Geld, juwelen en volksfeesten: hoe het is om de enige medaillewinnaar ooit te zijn van een land

Knappe prestaties, maar op het eerste gezicht niet heel buitengewoon. Toch ligt dat wat anders: het is voor Fiji en Kosovo namelijk de eerste keer, en tot nu toe de enige keer, dat ze een medaille hebben gewonnen. Ondanks dat er op de Olympische Spelen bijna duizend gouden, zilveren en bronzen plakken worden uitgedeeld zijn er een aantal landen die maar één medaillewinnaar rijk zijn. Ooit. Op alle Olympische Spelen. Denk nu niet dat het hier alleen gaat om minuscule, obscure eilandjes, zelfs een land als Ivoorkust, met meer inwoners dan Nederland, heeft in de hele olympische geschiedenis slechts één medaille gewonnen. Maar hoe is dat eigenlijk, het leven en het onthaal als enige medaillewinnaar ooit in je land?

Rohullah Nikpai won in 2008 de eerste (bronzen) medaille ooit voor Afghanistan, op het onderdeel taekwondo. Hij ziet er niet alleen uit als een popster, maar werd ook zo onthaald in zijn thuisland. Meteen na het veroveren van de bronzen plak werd Nikpai gebeld door de Afghaanse president Hamid Karzai, die de golden boy van zijn land meteen maar een huis, auto en andere mooie spullen aanbood. Ook ontving hij giften van vele bedrijven. Hoeveel geld hij precies verdiend heeft in die periode is onduidelijk, maar we kunnen rustig stellen dat Nikpai meer ruggen maakte dan een gemiddelde chiropractor.

Na jaren van oorlog en verdriet liet Nikpai, die zelf lang in een vluchtelingenkamp in Iran heeft gewoond, de Afghanen eindelijk weer met trots juichen voor hun land. “I hope this will send a message of peace to my country after 30 years of war,” aldus de sporter zelf. Duizenden mensen wachtten op hem toen hij aankwam op het vliegveld van Kabul. Daar ging Nikpai op de schouders van de uitzinnige fans, waarmee voor de sportman het besef kwam dat hij definitief een nationale, bijna mythische held was geworden. Kort daarvoor was hij nog een onbekende knul, nu werd hij behandeld als een messias. Hij werd naar het Ghazi stadion in Kabul gebracht, de plek waar de Taliban eind jaren negentig nog publieke executies uitvoerde. Dat daar zo’n tien jaar later de grootste sportheld van het land werd gehuldigd was een mooi en emotioneel moment. Denk maar niet dat dit alles was, het volksfeest hield hierna nog twee dagen aan. Het is weer eens wat anders dan een rondje om de kerk met de platte kar.

Zo mogelijk nog heroïscher was de terugkomst van Kirani James. Hij neemt deze zomer, net als vier jaar geleden, deel aan de Olympische Spelen. Toen, in 2012, was hij nog een jong broekie, maar wel een enorm talentvolle. Hij werd geboren in Grenada, een van de kleinste landen ter wereld. De eilandengroep telt slechts zo’n 110.000 inwoners, vergelijkbaar met de populatie van de stad Ede. Vrijwel de gehele lokale bevolking van Grenada zag hoe James op de 400 meter de gouden medaille won. Joelend en juichend keken de mensen op grote schermen naar de 19-jarige jongen die een volksfeest veroorzaakte. Ze stapten uit hun auto’s, gilden, renden op en neer van vreugde en zwaaiden met vlaggen. De echte gekte moest toen nog beginnen.

Toen James terugkeerde in Grenada werd hij met een autocolonne door het land heen gereden. In het nationale atletiekstadion werd hij op zijn twintigste verjaardag onder het toeziend oog van duizenden fans gehuldigd. Minister-president Thomas kondigde aan dat het stadion naar Kirani vernoemd zou worden en dat 1 september (James’ verjaardag) bekend zou gaan staan als ‘Kirani James Day’. Oh ja, er werd ook nog bekendgemaakt dat er een museum en een fitnesscentrum in Gouyave, zijn geboorteplaats, zouden komen. Hoe de lokale bevolking op James’ aankomst reageerde is hieronder mooi te zien. Zelfs als je Koningsdag, Sinterklaas, Kerstmis en het Suikerfeest in Nederland zou combineren krijg je niet zo’n ongelofelijke eruptie van blijdschap te zien zijn als in Grenada na James’ overwinning.

James kreeg naast eeuwige roem bovendien ook nog omgerekend zo’n 33.000 euro van de Republic Bank in Grenada en maar liefst 165.000 euro van de staat. Daarnaast kreeg hij voor duizenden dollars aan juwelen en van advocaat Ruggles Ferguson een enorm stuk land. Geschat wordt dat de donaties bestaande uit cash, juwelen en stukken land in totaal omgerekend bijna 250.000 euro waard zijn. Het is maar goed dat Michael Phelps met zijn 23 gouden medailles niet in Grenada is geboren, anders zou het land vermoedelijk vrij snel failliet gaan. James werd deze zomer overigens een nóg grotere held in zijn thuisland door ook een zilveren plak op de Spelen te veroveren.

VICE Sports sprak met Obadele Thompson, de enige medaillewinnaar ooit namens Barbados. Waar tegenwoordig zangeres Rihanna het bekendste exportproduct van het kleine eiland is, was Thompson dat voorheen. De sprinter zette in 2000 de normaal gesproken zo relaxte inwoners van Barbados in vuur en vlam door een bronzen medaille te veroveren op de 100 meter, het koningsnummer. Inmiddels woont de charismatische veertiger in Amerika.

VICE Sports: Dag Obadele, vertel eens aan ons als leken: hoe is het om mee te doen aan de Olympische Spelen?
Obadele Thompson: Ik heb zelf drie keer aan de Spelen meegedaan (in 1996, 2000 en 2004) en zou de ervaring beschrijven als geweldig, doch stressvol.

Waarom was het stressvol? Voelde je de druk van het hele land om eindelijk een medaille te winnen?
Elke keer als ik meedeed aan de Spelen wist ik dat ik een grote kans maakte om in de finalsterecht te komen. Sterker nog, ik wist in Sydney dat er een realistische kans was om een medaille te winnen. Nadat ik jarenlang in het Europese atletiekcircuit actief was geweest werd de nervositeit wel wat minder, maar toch was ik me er altijd van bewust dat de Spelen vele malen groter zijn dan bijvoorbeeld een EK. Elke keer als je een ronde verder komt, nemen de druk en de aandacht toe.

Kan je uitleggen hoe bijzonder het was om brons te halen op de Spelen?
Het winnen van een medaille was een gigantisch mooie ervaring voor mij en ook voor het land Barbados. De enige andere olympische medaillewinnaar van ons is Jim Wedderburn, maar hij won een bronzen medaille in een team van de West-Indische Federatie, dus niet voor Barbados zelf. Daardoor ben ik de eerste en enige medaillewinnaar sinds de onafhankelijkheid van Barbados in 1966. Het land heeft 34 jaar moeten wachten op een medaille.

Hoe was de ontvangst in je thuisland?
De liefde en steun die ik na terugkomst kreeg vanuit het land waren echt hartverwarmend. De inwoners kregen allemaal een dag vrij, het werd een prachtige feestdag. Ik reed in een colonne van ons vliegveld, waar duizenden fans met vlaggen stonden te wachten, naar de plaats waar de regering zetelt voor een grote huldiging met de lokale bevolking.

Wat doe je nu precies? Ben je nog bezig met sport?
Ik ben tegenwoordig advocaat, gespecialiseerd in international arbitration bij King & Spalding LPP in Houston in Texas. Ik wil me binnenkort ook gaan bezighouden met de wereld van sportgeschillen en andere sportzaken, samen met een groep advocaten van het bedrijf.

Is je leven anders sinds de Spelen van 2000?
Het winnen van een olympische medaille was wel echt een ervaring die mijn leven heeft veranderd. Het heeft m’n profile internationaal gezien enorm vergroot, ondanks dat ik nu absoluut niet wereldberoemd ben hoor, haha. Het heeft vele deuren voor mij geopend in mijn leven en carrière omdat mensen zien dat ik jarenlang keihard heb gewerkt. Ze waarderen dat ik zo erg heb moeten afzien om drie keer aanwezig te kunnen zijn op zo’n groot evenement.

—

Mis niets! Like VICE Sports Nederland voor je dagelijkse dosis ijzersterke sportverhalen.