COA, laat weten dat groepsactiviteiten als taallessen en inburgeringscursussen zijn stopgezet, net als sportactiviteiten. Ook probeert het COA zoveel mogelijk informatie te bieden. “We hangen posters op in diverse talen, want niet iedereen is het Nederlands en Engels machtig. We informeren bewoners actief, dat doen we ook via MyCOA, de website voor bewoners van opvanglocaties. Ook daar geven we in meerdere talen voorlichting. We geven het advies geen bezoek te ontvangen en ook niet bij mensen op bezoek te gaan,” aldus Van Bastelaar.

Toch hebben veel asielzoekers het idee dat ze niet genoeg informatie krijgen, vertelt Isaac. Volgens hem maken weinig mensen gebruik van MyCOA, en is de informatie die het COA biedt beperkt tot uitleggen wat er allemaal niet meer mag vanwege de verspreiding van het virus: “Mensen zijn bang. Sommige mensen willen niet bij je in de buurt zijn. Je merkt wel duidelijk dat er iets heel serieus aan de hand is.”