In een historische rechtszaak is een Zwitserse man veroordeeld voor verkrachting nadat hij tijdens de seks stiekem zijn condoom had afgedaan, zonder toestemming van zijn partner.
The Independent meldt dat de 47-jarige man (die niet bij naam wordt genoemd) en zijn partner, die elkaar op Tinder hadden ontmoet, initieel in overeenstemming met elkaar seks hadden met een condoom. Naderhand realiseerde de vrouw zich dat haar partner het condoom af had gedaan, zonder dat zij hiervan op de hoogte was of er toestemming voor had gegeven.
Videos by VICE
Nu heeft het Federale Gerechtshof in Lausanne – de hoogste rechtbank in Zwitserland – besloten dat zulke acties ook onder verkrachting vallen. De man krijgt één jaar voorwaardelijke straf. Tegen persbureau RTS verklaarde de advocaat van het slachtoffer dat dit “voor het eerst gebeurt in Zwitserland.”
Ons begrip van toestemming is in de afgelopen jaren enorm veranderd, met dank aan feministische activisten en campagnes die zich tegen seksueel geweld uitspreken. Toch zitten velen met de vraag of het afdoen van een condoom tijdens de seks wel hetzelfde is als verkachting. In het Verenigd Koninkrijk is dat in elk geval wel zo.
“Dit komt neer op een discussie over “voorwaardelijke toestemming,” aldus dr. Sinead Ring van de University of Kent. Ring wijst me op the Sexual Offences Act 2003, waarvan zij vindt dat het “een heel goed stuk wetgeving” is. In het bijzonder artikel 74, dat gaat over voorwaardelijke instemming. In dat artikel wordt ook iedereens minst favoriete anti-regeringskrijger vermeld.
Voordat hij zich schuilhield in de Ecuadoriaanse ambassade, wachtend op nog een bezoekje van Pamela Anderson, werd Julian Assange van Wikileaks er door twee vrouwen van beschuldigd tijdens de seks zijn condoom af te hebben gedaan, of er van tevoren mee geknoeid te hebben, zonder dat zij daarmee akkoord waren gegaan. (Assange heeft altijd volgehouden dat hij onschuldig is.)
De wetgeving verwijst ook naar de zaak tegen Assange, nadat de autoriteiten in het Verenigd Koninkrijk besloten hadden dat genoeg reden was om hem uit te leveren aan Zweden, vanwege de beschuldigingen die waren gedaan. In de wet is te lezen: “Assange besloot geslachtsgemeenschap zonder condoom te hebben onder omstandigheden waarin zij duidelijk had gemaakt enkel geslachtsgemeenschap te willen hebben als hij een condoom gebruikte. Hiermee overtreedt hij de Sexual Offences Act 2003.” Met andere woorden, een condoom zonder toestemming afdoen valt onder de noemer zedendelict.
“Het ligt ook maar net aan wat er in de rechtszaal bewezen kan worden,” legt Ring uit. “Als de vrouw toestemming gaf om seks te hebben met een condoom, en hij veranderde de omstandigheden waarop zij ja op had gezegd, dan bestaat de kans dat hij veroordeeld kan worden voor verkrachting. Maar een jury zou vast moeten stellen dat hij wist dat hij een grens overging en besloot om zijn gang maar gewoon te gaan.”
Hier ligt het probleem: de Britse wetgeving is streng, maar er moeten zoveel dingen bewezen worden voordat iemand veroordeeld kan worden. Er moet voldoende bewijs zijn, de Britse Crown Prosecution Service moet de zaak oppakken en de verdachte gerechtelijk vervolgen, en het slachtoffer moet psychologisch gezien weerbaar genoeg zijn om zo’n lange rechtszaak aan te kunnen. En dan hebben we het nog niet eens over de mogelijk bevooroordeelde houding van de juryleden gehad.
“Het ligt er maar net aan wat voor verhalen of gevoelens er de ronde gaan bij de individuele juryleden, als het op vrouwen en seks aankomt. Wat wel of niet onder de term ‘verkrachting’ valt voor hen,” legt Ring uit. “De wet kan veel doen, maar uiteindelijk is het aan de jury om een objectief oordeel te vellen, zonder door verkrachtingsmythes te worden beïnvloed.”
Advocaten zeggen dat er voorlichting nodig is om dit probleem te laten verdwijnen. “Er moet meer voorlichting komen rondom seksuele instemming,” zegt Sarah Green van End Violence Against Women. “Wanneer er op scholen meer zou worden gesproken over rechtmatige seks en relaties, zou dat al heel wat helpen om de mythes en stereotypes rondom seksueel geweld te laten verdwijnen.”