Deze kunstenaar maakt zwarte sculpturen van lego

Kunstenaar Ekow Nimako bouwt niet alleen sculpturen met traditionele materialen zoals verf en klei, maar ook met lego – een materiaal waarvoor hij van jongs af aan al een fascinatie heeft. Sinds 2013 gebruikt de kunstenaar uit Toronto louter zwarte blokjes. Hij spreekt zich op die manier uit over hoe het is om zwart te zijn, en hoe het is om, in algemene zin, anders te zijn.

De meeste mensen kennen Ekow Nimako van Silent Knight , z’n veelgeprezen lego-installatie uit 2015, die werd tentoongesteld op het Nuit Blanche kunstfestival in Toronto. Hij blijft vasthouden aan zijn specifieke niche en is niet te beroerd de grenzen op te zoeken. VICE ging langs in zijn studio en vroeg hem naar zijn denkproces en drijfveren om lego-kunst te maken voor de zwarte jeugd.

VICE: Het is misschien vanzelfsprekend, maar waarom gebruik je alleen zwarte lego-stukjes?
Ekow Nimako: Toen ik in Londen, Otario woonde in Canada, kwam ik erachter dat de representatie van zwarte mensen in de media eigenlijk altijd een probleem is – ook tijdens je jeugd. Als ik met lego speelde bijvoorbeeld, of cartoons en films zag en stripverhalen las, dan was er nauwelijks representatie van zwarte mensen. Maar wanneer je jong bent, begrijp je dat nog niet echt.

Het gros van mijn jeugdvrienden was wit, mijn beste vriend biraciaal. Hij was Nigeriaans en wit. Ik werd omringd door de kleur wit in alles wat op mijn pad kwam, in alles wat ik tot me nam. In mijn kunst reflecteer ik op mezelf, mijn omgeving, mijn ervaringen en mijn mensen. Dat vind ik belangrijk. De kleur zwart en de schaduw die het afgeeft is een teken van verfijning. En door alleen zwart te gebruiken ont-lego ik legoën ook een beetje. Dat vind ik leuk.

Als je aan lego denkt zie je een soort speelse kleurenexplosie voor je. De meest voorkomende vraag over mijn werk is: “Is dit… nee, dit is geen lego, of wel? Wacht, waar is dit van gemaakt?” Ja, dit is lego, zeg ik dan. Ze zijn dan altijd verbaasd en in een soort shock. Zo’n reactie vind ik grappig, want het geeft eigenlijk heel goed weer hoe cultureel gepolariseerd lego is. Want hoe universeel en wijdverspreid lego ook mag zijn, je zal het op geen enkele manier associëren met de zwarte cultuur.

Hoe heeft je interesse in sci-fi en fantasy je werk beïnvloed?
Het heeft mijn werk enorm beïnvloed. Het valt me op dat er allerlei androïde elementen in mijn werk zitten. Dat is denk ik te wijten aan mijn fascinatie voor robots, cyborgs en alles dat met kunstmatige menselijkheid te maken heeft. Fantasy heeft me een platform gegeven om mijn eigen werelden te creëren. Er zit altijd een sterk narratief in mijn werk, eentje uit een andere wereld. De inspiratie om die verhalen te maken haal ik uit het consumeren van sci-fi en fantasy.

Hoe verhoudt dat zich tot jouw ontdekkingstocht naar identiteit en hoe het is om zwart te zijn?
De zwarte diaspora en cultuur zijn constant in beweging en aan het groeien, net als het narratief in mijn werk. Het is ook gewoon een manier voor mij om mijn zwarte identiteit te uiten. Lego is misschien niet de meest toegankelijke manier om dat te doen, maar de simpele vorm zorgt ervoor dat de boodschap overkomt, en dat waardeer ik.

Ik vind het ook leuk dat niemand verwacht dat lego de zwarte cultuur zou kunnen representeren. Die tweedeling is heel erg belangrijk, omdat het een bepaald discours en denkproces blootlegt dat eigenlijk heel ver verwijderd is van de triviale bedoeling van deze iconische plastic blokjes.

Zou je jezelf identificeren als een afrofuturist?
Ik denk dat ik op veel vlakken een afrofuturist ben. Ik ben erg geïnteresseerd in het verkennen van zwarte perspectieven in de toekomst, die op hun beurt weer gevormd zijn door lessen uit het verleden. Maar ik zou mezelf ook niet toeleggen op één bepaald genre, want ik heb veel werk gemaakt dat niet per se past in de rigide grenzen van sommige genres. Hoe ik mezelf ook noem, ik zal de toekomst altijd blijven verkennen vanuit een zwart perspectief.

Films als Black Panther en After Earth zijn bijvoorbeeld erg belangrijk voor me, of ze nou veelgeprezen zijn of niet. Dat wil niet zeggen dat er geen andere films zijn met zwarte hoofdrolspelers, alleen zijn zij dan meestal de enige zwarte persoon in de film, in een niet-zwarte wereld. Dat vergeten mensen vaak.

En wat is het narratief van een van je populairdere werken, Cavalier Noir ?
Cavalier Noir staat voor zwarte ruiter. Ik vond het belangrijk om iets te maken dat een machtsgevoel overbrengt, maar ook het gevoel van magie, wonderen en hoop.

Jonge zwarte strijders worden niet groots en monumentaal afgebeeld, zoals dat bij witte historische helden wel gebeurt. Ik had het daarover met videoclipregisseur Director X, en op wat voor manieren monumenten eigenlijk producten zijn van propaganda. Standbeelden zijn meestal witte mannen op paarden die gezien worden als helden, terwijl ze vaak een groot kolonialistisch verleden hebben. Wij denken dan natuurlijk: maar wie zijn onze helden dan?

Daarom wilde ik een held creëren die een jonge, zwarte strijder representeert. Ik wilde ook het haar en de vlechtjes laten zien. Ik wilde de nadruk leggen op hoe vaak mensen dat hebben geprobeerd te reguleren en te criminaliseren. Ik vond het belangrijk om een beeld te maken van een mythologische held die net zo goed een inwoner zou kunnen zijn van Scarborough, een migrantenwijk in Toronto.