Portret van Christian Kroll
The Other 2020

Hoe het groene Ecosia de strijd met Google aan wil gaan

De duurzame zoekmachine slaat geen gegevens van je op, betaalt keurig belasting en gebruikt advertentie-inkomsten om bomen te planten. We spraken de oprichter over de toekomst van het Duitse bedrijf.

Dit artikel staat ook in het Profiles Issue van VICE Magazine. Deze speciale editie werpt een blik op de toekomst, door in te zoomen op onderbelichte schrijvers, wetenschappers, muzikanten, critici en andere mensen die onze wereld vormen, en dat volgend jaar nog veel meer gaan doen. Het zijn de mensen om in 2020 in de gaten te houden. Je kunt je hier abonneren op de printeditie.

Ecosia is een zoekmachine zoals Google, maar dan met een geweten: het slaat geen gegevens van je op, betaalt keurig belasting en probeert überhaupt geen winst te maken. In plaats daarvan gebruikt het alle opbrengsten om iets voor het klimaat te doen, en over de hele wereld bomen te planten. Het brein achter Ecosia is Christian Kroll, een 35-jarige ondernemer uit Duitsland. Hij richtte de site eind 2009 op met zijn zus, in de opslagruimte van een Berlijnse werkplaats. Tegenwoordig zijn ze gevestigd in een pand in de wijk Kreuzberg, dat draait op zelfgebouwde zonnepanelen.

Advertentie

In december viert Ecosia zijn tiende verjaardag, en het gaat goed met de zoekmachine: het afgelopen jaar werden er wereldwijd 82 procent meer zoekopdrachten uitgevoerd dan in 2018. We vroegen Kroll hoe hij terugkijkt op de afgelopen jaren, en wat zijn plannen voor de toekomst zijn.

VICE: Kun je nog één keer uitleggen wat precies het idee achter Ecosia is?
Christian Kroll: Het is heel simpel: het is een zoekmachine die de advertentie-inkomsten gebruikt om wereldwijd bomen te planten. Zoekmachines spelen een grote rol in ons leven: iedereen gebruikt ze om informatie te vinden en keuzes te maken. Eigenlijk zijn het min of meer onze persoonlijke assistenten: ze nemen beslissingen voor ons, zonder dat we ons daar echt bewust van zijn. Ik vind het belangrijk om naast Google ook een onafhankelijke zoekmachine te hebben die ethische normen hanteert en niet puur en alleen het doel heeft om winst te maken.

Klinkt als een goed idee. Hoe werkt het?
De algoritmen voor onze zoekfunctie komen van Bing, de zoekmachine van Microsoft. Dus de resultaten zijn net wat anders dan bij Google. Ik zou zeggen dat ik bij 95 procent van mijn zoekopdrachten een goed resultaat krijg bij Ecosia. Het grootste voordeel is dat we geen gebruikersgegevens opslaan en dus ook niet doorverkopen: we anonimiseren alle zoekopdrachten na vier dagen, wat betekent dat we helemaal niks van onze gebruikers weten. Daardoor verdienen we er ook minder geld aan, maar het is vooral ons doel op te doen wat goed voelt.

Advertentie

Het lijkt me best lastig om te concurreren met een van de grootste en rijkste bedrijven ter wereld. Hoe pak je dat aan?
Tot op zekere hoogte heb ik veel bewondering voor Google. Het is een erg slim bedrijf, waar je niet zomaar van kunt winnen. Maar los daarvan vind ik dat geen bedrijf zoveel macht zou mogen kunnen hebben als Google nu heeft. In de Verenigde Staten en veel Europese landen heeft het een marktaandeel van rond de 90 procent – en dat van de waarschijnlijk belangrijkste industrie van de 21ste eeuw. Ik zou niet eens willen dat Ecosia dat zou hebben. Een zoekmachine kan niet neutraal zijn. Google heeft de macht om te bepalen welke informatie mensen krijgen, en dus ook om hun keuzes te beïnvloeden. Bij Ecosia is het ons doel om mensen aan te moedigen keuzes te maken die goed zijn voor henzelf, maar ook voor de planeet. Dat is dus een grote verantwoordelijkheid.

Nogal ja. Wanneer bedacht je dat het planten van bomen de beste manier was om je opbrengsten te investeren?
Ik was in 2006 in Zuid-Amerika en reed urenlang langs allemaal sojaplantages. Eerst was dit allemaal regenwoud, maar nu is het een dorre bende vol chemicaliën. Je kunt er geen vogels meer horen fluiten.

Ik begon meer te lezen over ontbossing en werd me ervan bewust dat klimaatverandering weleens het belangrijkste thema van de 21ste eeuw kon worden – en dat is het nu inmiddels ook zeker. Het is een feit dat als we nu een biljoen bomen zouden planten, we genoeg CO2 uit de lucht zouden kunnen halen om het risico op een klimaatramp flink te verkleinen. Los van klimaatverandering zijn bomen ook nuttig om armoede, honger, overstromingen, droogte en de biodiversiteitscrisis te bestrijden.

Advertentie
1573662089454-19_09_Streicher_Ecosia-1-highres

Volgens de website van Ecosia heb ik nu genoeg zoekopdrachten gedaan om bijna duizend bomen te planten, maar welke bomen zijn dat dan precies? Hoe werkt dat en waar komen ze terecht?
Alle opbrengsten gaan naar partners die de bomen namens ons planten, zoals Progreso en de Green Belt Movement. Zij zijn daarin gespecialiseerd en weten precies wat ze doen. Onlangs hebben we ook snelgroeiende, proteïnerijke moringa’s geplant in Peru, mangroves in Madagaskar en acacia’s in Burkina Faso, die goed zijn tegen de droogte.

We zijn een klein bedrijf van 45 mensen, en een van onze belangrijkste teams zijn de tree-planting officers. Het is hun verantwoordelijkheid dat de bomen daadwerkelijk geplant worden en de bomen ook onderhouden worden.

Het gaat dus vrij goed met het bedrijf. Begin je zelf ook niet aardig rijk te worden inmiddels? Is geld belangrijk voor je, en kun je vertellen hoeveel je er zelf aan verdient?
In principe maken we onze salarissen niet openbaar, maar aangezien ik die vraag vaker krijg denk ik dat dat misschien binnenkort gaat veranderen. We betalen vrij normale salarissen die marktconform zijn, en iedereen heeft de optie om minder te verdienen, zodat er meer bomen geplant kunnen worden. Dat heb ik zelf ook gedaan, waardoor ik nu rond de 30 procent minder verdien dan degene met het hoogste loon binnen Ecosia.

Ik heb bewust besloten om niet veel te verdienen. Ik denk ook niet dat geld gelukkig maakt. Ik heb een klein huurappartement en een fiets – geen luxe jacht zoals de oprichters van Google, maar een opblaasbaar rubberbootje dat ik met vrienden deel. We gaan er vaak mee varen in de meren rond Berlijn.

Advertentie

Dat pleit voor je, maar als je Ecosia eenmaal verkoopt, word je alsnog behoorlijk rijk. Toch?
Ik zie ons niet als een normaal bedrijf, eerder als beweging. En niemand heeft het recht om een beweging te bezitten, laat staan het te verkopen. Ik heb altijd gezegd dat ik Ecosia nooit zal verkopen, alleen kun je je afvragen wat dat nog waard is als ik bijvoorbeeld onder een bus terechtkom – mijn familie zou het bedrijf dan erven en moeten verkopen om de belasting te kunnen betalen, misschien zelfs aan Google of Microsoft. Hoe harder Ecosia groeit, hoe groter de verantwoordelijkheid wordt.

We hebben erover nagedacht om in een stichting te veranderen, maar dat ging niet door. In plaats daarvan zijn we nu ‘steward-owned’ geworden, wat het onmogelijk maakt om Ecosia te verkopen, en zelfs om er winst uit te genereren.

Ik heb gehoord dat Ecosia openlijk zijn steun heeft uitgesproken aan Extinction Rebellion. In hoeverre zijn jullie activistisch te noemen?
We realiseerden ons dat veel van onze werknemers betrokken zijn bij de demonstraties van Schoolstaking voor het klimaat, en besloten dat we ze daar het best bij konden steunen door de tijd die ze hieraan besteden onder werktijd te laten vallen. Dat geldt ook wanneer iemand van ons in de problemen raakt en voor een paar dagen in de cel belandt, terwijl diegene verder geen geweld heeft gepleegd – dat gaat dus niet af van de vakantiedagen, of wat dan ook. We bieden ze ook juridische hulp.

Advertentie

Als we iemand aannemen moeten ze natuurlijk goed gekwalificeerd zijn, maar ook om dezelfde onderwerpen geven. Ik zou nooit iemand aannemen die een ontzettend goede ontwikkelaar is, maar ondertussen wel ieder weekend naar Dubai vliegt.

Hoe ziet de toekomst van Ecosia eruit?
Ik denk dat we groter kunnen worden door gewoon te blijven doen waar we achter staan. De helft van onze gebruikers is jonger dan 35, en veel van hen zijn slimme, progressieve mensen die om de planeet geven.

Ik vind dat bedrijven de verantwoordelijkheid hebben om het goede voorbeeld te geven, maar dat doen ze helaas vaak niet. Google doet ook een aantal dingen die best twijfelachtig zijn: ze willen bijvoorbeeld niet concurreren en proberen zo min mogelijk belasting te betalen. Als ik de leiding over Google zou hebben, zou ik mijn sociale verplichtingen nakomen. Maar ik ben helaas niet de baas van Google. Nog niet.

We zijn nu nog piepklein vergeleken met Google – in Duitsland hebben we hooguit 1 procent van het marktaandeel – maar nu steeds meer groepen als Extinction Rebellion hun geluid laten horen, worden wij ook steeds bekender. Ik denk dat we iets hebben wat ons op langere termijn een groot voordeel oplevert ten opzichte van Google, en dat is vertrouwen. En vertrouwen is iets wat je nu eenmaal niet kunt kopen.