Zo’n 1,7 procent van alle mensen wordt met intersekse eigenschappen geboren, een overkoepelende term voor seksuele kenmerken – zoals uitwendige genitaliën, interne voortplantingsorganen en chromosomale configuraties – die niet in de ordelijke binaire hokjes van mannelijke of vrouwelijke lichamen passen die de maatschappij heeft opgesteld. Sommige van deze eigenschappen zijn al vanaf de geboorte zichtbaar: bijvoorbeeld genitaliën die duidelijk afwijken van de norm of die moeilijk als definitief mannelijk of vrouwelijk te classificeren zijn. Sommige eigenschappen maken zich pas in de puberteit merkbaar, zoals wanneer mensen zich niet op de manieren ontwikkelen die ze hadden verwacht. Sommige zijn zo intern en subtiel dat ze pas tijdens een autopsie worden geïdentificeerd. In ieder geval is het over het algemeen onmogelijk om op basis van iemands alledaagse uiterlijk te bepalen of diegene intersekse eigenschappen heeft. Die eigenschappen kunnen echter een grote impact op de levens van intersekse mensen hebben – zo ook hun sekslevens.
Voor de duidelijkheid: een intersekse eigenschap is geen medische aandoening of beperking. Het is slechts één van de vele natuurlijke variaties op hoe diverse menselijke lichamen eruit kunnen zien en functioneren. Sommige factoren die tot intersekse variaties leiden, zoals atypische hormoonproductie, kunnen soms ook serieuze medische problemen veroorzaken waar behandeling voor nodig is, maar de meeste verschillen zijn neutraal. Maar de maatschappelijke obsessie met mensen bij geboorte onder een van de twee binaire genders categoriseren – en met het uitwissen of negeren van alles dat het (te) eenvoudige binaire systeem compliceert – betekent dat veel mensen met intersekse eigenschappen opgroeien met het idee dat dat er zogenaamd iets mis met ze is, maar dat ze er niet over moeten praten. Ze worden vaak ook onder druk gezet of geforceerd om zichzelf te ‘normaliseren’ om meer in overeenstemming te zijn met typische mannelijke of vrouwelijke anatomie: kinderen met intersekse eigenschappen van over de hele wereld moeten regelmatig objectief onnodige en vaak schadelijke operaties ondergaan om hun genitaliën te hervormen of te verwijderen, zodat ze er ‘normaal’ uitzien en zodat ze zogenaamd beter in de maatschappij zullen passen.
Videos by VICE
Redelijk wat mensen met intersekse eigenschappen vinden niet dat deze kenmerken veel of enig effect op hun sekslevens hebben. Maar een aantal intersekse verschillen kan tot unieke ervaringen van seks en genot leiden. En erg veel ‘normaliserende’ operaties hebben een drastische vermindering, of volledige verwijdering, van genitale sensaties tot gevolg, en/of chronische pijn en dysfunctie in de erogene zones. Dankzij de extreme schaamte- en stiltecultuur rondom deze kenmerken en ervaringen is het voor mensen met intersekse eigenschappen – of mensen die te maken hebben met de effecten van onnodige operaties – moeilijk om meer over hun lichamen te leren, laat staan om hun seksuele behoeftes te uiten en ervoor te pleiten. Populaire misvattingen en stigma’s, plus het risico dat iemand slecht reageert op diverse genitaliën of een lichaam dat niet op een verwachte manier werkt, maken het voor mensen met intersekse eigenschappen ook moeilijk om op comfortabele wijze intimiteit te ontdekken, of zich sexy en seksueel te voelen.
De afgelopen decennia zijn er een aantal intersekse organisaties opgericht om pathologisatie en stigmatisering tegen te gaan en om mensen met intersekse eigenschappen te helpen een gemeenschap en ondersteuning te vinden. Maar het grootste deel van hun publieke pleitbezorging en educatie heeft zich tot nu toe (begrijpelijk) gefocust op het beëindigen van onnodige en schadelijke operaties – dus er is nog steeds niet heel veel publieke informatie beschikbaar over de problemen waar mensen met intersekse eigenschappen mee te maken kunnen krijgen wat betreft seks, en hoe ze daar mee om moeten gaan.
Om deze problemen en ervaringen zichtbaarder te maken legde VICE contact met Addy Berry, een intersekse vrouw, en haar vrouw Leea om te praten over de manieren waarop zij seks en intimiteit aanpakken. Elke intersekse ervaring is uniek, dus het verhaal van Addy en Leea gaat niet voor iedereen op. Maar Addy bestudeert de seksuele ervaringen van mensen met intersekse eigenschappen ook als promovenda en activiste, en ze heeft wat inzichten gedeeld die ze door de jaren heen uit haar onderzoek, pleitbezorging en educatie bijeen heeft gezocht.
Addy: Toen ik werd geboren kwam mijn urinebuis aan de onderkant van mijn fallus uit, dichtbij de testes. Als kind onderging ik een operatie om het om te leiden. Zelfs in medische artikelen uit 2022 proberen dokters dergelijke operaties nog goed te praten door te zeggen dat het voor jongens belangrijk is om met hun vrienden te kunnen plassen – een gestoorde rechtvaardiging voor een operatie waarvan niemand later terugkijkt om te zien wat de langetermijneffecten op de patiënt waren [dit is een van de meest gebruikelijke operaties die op baby’s en peuters met intersekse kenmerken wordt uitgevoerd, red.] Het is voor mij nu eigenlijk best wel moeilijk om überhaupt ergens te plassen omdat er door die operatie een hoop littekenweefsel in mijn urinebuis zit. Dus mijn urinebuis omleiden heeft niet echt veel uitgehaald.
Dokters houden vol dat ze zonder problemen dingen kunnen doen zoals een clitoris kleiner maken – voorheen verwijderden ze die gewoon helemaal – terwijl ze geen idee kunnen hebben dat dat daadwerkelijk het geval zal zijn. Jonge mensen die deze operatie zijn ondergaan met wie ik heb gepraat zeggen dat ze veel pijn voelen en er ook psychologische problemen gerelateerd aan de procedures en hun langetermijneffecten aan over hebben gehouden.
Voordat ik de puberteit in ging kreeg ik ook onder valse voorwendselen hormonen. Ik gedroeg me nooit zoals volgens mijn geslacht zou moeten, en daar werd ik voor gestraft. Transgender en intersekse zijn niet hetzelfde, maar veel van ons kregen ondanks onzekerheden een gender toegewezen, en de operaties die we kregen om meer bij dat gender te passen werken niet echt voor ons.
Toen ik opgroeide zei mijn vader dingen tegen me als, “Je bent niet met een normale penis geboren”; daardoor wist ik hoe ik aan mijn littekens was gekomen. En mijn moeder noemde me een gruwel. De effecten van al dat stigma en die schaamte komen in bijna elk interview dat ik doe naar voren – het heeft allemaal een groot effect op mijn seksualiteit. Ik voelde al vroeg in mijn leven dat het een effect had op mijn gevoel van seksualiteit.
Aangezien ik nooit veel gevoel in mijn genitaliën heb gehad, waarschijnlijk dankzij die operatie, hebben die voor mij ook nooit centraal gestaan bij de seks. Ik kon wel penetratieve seks hebben, maar ik voel er niet echt veel bij. Ik was al van jongs af aan aangetrokken tot bdsm, en met name vrouwelijk dominatie. Ik ben eigenlijk een masochist. Niet iedereen in de bdsm-gemeenschap linkt hun betrokkenheid daarin aan trauma, maar voor mij ligt het wel in verband met hoe ik werd behandeld als autistisch en intersekse kind dat zich gender-nonconform gedroeg en werd opgevoed door een bijgelovige, sadistische katholieke vrouw die zelf ook veel problemen had.
Door wat ik in mijn kindertijd heb moeten doormaken heb ik een fysiek mannelijk uiterlijk ontwikkeld, en ik ging om met meiden die mijn uiterlijk aantrekkelijk vonden – maar die boos op me werden omdat ik me vrouwelijk gedroeg, ondanks dat ik open was over wie ik was en ik me niet erg mannelijk gedroeg. Eén partner zei dat seks met mij voelde als “seks hebben met een meisje,” en dan had ik zoiets van, “Tja…” Ze worden boos opdat je omdat je bent wat je zei te zijn in plaats van wat ze wilden dat je was. Er was een hoop incompatibiliteit in mijn intieme leven. En toen kwam ik Leea tegen, en we passen zo goed bij elkaar dat ik me soms afvraag of ze wel echt is. Hoe hebben we elkaar toch gevonden? We hadden op die dag alle loten voor de loterij moeten kopen. [Lacht.]
Leea: ik lees graag persoonlijke advertenties omdat ik het interessant vindt om te zien wat mensen erin zetten om een partner te vinden. Het is een soort liefdes-cv. Ik kwam op een dag zo’n schattige, goed geschreven, stoute Craigslist-advertentie tegen, met dingen over bdsm en een schattige foto, en ik dacht, “Oh cool,” en ik keek weer verder. Een paar dagen later kwam ik diezelfde advertentie weer tegen, maar alle stoute stukjes waren eruit gehaald, en ik vond dat ook wel schattig. Ik heb nooit eerder de neiging gevoeld om op een advertentie te reageren, maar ik antwoordde met, “Hey, ik vond je stoute advertentie leuker.” We begonnen berichtjes naar elkaar te sturen en gingen daarna een keer wat koffie drinken, en we konden het heel goed met elkaar vinden.
Mijn vader heeft een nicht met intersekse eigenschappen. Ik weet niet precies wat die zijn, maar voor zover ik weet is ze als kind een operatie ondergaan om haar vrouwelijker te maken. Door die operatie kon ze echter geen kinderen meer krijgen, dus toen hebben ze een kind geadopteerd. Ze heeft mijn moeder erover verteld omdat ze goede vrienden zijn, en het grootste deel van mijn familie wist er wat over, dus niemand praatte erover of stelde er vragen over. Het was een soort familiegeheim. Dus ik wist wel dat intersekse eigenschappen een ding waren voordat ik Addy ontmoette, maar dat was het ook wel. Het werd vrij snel duidelijk dat ze trans was, maar nog niet uit de kast.
Addy: Vanwege mijn kinderen.
Leea: Maar het duurde even voordat ik het doorhad, “Oh, Addy is intersekse.”
Addy: Ja, we hadden het wel over de operaties enzo gehad die ik als kind ben ondergaan, maar ik praatte er nog niet over met intersekse taalgebruik, ook niet voor mezelf.
Leea: Addy moest een hoop dingen uitvogelen omdat ze altijd wel wist dat ze deze operaties had gehad, maar er was haar nooit specifiek verteld wat er was gebeurd.
Addy: Ik was andere woorden gewend, en ik ontdekte intersekse pas later. De moderne intersekse beweging bestaat nog maar net zo lang als we elkaar online hebben kunnen vinden en ontmoeten.
“De moderne intersekse beweging bestaat nog maar net zo lang als we elkaar online hebben kunnen vinden en ontmoeten.” – Addy
Leea: Toch begreep ik al van vroegs af aan een hoop over Addy – en ik had nergens een probleem mee. We hadden gewoon constant discussies over waar we waren. En Addy is überhaupt wel een kwebbelkop.
Addy: [Lacht.] We hadden het er ook al vroeg over dat je geen interesse hebt in penetratieve seks.
Leea: Ik heb met een hoop mensen gedate, en op dat punt was het voor mij duidelijk wat voor soort seks ik wilde hebben. De soort seks die een man meestal wil hebben boeit me echt voor geen meter. Dat is ook deel van de reden waarom Addy voor mij de ware is. Ik had iemand gevonden voor wie seks niet draaide om de male gaze.
Addy: In het begin hebben we ook vastgesteld dat ik niet alleen een sub ben, maar ook een masochist, en een vrij vrouwelijk persoon. Hoewel Leea fysiek gezien best vrouwelijk is, heeft ze ook meer traditioneel mannelijke aspecten en aanleg. Buiten deze relatie ben ik dapper en ben ik met zware dingen bezig. Maar in deze relatie vind ik het erg fijn om mezelf aan Leea te onderwerpen.
Leea: Het is moeilijk om gesprekken van zo lang geleden te herinneren, maar we bespreken nog steeds de hele tijd van alles. De bdsm-activiteiten die we nu uitvoeren zijn ook anders dan de dingen die we 5 à 10 jaar geleden deden, omdat we ons realiseerden dat we sommige dingen meer of minder prettig vinden dan vroeger, en we ons gedrag daarop aanpassen.
Addy: We zijn er bijvoorbeeld door te experimenteren achter gekomen dat medische fantasieën best wel cathartisch voor mij kunnen zijn – waarschijnlijk door mijn verleden.
Ik heb het grootste deel van mijn leven ook met vrij zware depressie te maken gehad, en het is erg moeilijk om als intersekse persoon mentale gezondheidshulp te krijgen omdat er maar weinig mensen bevoegd zijn om je te helpen met de specifieke soorten trauma waar je mee te maken hebt. Ik heb nog nooit een therapeut gevonden die in staat was om mijn trauma op adequate wijze te behandelen. Maar we zijn erachter gekomen dat, als ik me in een depressieve staat bevind, een goede partij billenkoek me weer helemaal de oude kan maken. Iemand waarmee ik werkte vroeg bijvoorbeeld een keer – terwijl Leea erbij stond – “Dus als ik nu je broek omlaag trok, wat zou ik dan zien?” Ik voelde me daarna erg slecht. Maar door bdsm kreeg ik een dopamine- of serotonine-boost ofzo. Ik weet niet wat het is. Het zou wel interessant zijn om er een MRI-machine bij te halen.
Leea: Het is erg spannend om samen steeds meer te ontdekken. We hebben besloten dat we dit jaar voor onszelf gaan zorgen, dat we beperkingen gaan leggen op wie er bij ons over de vloer kan komen en wanneer, zodat we samen dingen kunnen doen zoals meer bdsm-activiteiten ontdekken. We willen ook naar meer kelders gaan.
Uiteindelijk betekent het feit dat Addy intersekse is niks voor onze relatie. Het is gewoon een deel van wie ze is, en een deel van wat haar de persoon maakt van wie ik houd. En omdat ze met intersekse kwesties bezig is praten wij er ook altijd over. Het speelt een rol in ons leven, maar het is niet wie ze is.
Addy: Een hoop mensen waar ik mee heb gepraat die het echt moeilijk hebben zijn hetero intersekse mensen die in een wereld leven waarin seks alleen maar draait om een penis die in een vagina gaat. Veel intersekse mensen hebben kleine penissen, dus het is erg kut om in een wereld te leven waarin je daar constant om wordt veroordeeld en constant te horen krijgt dat het inherent slecht en schaamtevol is. Een hoop queer intersekse mensen, zoals ik, hebben een breder vocabulaire rondom seks moeten ontwikkelen.
Leea: Ik denk dat het feit dat we een queer stel zijn ons ook meer ruimte heeft gegeven om gesprekken te hebben over dingen zoals de verschillende soorten seks die we willen hebben. Ik heb medelijden met een hoop hetero stelletjes omdat er voor hen niet veel ruimte is om te praten over wat goede seks is, hoe elke partner zich voelt, en wat wel en niet voor ze werkt.
Addy: We moeten onze seks aanpassen aan de hand van de effecten die de operaties hebben gehad, en de effecten van het stigma en de schaamte die ik heb doorgemaakt. Maar persoonlijk heb ik het maatschappelijke idee dat mensen zich voor dit soort verschillen moeten schamen nooit begrepen. Ik heb er niet voor gekozen om intersekse of trans te zijn. Dus waarom zou ik me ervoor moeten schamen? Ik doe niemand kwaad. Ik zet me in om de wereld een betere plek te maken.
Ik denk dat mijn ouders zich zouden moeten schamen voor hoe ze me hebben behandeld. De medische gevestigde orde zou zich moeten schamen. De maatschappij als geheel zou zich moeten schamen. Ik zie niet in waarom ik me zou moeten schamen.
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US.
Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.