Wat zou er gebeuren in de uren en minuten nadat er oorlog tussen de VS en China uitbreekt?

De VS en China zijn geen bondgenoten, maar ze zijn ook geen vijanden. De relatie tussen de twee landen is een ongemakkelijke brij van spanning en samenwerking. Hoewel China veel geld in defensie steekt en er bekend om staat de zeegrenzen van buurlanden niet te respecteren, bleven de Chinees-Amerikaanse relaties onder President Barack Obama tenminste nog vriendelijk genoeg om met elkaar om tafel te kunnen of een tweezijdige samenwerking aan te gaan.

Donald Trump daarentegen baseerde een deel van zijn campagne op het idee dat China een land vol oplichters is dat de VS bedroog door met de valutakoersen te knoeien. Direct na de verkiezingen nam hij het risico China te beledigen door met de president van Taiwan te praten. Sinds dat moment is de houding van het nieuwe kabinet tegenover China op z'n best onduidelijk geweest, en is Beijing een handelsoorlog aan het voorbereiden, welke Trump ook min of meer beloofd heeft. Het is duidelijk dat China bereid is tegen de VS te vechten, op z'n minst op economisch gebied.

Maar zouden de VS en China ook militair met elkaar kunnen botsen? Dat is onwaarschijnlijk volgens M. Taylor Fravel, hoofddocent in politieke wetenschappen en China-expert van het Security Studies Programma aan MIT. Fravel legde me uit dat het voor China niet interessant is om de VS zomaar de oorlog te verklaren. "Het ergste wat een autocraat kan overkomen is een oorlog verliezen," zei hij. "Ik zie het gebruik van geweld niet als een manier die veel problemen voor ze oplost."

Toch is oorlog met China iets waarvan Trumps adviseur Steve Bannon een jaar geleden zei dat het onontkoombaar was. Dat valt misschien toe te schrijven aan Bannon's gewoonte om dingen op de meest dramatische manier te verkondigen, maar wanneer iemand in het Witte Huis zich zo voelt kan dat het beleid in onvoorziene richtingen sturen.

Ook als je de mogelijkheid van een abrupte Pearl Harbor-achtige verrassingsaanval van beide kanten uitsluit kunnen spanningen nog steeds escaleren tot op het punt waarop men elkaar beschiet. Fravel was vriendelijk genoeg om stap voor stap uit te leggen hoe een potentiële brandhaard, die een oorlog tussen de twee van de machtigste landen ter wereld kan veroorzaken, eruit ziet.

De VS en China hebben duidelijk geen gezamenlijke grens, dus tenzij de brandhaard Noord-Korea is zijn grondoorlogscenario's vrij vergezocht. Volgens een rapport uit 2015, samengesteld door de RAND Corporation van het Amerikaanse leger behelst "een Chinees-Amerikaans conflict hoogstwaarschijnlijk geen grote vechtpartijen op land." We hebben het waarschijnlijk over een conflict tussen Amerikaanse en Chinese schepen, vliegtuigen en een hele hoop raketten.

Inderdaad, als er een oorlog uitbreekt is er een grote kans dat het een "conflict over een eiland in de Zuid-Chinese Zee is," Hij noemde wat kandidaten op: Een crisis zou zich bijvoorbeeld kunnen richten op een maritiem geschil tussen China en de Filipijnen. "Als laatste heb je natuurlijk Taiwan," vertelde hij me. Flavel noemde Taiwan "het enige punt dat een oorlog zou kunnen ontketenen tussen de VS en China, hoewel dat natuurlijk onwaarschijnlijk is."

Dus gebruiken we Taiwan als voorbeeld.

Hier een korte samenvatting van het hele Taiwanverhaal: Het eiland is volgens China Chinees grondgebied, maar het is een onafhankelijk land volgens de Taiwanese bevolking. Vroeger erkende de VS Taiwan als land, maar sinds 1979 is het officiële VS-beleid over Taiwan dat het vasteland van China op papier eigenaar is van Taiwan, terwijl de VS en Taiwan tegelijkertijd "een robuuste, onofficiële relatie onderhouden," zoals de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken zegt. De Chinese overheid is niet zo blij met die relatie, die betrekking heeft op wapenhandel, en ook niet met een omstreden overeenkomst waarin is bepaald dat de VS Taiwan helpt om zichzelf te verdedigen.

Met dat in gedachten legde Flavel een noodlottig scenario neer: "Het vasteland gelooft dat Taiwan zich richting onafhankelijkheid beweegt" en maakt de keuze om "minimaal geweld toe te passen om dat te voorkomen."

Flavel verduidelijkt dat "minimaal geweld" betekent dat China Taiwan niet direct bombardeert. Rodger Baker, vicepresident strategische analyse van de militaire denktank Stratfor, is het daar mee eens. "In de meeste gevallen zou de eerste stap zijn om verder conflict te beperken," vertelde hij me in een email. Maar helaas, "hoewel beide partijen het conflict willen nuanceren, kunnen hun acties onbedoeld tot escalatie leiden."

In een conflict tussen Taiwan en China betekent dit een blokkade, wat Flavel "een uiting van oorlog zonder schietpartijen," noemde. Volgens een rapport uit 2012 van het Centrum voor Strategische en Internationale Studies zou een mogelijke blokkade tegen Taiwan inhouden dat China zijn superieure marine gebruikt om schepen die richting Taiwan gaan naar het vasteland te leiden voor een "inspectie". Of China zou simpelweg kunnen verklaren dat het Taiwanese scheepsroutes gebruikt voor militaire oefeningen.

Dit zou er toe leiden dat Taiwan wordt afgesneden van import, wat betekent dat het geen zaken kan doen, wat betekent dat ze een probleem hebben.

"De VS wordt voor het blok gezet om te beslissen of ze Taiwan wel of niet gaan helpen uit deze blokkade te breken," vertelde Flavel me. Het zou Taiwan niet hoeven beschermen volgens een opiniestuk uit 2009 van Richard C. Bush van het Brookings Instituut, maar President Trumps vijandigheid tegenover China is vrij duidelijk.

Ook Baker bevestigt dat "de VS sterke aandrang zou hebben om in te grijpen," in een situatie als deze, hoewel hij toevoegde dat "China's anti-schipraketten mogelijk een sterke eerste reactie van de VS kunnen vertragen."

China's hypersonische anti-schipraketten, die ook bekend staan als "carrier killers," zijn doodeng. Ze zijn sneller dan enige andere raket in de wereld, wat betekent dat geen enkel ander wapen er een kan onderscheppen. En, zoals hun bijnaam suggereert, zijn ze in staat om een vliegdekschip van de VS te laten zinken. (Oorlogsgezinde congresleden haten het trouwens dat China deze raketten heeft.)

Ondanks de dreiging van deze geavanceerde wapens, die ontworpen zijn met precies dit in gedachten, kan President Trump vliegdekschepen sturen om inkomende schepen naar hun Taiwanese bestemmingen te begeleiden. Het resultaat: Iedereen staat op scherp.

Als alles de kut op gaat kan dat volgens Flavel komen door "waarschuwingsschoten die door schepen van de VS dan wel China afgevuurd worden." De Amerikaanse marine vuurt met grote regelmaat waarschuwingsschoten af. In januari vuurde de marine bijvoorbeeld nog waarschuwingsschoten af op Iraanse schepen, en de Iraanse schepen veranderden van koers.

Maar in een rapport uit 2013 door Andrew S. Erickson van de Amerikaanse Marineoorlog Universiteit beschrijft een Chinees plan om de blokkade sterker te maken, waarbij de anti-schipraketten ingezet worden om waarschuwingsschoten te lossen. Als China van te voren niet even belt om te zeggen: Hey, ff voor de duidelijkheid, we gaan een waarschuwingsschot lossen, schrijft Erickson, kunnen de raketten "makkelijk verkeerd opgevat worden als een mislukte poging om het doelwit te raken. Waardoor de 'gemiste' aanval eerder voor escalatie dan de-escalatie zorgt."

In andere woorden: China zou een raket kunnen afvuren puur om z'n kracht te laten zien, maar de VS zou kunnen denken dat het het begin van een gevecht is. De VS zou dan zelf raketten afvuren, waarschijnlijk gericht op het voorkomen van verdere lanceringen.

Daarna zouden schepen op elkaar schieten, waarbij raketten achter militaire doelen van beide kanten aangaan. Het duurt niet lang voor er slachtoffers vallen. "Er zijn Amerikaanse troepen gestationeerd in Japan, Korea, Guam en op andere plekken," vertelde Flavel me. "China wil deze troepen wellicht aanvallen voor ze arriveren."

China is nu in oorlog met 's werelds enige militaire supermacht. Wat gebeurt er daarna?

In het rapport van de RAND Corporation staat: "Als politieke leiders in de VS of China hun militaire personeel toestemming geven om gerichte aanvallen uit te voeren zou er een bijzonder bloederige oorlog uitbreken."

Het lijkt misschien alsof het Chinese leger gebruik zou maken van het plotselinge oorlogscenario en Taiwan zou binnenvallen in een poging om wat zij zien als een verdeeld land samen te brengen, maar Baker betwijfelt dit. "Het gaat om moeilijk terrein, de bevolking werkt niet mee en de kans op een lange, uitgerekte guerillaoorlog zou te ontmoedigend zijn," vertelde hij me.

"Het vasteland houdt er rekening mee dat als ze Thailand zowel via water als op het land aanvallen ze hoogstwaarschijnlijk bemoeienis van de VS triggeren, en bemoeienis van de VS is allesbepalend," voegt Flavel toe.

Dus zou China niet proberen om Taiwan over te nemen, en ze willen misschien alleen hun blokkade behouden, maar misschien willen ze ook meer.

Stap 6: Een Zuid-Chinese-Zeeoorlog

In de daaropvolgende dagen kan het gevecht om China's Taiwanblokkade uitgroeien tot een poging van China om de Zuid-Chinese Zee te domineren, een zee waarover per jaar 4.500 miljard dollar in handelsomzet vaart. Dit zou ze niet goed afgaan. "China heeft op dit moment geen enkele mogelijkheid om dit te doen," vertelde Flavel me. "Dat gaat de komende drie jaar ook niet veranderen."

In RAND's rapport over het onderwerp staat inderdaad dat China nog een tijdje moet wachten als ze een kans willen maken op heerschappij op zee in de regio. RAND denkt dat China afgetroefd zou zijn door de VS als deze poging in 2015 had plaatsgevonden, en waarschijnlijk nog steeds zou verliezen als ze tot 2025 zouden wachten. Het rapport voegt toe: "in 2025 zouden de verliezen van de VS wel toegenomen zijn." Maar ondanks de overtuiging dat de VS zou winnen adviseert RAND het Amerikaanse leger dat het "beter zou zijn voor de stabiliteit, en minstens net zo goed voor de afschrikking, als het Amerikaanse leger, over het algemeen, voorbereiding op een langdurige, intensieve oorlog treft."

Het resultaat van een langdurige oorlog zal waarschijnlijk niet zijn dat de VS uit zijn superieure machtspositie wordt verdreven, maar, denkt Flavel, een oorlog om de Zuid-Chinese Zee kan wel een misselijkmakende Koreaanse Oorlog-achtige impasse veroorzaken.

"Het zou eigenlijk een oorlog over de toekomst van de VS in Azië zijn," aldus Flavel