Dit gebeurt er met je lichaam na een hele nacht studeren

Van katers tot kamernood en studieschuld tot soa's: VICE sleept je door je studententijd heen. Check de komende weken de Student Guide hier.

Het leven van een student is druk, chaotisch en onregelmatig. De boeken induiken om te leren voor een belangrijk tentamen is al niet makkelijk, maar als je tussendoor ook nog geld moet verdienen in een of ander callcenter én Crazy Tuesday!!! Two Margarita’s = Two Gratis Boswandeling bij Feestcafé Bolle Kees wil meepakken, wordt het al helemaal een onmogelijke opgave. De tijd vliegt voorbij en voor je het weet heb je nog maar een uurtje of twintig over voordat het tentamen begint.

Nou heb je heus wel iets onthouden en gelezen, maar ja, is dat genoeg om goed voorbereid de zaal te betreden? Natuurlijk niet. Dan heb je ineens een lumineus idee: je blijft gewoon de hele nacht wakker om te leren. Hoe simpel kan het zijn! Je zet een grote pot koffie, mikt er voor de zekerheid een litertje Monster Energy doorheen en je steekt een Ritalinnetje in elk van je twee neusgaten. Nadat je de hele nacht alles over γ-straling en Johanna Clementina Hudig hebt gelezen, ben je erg trots op jezelf, maar vooral ook een beetje duizelig. Je vraagt je af: wat vindt mijn lichaam hier nou eigenlijk van? Heeft het eigenlijk wel nut gehad?

De basis

Om maar even te beginnen met een open deur in te trappen: “Slaap is essentieel voor het brein.” Dat zegt Gerard Kerkhof, en hij kan het weten, want hij is emeritus hoogleraar Psychofysiologie en is nog deeltijds verbonden aan het Centrum voor Slaapstoornissen van het Medisch Centrum Haaglanden. “We kunnen niet permanent actief zijn. We moeten af en toe herstellen van alle inspanningen die we verrichten, zowel mentaal als lichamelijk.”

Er is een ideale periode om in slaap te vallen, en dat beïnvloedt ook de kwaliteit van je slaap. Dat wordt allemaal netjes geregeld door je biologische klok. Voor de gemiddelde student is het verstandig om rond een uurtje of elf naar bed te gaan en zo’n acht uur te slapen, vertelt Kerkhof.

Slaap is essentieel voor de geheugenvorming in het brein. Uit

onderzoek

blijkt dat een kort dutje kan helpen om belangrijke herinneringen vast te houden. Volgens Kerkhof gaat de kwaliteit van je slaap samen met het vermogen van het brein om de herinneringen van de activiteiten die je overdag uitvoert op te slaan.

Je wordt moe en chagrijnig

Overdag bouwt er adenosine op in je lichaam, een soort slaapstofje, vertelt Kerkhof. “We zien dat de spiegel van adenosine overdag stijgt en langzaam afneemt als je in slaap valt,” vertelt hij. Adenosine zorgt volgens slaapexperts voor een toenemende slaapdruk. Tijdens de diepe slaap, voornamelijk aan het begin van de slaapcyclus, wordt dit stofje afgebroken. Dat zorgt ervoor dat je de volgende dag niet over straat waggelt als een zombie, wat dus wel het geval is als je een nacht doorhaalt.

Ook word je er niet vrolijker op. Uit

onderzoek

blijkt dat je meer depressieve gevoelens hebt als je een nacht niet hebt geslapen. Daar komt ook nog bij dat je eerder geneigd bent om vanuit

negatieve emoties te reageren

op dingen. Sta je straks ineens te stampvoeten in de tentamenzaal omdat je vergeten bent wat een laagconjunctuur ook alweer is.

Je scherpte en alertheid nemen af

Kerkhof vertelt dat je oplettendheid en je concentratievermogen flink afnemen. “Af en toe heb je een zogenaamde aandachtsdip,” zegt hij. “Dat duurt maar heel even – een seconde, niet langer – maar dat is beslist een moment waarop je minder scherp bent.” Naast dat zo’n aandachtsdip de oorzaak is van veel auto-ongelukken, kan het ook vervelend zijn als je halverwege een zin vergeet wat je eigenlijk aan het schrijv

Je wordt hongerig

Door een te korte of verstoorde (of in dit geval: helemaal geen) nachtrust, verminderen twee belangrijke hormonen die er onder andere voor zorgen dat je je verzadigd voelt na het eten: leptine en ghreline, vertelt Kerkhof. Een verkorte nachtrust leidt de dag erna tot meer honger. “Dit komt doordat het gewone patroon van die twee hormonen tijdens de slaap voortijdig is afgebroken of verstoord,” zegt hij.

Als je regelmatig een nacht doorhaalt of aan een andere vorm van slaaptekort lijdt, vergroot dat ook de kans op obesitas en diabetes. Nou zul je na één nachtje doorhalen niet meteen naar de insulinespuit hoeven te grijpen, maar de theorieën van John Maynard Keynes uitleggen met een knorrende maag, dat is schier onmogelijk.

Het heeft geen zin

Je raadt het al: een nacht wakker blijven om te leren heeft geen zin. Je hebt die slaap namelijk hard nodig om herinneringen op te slaan. Bijvoorbeeld de herinnering aan wat helmholtzenergie ook alweer was.

“Er vindt ‘s nachts een reorganisatieproces plaats: welke herinneringen houd ik vast, en welke niet?” zegt Kerkhof. “De irrelevante herinneringen worden weggespoeld, en de herinneringen die aansluiten bij reeds bestaande herinneringen – die dus een aanvulling of verrijking zijn – worden gehandhaafd. Dit gebeurt allemaal tijdens je slaap. Als je slaap verstoord is, gaat dat ten koste van de vorming van je geheugenopslag.”

De volgende keer als je op de avond voor je tentamen ineens denkt: shit, ik ben vergeten te leren, ga dan alsjeblieft gewoon lekker slapen, en schrijf je alvast in voor de herkansing.