Meinke ten Have over de ziel van een goede foto

Meinke ten Have, de helft van het duo Meinke Klein, heeft voor het VICE Photo Issue 2012 een paar foto’s gemaakt die zowel vreemd als doodnormaal zijn. Ik zou de foto’s beschrijven als setfoto’s van The Wizard of Oz en The Exorcist – maar je weet nooit naar welke set je precies aan het kijken bent. Ik vroeg mij af wanneer foto’s voor haar beginnen te leven en hoe haar persoonlijke werk te vergelijken is met haar modefotografie.

VICE: Ik vroeg laatst aan een 85-jarige schilderkunstenaar wat hij het verschil vond tussen een portretfoto en een schilderportret. Voor hem is een schilderportret de visie die de kunstenaar van het persoon heeft, het hoeft dus niet per se te lijken, zolang het maar interessant is om naar te kijken. Heb jij hier ideeën over?

Meinke ten Have: Wat gek, ik had laatst ook een gesprek met een oudere man over fotografie versus schilderkunst. Hij was juist van mening dat een foto geslaagd was als het voldeed aan de kenmerken van een klassiek schilderij. Het is natuurlijk een wat ouderwetse opvatting, maar ik denk dat het een goed beeld schetst van wat er van een fotograaf verwacht wordt als je iemand portretteert. Niet dat iedereen er als de Mona Lisa uit wil zien op een foto, maar ik denk wel dat er minder raar wordt opgekeken als een schilder een totaal abstract portret aflevert dan wanneer je een foto hebt verknipt tot een Picasso. 

Vind je het belangrijk dat er een kleine uitleg bij je foto’s staat geschreven?

Ik weet ook niet zo goed of ik er tekst bij moet zetten. Ik heb wel altijd de behoefte om mijn werk uit te leggen of te verdedigen. Dat komt denk ik omdat ik niet het doel heb om met mijn foto’s iets ‘moois’ te maken of te laten zien. Juist niet. Mijn ervaring is dat mensen al snel afhaken als het niet echt prettige foto’s zijn om naar te kijken. Eigenlijk is een standaardtekstje dan ook niet genoeg. 

Vind je dat elke foto iets moet hebben wat je over elk genre (docu/fashion/autonoom) kunt spreiden? Daarmee bedoel ik denk ik ‘de ziel’ van een goede foto. Is die algemeen of genregebonden?

Ik denk dat een goede foto voor 90% mooi moet zijn en voor 10% niet. Met mooi bedoel ik dan vooral dat dingen als het kader, de hoek, de timing, het licht en de compositie perfect op elkaar aansluiten… maar dat het onderwerp juist dat evenwicht verstoort. Of het onderwerp is enorm overweldigend, maar de foto is zo vreemd of onvolledig genomen dat het een beetje stoort omdat je het hele verhaal niet te zien krijgt. Geen idee of dit voor alle genres zou kunnen werken.

Ik zie ook dat je bij Meinke Klein veel aan nabewerking doet. Misschien komt die ‘ziel’ pas tot stand in de nabewerking?

Bij mezelf en bij Meinke Klein vind ik het superbelangrijk dat er al magie is als je de foto aan het nemen bent. Als we met iets goeds bezig zijn op de set, dan staan we letterlijk te springen van enthousiasme. Nabewerking speelt inderdaad een grote rol, maar als je merkt dat je je foto’s aan het redden bent met Photoshop, dan kun je ze beter in de prullenbak gooien. 

Is het beter om mode te haten of juist lief te hebben als je modefotografie doet?

Ik denk dat je vooral geen fashion victim moet zijn als je modefotografie doet. Haten is ook niet goed, maar je moet er wel met een beetje humor naar kunnen kijken. Niemand houdt van overdreven serieuze foto’s en als je te ernstig bent dan ben je ook te bang om jezelf te vernieuwen. Luchthartigheid kan soms juist goed zijn, want in de mode is iedereen altijd op zoek naar originaliteit en vernieuwing.

Alle mannelijke fotografen zijn viezeriken en dat zeggen ze zelf. Ze kijken nou eenmaal graag. Ik zeg niet dat hun fotografie een excuus is in de hoop tieten te schieten, maar mocht deze stelling een kern van waarheid hebben, hoe zou je alle vrouwelijke fotografen dan over een kam scheren?

Soms zie je inderdaad dat te jonge modellen nogal schaamteloos worden gefotografeerd. Ik kan me daar altijd best wel aan ergeren. Vrouwen zijn mooi en sexy maar bij mannelijke fotografen word het zo snel ordinair. Het lijkt soms wel dat vrouwelijke fotografen daar heel bewust een tegenreactie op geven door er een schepje bovenop te doen, of door een totaal fictieve niet bestaande vrouw neer te zetten. Inez van Lamsweerde is daar bijvoorbeeld enorm goed in, of Ellen von Unwerth; zij fotografeert haar modellen vaak overdreven uitbundig en sexy, op een bijna sarcastische manier. 

Ik vind het al zo overduidelijk dat modefoto’s droombeelden schetsen dat ik geen behoefte heb daar nog commentaar op te geven.