‘Brute’ is het machtige politieke album van Fatima Al Qadiri waar we op hebben gewacht

Terwijl ik op een bankje in het park Fatima Al Qadiri interview via Skype, vliegt er een politiehelikopter over me heen. Het lijkt even alsof er een hogere macht ingrijpt, het lawaai van de draaiende wieken is een subtiele verwijzing naar de thema's waar we over praten – neoliberaal fascisme en de toenemende militarisering van het Amerikaanse rechtssysteem. Dat zijn geen abstracte ideeën, maar de realiteit. Qadiri vindt het ook veelbetekenend, die helicopter. "Het is erg toepasselijk," zegt ze met een grijns.

Brute komt in maart uit op Hyperdub, en het is haar tweede album. Het is haar zwaarste release tot nu toe, dankzij de gesamplede opnames van politieke bijeenkomsten, een gevoel van wanhoop, opgeroepen door ijzige synths, apocalyptische bassen en mineurakkoorden raakt de plaat haar doel. Het album is een eerbetoon aan het politieke protest – een fundamentele vrijheid waarvan Qadiri vindt dat die in gevaar is – met tracks als 10-34, (de politiecode voor rellen) Curfew en Blows. Het album begint met een audiofragment van een Long Range Acoustic Device (LRAD), een wapen dat de oproerpolitie inzet, waarmee ze op hoog volume omroepberichten kunnen zenden naar demonstrerende of rellende mensen.

Al Qadiri is dj, producer en conceptueel kunstenaar, werd geboren in Senegal, maar groeide op in Koeweit. In veel van haar werk zit een politieke boodschap. Ze is actief in twee groepen die staan voor culturele diversiteit: Future Brown, met J-Cush en Nguzunguzu en GCC, een groep met leden uit de Golfstaatregio. Ondanks dat de thema's op Brute universeel zijn, is haar blik dit keer gericht op Amerika. Ze gebruikt onder andere de protesten in Ferguson en Baltimore als bronmateriaal voor haar commentaar op de machthebbers en de politiek van nu.

THUMP: Ik droomde vannacht dat we onder een prachtige boom zaten. Je moest weg, en ik begon te huilen. Plots veranderde je in een blanke man.
Al Qadiri: Haha, dat zou goed van pas komen in de muziekindustrie. Het gaat waarschijnlijk nooit gebeuren, maar ik had het idee om een plaat te maken onder het pseudoniem Frank Quandary. Zo zou ik waarschijnlijk heten als ik een blanke Amerikaanse man was.

Veel van mijn favoriete producers brengen muziek uit onder een vrouwennaam. SOPHIE, bijvoorbeeld, of Patricia en Suzanne Kraft. Ik heb het idee dat ze afstand willen nemen van het stereotype 'blanke man'. Ze laten er volgens mij mee zien dat ze anders zijn, en niet bij 'het systeem' willen horen.
Zeker weten. Je afzetten tegen de gevestigde orde is eigenlijk het hele basisbeginsel van de punk.

Over de gevestigde orde gesproken, Brute is een krachtig commentaar op de autoriteiten in Amerika en de aanhoudende militarisering van de politiestaat. Hoe ben je op dat idee gekomen?
Het zat er al een tijdje aan te komen. Ik ben vorig jaar in Koeweit begonnen met schrijven toen ik een knieblessure had en niet kon lopen. Ik zat de hele dag op Twitter en het ene na het andere depressieve nieuws kwam voorbij, zoals de gebeurtenissen in Ferguson en Baltimore. Het raakte me diep. Ik begon boze, wanhopige muziek te maken. Daar komt het idee voor dit album vandaan. Ik zag het ook als een uitdaging. Protestmuziek is een echt genre, en er zijn altijd belangrijke protestliedjes geweest. Ik heb het idee dat dit onderwerp veel mensen raakt op dit moment.

Ik vind het interessant dat je de gebeurtenissen in Amerika volgde via sociale media en Twitter terwijl je in Koeweit zat. Het lijkt erop alsof je op die manier meer afstand kon nemen, en er beter over kon nadenken.
Ik weet hoe het eraan toegaat. Ik heb het politiegeweld met mijn eigen ogen gezien, ik ben zelf lastig gevallen door de politie. Het is een universeel onderwerp. Het onderwerp dat ik bespreekbaar wil maken, gaat over het Westen dat het recht om te protesteren wil inperken. Het recht om te protesteren is het laatste redmiddel in een [corrupte] samenleving waar stemmen niet meer helpt. Onlangs sprak ik met een Spaanse journalist die mij vertelde dat er een anti-protestwet is aangenomen in Madrid. Dus in plaats van protesteren speelden de actievoerders een hologram af.

Dat is bizar!
Ik kan er met mijn hoofd niet bij. Dit kunnen ze echt niet maken. Mensen in het westen hebben niet het idee dat ze onder een autoritair regime leven, maar ik zie het meer en meer. Neem bijvoorbeeld de toenemende militarisering van de politie, dat is autoritarisme, en geloof me, ik weet hoe dat eruit ziet.

Ik begreep dat je veel samples hebt gebruikt van politieprotesten.
Je hoort er drie op de plaat, en het zijn allemaal youtubevideo's. Eentje is van de rellen in Ferguson, die zit in het liedje Endzone. Dan heb je Blows, met een fragment van een journalist van MSNBC die praat over Occupy Wall Street. De derde sample is van een interview met ex-politiesergeant Cheryl Dorsey, over de politie en macht. Ik wilde geen overdaad aan samples op het album, ik heb het beperkt tot een minimum, om de context te illustreren en de toon te zetten.

Ik hoorde ook veel samples van sirenes en politiescanners.
Klopt. Die effecten zijn ook gesampled. Ik zit niet in mijn slaapkamer met een opname-apparaat pistoolschoten op te nemen, en ik heb ook geen politiescanner.

Onlangs in Baltimore voor een korte documentaire over protestmuziek. Ik ontmoette producers die protesten bekeken op livestreams, en ze knipten kleine stukjes en maakte er heel vette clubtracks van.
Dat is geweldig, zoals ik al zei: protestmuziek is een genre. Mijn interpretatie is Marvin Gaye What's going? Maar ik ben geen tekstschrijver, ik maak grotendeels instrumentele muziek, en is een uitdaging want veel meer om ovet te schrijven dan muzikaal een concrete sfeer of boodschap neer te zetten. Dat merkte ik al direct met de artwork van de cover en de letterlijke tracknamen. De drie vocalsamples zijn ook letterlijk, dus ik wilde een stap terugnemen en ruimte geven voor een interpretatie van de luisteraar.

Over het coverart gesproken: Hoe is Josh Kline, de artiest van je coverwork verbonden met dit project?
Ik ontmoette Josh in 2003 voor het eerst, we kennen elkaar al een hele tijd. Hij is een goede vriend en een AMAZING artiest. Ik weet niet of of je zijn expositie in de New Museum hebt gezien. Er was een video met Obama, met een soort Teletubbie standbeelden en the music verise van Star Sangled, een track van mij. Toen ik de tentoonstelling zag werkte ik aan die plaat en het was een ironisch gezicht. Ik wilde het gebruiken voor mijn cover. Maar als het origineel ziet en wat Bakak Radboy er van heeft gemaakt zal je zien dat ie duizend keer creepier is dan het origineel.

Bakak maakte het eigenlijk nog erger?
Er zitten haren in het gezicht van de Teletubbie, gebroken aders en gescheurde lippen. Hij heeft gefrankensteind. Hij gaf het leven. Hij maakte het ding tot een levend ademend monster.

Was je eerder met de tracks of het album concept?
Ik ben gewoon begonnen en naarmate ik de tracks schreef ontstond het con cept. Blood Moon is denk ik de eerste track, daarna Aftermath, Fragmentation en Reach. De eerste tracks gaan over wanhoop en woede, de bozere tracks volgen daarna. 10-34 en Oubliette zijn de laatste twee tracks.

Oubliette vind ik een geweldige plaat. Ik heb het woord vanochtend opgezocht, het is een soort ondergrondse gevangenis met een gat aan de bovenkant.
'Oubliette' komt van het Franse woord 'Oublier', wat 'vergeten' betekent. Van de gevangenis heb ik het idee dat het een plek is waar tijd en ruimte aan je voorbij gaan. Het is alsof je leeft in een zwart gat, of erger dan dat. Gevangenen zijn vergeten door de bevolking, door de staat. Dit woord betekent zowel vergetelheid en gevangenschap en daarom sprak het me aan.

Biedt Brute een perspectief hoe we uit de huidige politieke rel kunnen doorbreken? Of is het een cynisch album?
Nee het is geen cynisch album, ik doe niets cynisch. Het beste wat je kunt doen is zorgen dat mensen vergeetachtig worden. Je moet iets maken wat men zich herinnert. Ik vind geschiedenis fascinerend en in veel van mijn muziek blik ik terug in de tijd. Neem, Desert Strike dat gaat is ook een historisch moment. Asiatisch gaat over de Chinese geschiedenis en haar ideeën over stereotypen.

Voor Brute woonde ik in 1999 een het IMF World Bank Protest bij in de Verenigde Staten, ik was nog maar een groentje en ging nog net naar College. Nooit zag ik zoveel politieagenten bij elkaar. Ze waren te paard, per fiets, zaten in auto's en vlogen met helikopters over ons heen. Ik was direct wakker geschud; mijn illusie over de Amerikaanse democratie ging die dag in rook op. Hoe langer daar over deze fantasiedemocratie wordt gesproken, hoe beter dat zal zijn voor de bevolking.

Wanneer je het hebt over 'illusiedemocratie' bedoel je dat onze beloofde rechten in werkelijkheid niet doorgevoerd worden?
In principe wel ja. Je moet je realiseren dat het terugdringen van protesten niets nieuws is. Het PR-idee van een Amerikaanse en Westerse democratie is er met de paplepel ingegoten.

Als je wat meer van de geschiedenis af weet, en niet bent gehersenspoeld door PR-praatjes die je vertellen dat je in een echte democratie woont kun je eigen rechten claimen.

Een poos terug woonde ik een lezing bij van Underground Resistance en ik vroeg 'Mad' Mike Banks waarom ze nog niet gekomen waren met een helder antwoord op de All Black Lives Matter Protesten die veelvuldig plaatsvinden. Toen zei die: "We hoeven niet te reageren op de huidige gebeurtenissen, we werken aan oplossingen voor de toekomst." Het was een toekomstperspectief.
Iedere kunstenaar gaat op zijn eigen manier om met de hedendaagse gebeurtenissen. Ik heb wil vaak iets vastleggen van het ehden, maar zoals ik al zei gaat het niet alleen om het heden. Het gaat om het verleden, het heden en de toekomst. In 1999 kwam ik voor het eerst in aanraking met dit onderwerp, net als in 2003 toen ik in New York protesteerde tegen de Amerikaanse inval in Irak. Ik zal nooit vergeten hoe de politie reageerde op ons. We waren op Times Square aan het demonstreren en de oproerpolitie marcheerde langs ons met doffe voetstappen. Het leek wel op een sciencefictionfilm.

Hier in Amerika ziet men vrijheid van protesteren vanzelfsprekend. Voor mij is dat niet zo, want in Koeweit mag je niet protesteren. Het zijn de eerste woorden die je hoort op het album: "Je hebt niet langer vreedzaam protesteren." Een politieagent kan zeggen dat het protest niet vreedzaam is, maar het kan zomaar het meest vreedzame protest op aarde zijn, toch is dat het niet omdat de agent dat anders ziet.

Hoe belangrijk is vreedzaam protest ? Is het ontregelen van de gevestigde orde en geweld altijd een slecht iets?
Tussen vreedzaam en gewelddadig protest zit een grijs gebied. Eigendom speelt daar in mee, want het vaak om ongelijkheid. Eigendom is de voedingsbodem van kapitalisme en die vernielingen staan symbool voor een rituele daad tegen het kapitalisme. Haha, ik kan niet treuren om vernielingen. Het boeit me niet als er een CVS (apotheek red. )wordt vernield.

Toen ik de CVS apotheek in Baltimore bezocht, was het pand nog steeds bedekt met een dikke laag graffiti. Het lijkt nu wel een monument.
Ik dacht aan hetzelfde toen je dat zei. Maar het is een kwestie van tijd totdat het gebouw weer wordt hersteld en net zo glimt als voorheen.

Ik greep terug op je eerdere uitspraak waarin je zei dat het belangrijk om mensen te herinneren.
Precies: Baltimore, Philly, Ferguson en meerdere steden in Amerika zijn beroofd van hun kansen, rechten, inkomen, en ga zo maar door. Dat is denk ik waar vreedzaam en gewelddadig protest samenkomen. Zeker als je denkt aan de militaire politie. Je neemt het op tegen hummers en pantserwagens. Je kunt niet eens hopen op overwinning op deze krachtige macht. De vernielingen zijn meer symbolisch.

Waarom koos je voor het label Hyperdub?
Omdat me meer vrijheid gaven als artiest dan alle andere labels. Ik kies altijd voor de meest vrije optie. Ik ben een ontzettende controlfreak en alleen al het idee dat iemand anders zich er mee bemoeid maakt me gek.

De militante, grimmige en politieke boventoon die je hoort op Brute doen me denken aan Kode9 [labeleigenaar van Hyperdub] teksten over moderne oorlogsvoering.
We hebben veel gemeenschappelijke interesses. Voorheen schreef hij veel over de Longe Range Acoustic Device, dus het is niet zo gek dat je dat denkt. In principe was de plaat voor 99% af voordat ik hem aan Kode9 gaf.

Wat ga je doen nu je album uit is?
Ugh, ik heb nog vier platen die ik wil afronden. De volgende plaat wordt ontzettend gay. Mijn platen bewegen tussen het licht en de duisternis: de volgende is heel licht. Er zit nog steeds duistere onderlaag in, maar het is heel gay. Het is golf-gay (verwijzing naar de golfstaten) niet blank-gay. Bedankt voor je tijd. Ik ben blij dat je uiteindelijk niet in een blanke man bent getransformeerd.
Doe niet zo gek mallerd. Wellicht ooit op een dag.

Brute komt uit op Hyperdub en komt uit op 4 maart 2016