Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan iemand die zich elk moment van het leven kan herinneren

De 29-jarige Rebecca Sharrock kan zich elk moment van haar leven herinneren, in chronologische volgorde, en op vreselijk gedetailleerde wijze. Ze haalt herinneringen op in de vorm van hyperrealistische flashbacks. Tijdens zo’n flashback haalt ze geuren naar boven, onderdelen van gesprekken, en voelt ze soms letterlijk fysieke pijn. Deze zeldzame vaardigheid heet hyperthymesia, ofwel een superieur autobiografisch geheugen. Rebecca is een van de tachtig mensen over de hele wereld die zijn gediagnosticeerd met deze aandoening.

Ik wilde alles weten over Rebecca’s herinneringen, haar hersens en hoe het is om te leven met zoveel gedetailleerde kennis over jezelf. Ik belde naar Brisbane in Australië, waar ze woont, om erachter te komen.

VICE: Hoi Rebecca, wat is je allervroegste herinnering?
Rebecca Sharrock: Ik was op een donkere plek met een rode gloed, en ik had mijn hoofd tussen mijn benen. Ik gok dat ik in de baarmoeder zat, maar ik wist destijds natuurlijk niet hoe oud ik was. Maar ik onthoud alles in chronologische volgorde, dus dat was in ieder geval mijn eerste herinnering.

Oké, ik ga je nog een keer testen. Wat herinner je van je tweede verjaardag?
Die was net voordat mijn zusje Jessica werd geboren. Maar ik besefte toen eigenlijk helemaal niet dat mijn moeder zwanger was. Ik kan me herinneren dat ik aan een tafel zat, en ik een taart had met plastic treinen, kaarsen en gouden slierten erop. Ik was meer geïnteresseerd in de treinen dan in de kaarsen. Nadat we de taart hadden opgegeten bleven de treintjes over en dat werd een paar maanden mijn favoriete speelgoed. Ik wist toen niet dat ik een jaar ouder werd, maar ik wist wel dat er iets veranderde. Welke herinnering is het meest levendig?
Hoe ouder mijn herinneringen zijn, hoe levendiger ze worden. De nieuwe herinneringen zijn minder intens. Als ik er eentje zou moeten kiezen, dan is dat denk ik die van toen ik drie jaar oud was. Ik was op bezoek bij mijn opa en oma, en zat op het bed. Ik vroeg aan mijn moeder wat we drie weken daarvoor precies hadden gegeten. Ze zei: “Ik weet het niet Becky, da’s lang geleden.” Daarop zei ik: “Maar ooit zal dit moment ook heel lang geleden zijn.” Ze antwoordde dat ik me dat dan toch niet meer zou herinneren.

Hoe intens zijn jouw herinneringen?
Ik herinner me alles. Ik kan vooral goed geuren terughalen, die spelen een grote rol in mijn herinneringen. Als ik ergens heen ga en me op een bepaalde manier wil voelen voordat ik vertrek, spuit ik altijd een luchtje op dat me doet denken aan een leuke herinnering.

Hoe weten we zeker dat hyperthymesia iets is dat echt bestaat? Hoe is het getest?
Hyperthymesia werd in 2006 ontdekt in een lab van de Universiteit van Californië-Irvine – nog steeds de enige plek waar de diagnose officieel gesteld kan worden. In mijn geval heeft het proces nog wel een aantal jaren geduurd. Ik heb veel testen gedaan en moest hersenscans ondergaan. Ze vroegen me specifieke dingen aan het begin van het proces en namen dat op. Twee jaar later vroegen ze of ik die dingen exact kon herhalen. Ik was in eerste instantie heel nerveus voor die test, want ze zeiden dat de meeste mensen niet meer wisten op welke dag van de week ze wat hadden gedaan. Maar ik wist dat soort dingen wel, en ik haalde de test.

Was het belangrijk voor jou om een officiële diagnose te krijgen?
Absoluut. Voordat ik wist dat deze aandoening bestond, had ik weinig zelfvertrouwen. Ik dacht dat er iets heel erg mis met mij was, en het was prettig dat ik eindelijk wist wat er aan de hand was. Dat gold trouwens ook voor toen ik werd gediagnosticeerd met autisme. Ik had zoveel vragen over hoe ik in elkaar zat, en door mijn diagnoses werden die vragen beantwoord.

Ik wist pas dat hyperthymesia bestond toen ik 21 was. In mijn puberteit begon ik langzaamaan te merken dat ik nét iets anders was dan de rest, omdat ik wat socialer begon te worden. Ik merkte dat ik meer gefixeerd was op specifieke dingen dan mijn vrienden. Voordat ik werd gediagnosticeerd dacht ik gewoon dat het onderdeel was van mijn dwangstoornis, waar ik ook last van heb.

Zou je zeggen dat hyperthymesia een zegen is, of juist een vloek?
Een beetje van beiden. Het is een vloek omdat ik slechte ervaringen niet zomaar kan verdringen, en ik herleef altijd alle emoties. Dat kan vaak mijn dag verpesten. Maar ik herleef ook positieve ervaringen. Vandaag herleef ik bijvoorbeeld vooral de herinneringen uit mijn kindertijd.

Moet je soms weleens situaties vermijden omdat je weet dat je ze voor altijd zal herinneren?
Ik moet inderdaad erg voorzichtig zijn. Als ik iets confronterends zie op televisie, dan kan dat voor altijd blijven hangen in mijn herinnering. Ik gebruik medicijnen om deze angst de kop in te drukken. Als ik weet dat een dag me veel stress oplevert, zoals bijvoorbeeld winkelen voor kerst, dan neem ik uit voorzorg valium. Mijn therapeut heeft me een aantal tactieken aangeleerd die me helpen om zulke situaties te vermijden. Maar soms zijn ze gewoon onvermijdelijk.

Doet het je wat als mensen vragen om te bewijzen dat je zo’n goed geheugen hebt, of wanneer ze willen testen of het echt zo is?
Soms voel ik me daar wel ongemakkelijk bij, of beschaamd. Alsof ik er ben om mensen te entertainen. Of ze zijn sceptisch over of het allemaal wel klopt. Ik heb zelfs berichten gekregen dat ik alleen maar aan het liegen ben.

Als je volledig zou kunnen genezen van hyperthymesia, zou je dat dan willen?
Als het mijn slechte herinneringen zou laten verdwijnen, zou ik het meteen doen. Maar ik wil al mijn positieve herinneringen houden. Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar welk deel in de hersenen het lange- en kortetermijnherinneringen beheert. Dat betekent dat ze nog bezig zijn met het vinden van een oplossing waarbij bepaalde herinneringen wel- of niet uit kunnen worden gezet. Dus wie weet.