Muziek

ML75: de plek waar Nederlandse hiphop groot werd

Beeld is verschaft door de geïnterviewden en dateert uit de periode dat ze actief waren op ML75.

Als je erover begint tegen jongeren halen ze hun schouders op, maar noem de naam tegen hiphopluisteraars van boven de 25 en iedereen weet waar je het over hebt. ML75, het forum dat in 2003 werd opgericht door DJ TLM en hiphopproducer Man!e. Oorspronkelijk was het een online agenda voor Major League 75, het duo dat de heren vormden. “Daar zat geen plan achter,” laat Man!e weten. “Het was gewoon makkelijk om zo contact te houden. Toen kwamen er ineens mensen op het forum af, het werd steeds groter. Na een paar jaar moesten we kiezen: het echt serieus nemen en naar een next level brengen, met investeerder en alles, of laten voor wat het is. We hebben het uiteindelijk verkocht. Het zou een doorstart krijgen, het is nooit gebeurd.”

Videos by VICE

Wie nu de site bekijkt​, ziet al jarenlang hetzelfde: Under construction. Maar op een hele hiphopgeneratie binnen Nederland heeft de site een onuitwisbare indruk gemaakt. Talloze hedendaagse sleutelfiguren uit de scene leerden elkaar via het forum kennen – artiesten, labelmedewerkers, ondernemers. Wij spraken vijf figuren die groot werden op ML75.

Jiggy Djé (1981, rapper en oprichter Noah’s Ark)

“Elke generatie in de Nederlandse hiphop heeft een paar ankers – en ik denk dat ML75 zo’n anker voor mijn generatie is. Het is een plek die ik oprecht mis. Als er iets belangrijks gebeurde in de hiphopwereld of een grote release uitkwam, was er altijd meteen een topic op ML. Daar kon je je inlezen, zien wat iedereen erover dacht. Een beetje zoals de hashtag op Twitter, maar dan zonder alle meuk die daarbij komt kijken. Soms zie ik hedendaagse artiesten op Twitter discussiëren, over de vraag of Lil Yachty tof is bijvoorbeeld, en ik wil dan eigenlijk een kopje koffie pakken en kijken hoe het gesprek zich ontwikkelt. ML75 bood dagelijks zulke gesprekken. Ik deed er eerst ook vaak aan mee, maar toen er veel over mij gepost en geschreven werd, werd ik vanzelf meer een toeschouwer. Het waren heel veel fanatiekelingen bij elkaar, daar op ML. Je had echt sterren op de site, zoals James Worthy, zijn schrijven heb ik door ML leren kennen.

De site heeft ook veel voor mijn solocarrière betekend, trouwens. De Kleren van de Keyser, voor mijn gevoel toch wel de track waarmee mijn solocarrière begon, heb ik op een uitgedachte manier op ML75 gezet: ik postte alleen hier, je kan het krijgen, verder niets, en dan bij ‘hier’ een linkje naar de mp3. Daardoor werd hij opgepikt door 3voor12XL. In die tijd was dat hoe je als hiphopguy singles uitbracht.  Je bracht ze niet naar de radio, je legde ze niet in de winkel, nee, je zette ze op ML. Vervolgens kon je aan het aantal reacties daar zien of het een beetje aansloeg, dat was de enige manier om het te meten. Als je een ster was op ML75, dan was je een ster in de Nederlandse hiphop.”

Vincent Reinders (1984, mede-oprichter 22tracks en 22fest, radiopresentator bij FunX)

“ML75 diende dezelfde functie als Twitter nu heeft. Ik checkte het elke dag, het was een belangrijke bron voor muziek- en hiphopnieuws. En het was ook een plek waar je gelijkgestemden vond. Een deel van mijn hiphopnetwerk kende ik ook door ML. Dan kwam ik ze vervolgens tegen bij feestjes en concerten, en dan wist ik: die zijn oké, die ken ik van ML.

ML heeft dingen vergemakkelijkt voor mij. Ik had al van jongs af aan ondernemingsdrang en verspreidde veel plannen en ondernemingen via ML. Ik heb bijvoorbeeld acht jaar lang een busreis georganiseerd naar Splash in Oost-Duitsland. Dat hosselde ik grotendeels via ML, anders was het me nooit gelukt. Ook voor mijn radio-loopbaan met Lijn5 was ML heel belangrijk, om the word te spreaden en snel nummers te vinden. En voor mijn joggingbroekenlijn FreePants, die ik jarenlang runde met Farid van Top Notch – die kende ik via ML.

De site leefde ook heel erg bij artiesten, trouwens. Dat heb ik gemerkt toen ik op mijn achttiende een keer in Paradiso was. Het zat zo: ik was erg fan van Opgezwolle, maar toen zij begonnen met Opgeduveld had ik heel veel moeite met Rein de Vos en Supadupah. Ik liet dat ook in meerdere topics weten, maar toen in Paradiso greep Duvel – die ik nooit eerder had gezien – me ineens vast en zei, op een vrij heftige manier, dat ik niet zo negatief mocht praten over Rein de Vos. Op een Raymzter-album rapt hij: ‘Hagelslag-rappers zijn de klos’, [Reinders’ bijnaam is Venz, wat ook een hagelslagmerk is, red.] dat ging hierover, dat is ontstaan op ML75. Daarna ben ik niet meer zo’n plek tegengekomen, met zo’n grote groep gelijkgestemden die elkaar dagelijks spraken.”

Teemong (1984, regisseur en producer)

“Ik besteedde veel tijd aan ML75, veel teveel eerlijk gezegd. Ik zat er vaak tot ‘s ochtends vroeg op. Een beetje slap ouwehoeren in allerlei topics. Ik maakte zelf ook vaak topics aan, altijd met ongein. Bijvoorbeeld een verhaal dat ik op een scooter een oma had aangereden en dat ik in paniek was doorgereden. Ik had het heel serieus geschreven, dus iedereen reageerde ook serieus. Dat vond ik lachen. Ik werd ook weleens geband, maar dan kwam ik via een andere username altijd weer terug. 

Ik deed verder niets in die tijd. Echt niets. Ik was ook absoluut niet professioneel bezig met muziek, ik maakte alleen heel soms beats, uitsluitend voor vrienden, niet professioneel. Vaak plaatste ik zo’n beat bij een van de ML-beatcontests. Ik kreeg veel feedback, soms positief, soms negatief, maar ik deed er nooit iets mee eigenlijk.

Behalve beats dropte ik ook mijn eerste sketches en video’s met Fresku op ML. Dat was voor ons de enige manier om ons werk aan de man te brengen. Ik vond dat altijd best wel eng. Er werd veel gehaat op het forum, de mensen waren heel kritisch. Sommigen vonden ons gelukkig ook tof, ons eerste filmpje Verdwaald werd bijvoorbeeld best wel opgepikt, en dat spoorde me aan meer te gaan maken. In die zin heeft de site mijn carrière echt wel blijvend beïnvloed. Tegenwoordig verdien ik mijn geld met wat ik toen deed. En werk ik samen met de mensen die ik toen online tegenkwam. Oja, ik ben een keer geband door Farid trouwens, na een van mijn ongein-acties. Ik vond hem toen fucking hinderlijk. Nu werken we veel samen. We hebben het daar nooit over gehad. Dat moeten we nog eens uitvechten.”

Farid Benmbarek (1982, A&R Top Notch, links op de foto)

“Op ML75 begon ik met schrijven. Ik studeerde in die tijd nog, ik had allerlei bijbaantjes, als receptionist bijvoorbeeld. Daar had ik vaak niets te doen en ging ik lezen op ML, reageren, urenlang. En ik ging dus stukken schrijven over Nederlandse hiphop. Ik vond dat dat soms niet inzichtelijk genoeg gebeurde, met te weinig liefde, en op ML75 was die interesse er wel. De site bood niet alleen een platform om de stukken te plaatsen, maar ook een groot, belangstellend publiek, en het forum stond heel dichtbij de artiesten zelf. Het is geen toeval dat zoveel mensen die zich daar verzamelden nu een grote rol spelen in de game, het waren allemaal gepassioneerde muziekliefhebbers. 

De site heeft bijgedragen aan mijn verdere loopbaan, zonder meer. Niet alleen in directe zin: via de stukken die ik op ML75 schreef kwam ik uiteindelijk bij hiphopsites terecht zoals State, en dat was mijn route naar Top Notch. ML hielp ook bij het opbouwen van een reputatie. Via de site kwam ik steeds dichter bij het vuur. Ik besprak weleens een album voor het uitkwam, ik leerde mensen kennen, ik interviewde steeds meer artiesten. In die tijd heb ik voor het eerst keuzes en afwegingen gemaakt die nu bij mijn A&R-werk horen. Nu ik eraan terugdenk zie ik het als een onofficiële stage, eigenlijk. En ik zie de hele huidige hiphopgame  als een heel groot ML75-forum. Ik schrijf niet meer en ben geen moderator, maar wel een van de mensen die er mede voor zorgt dat er steeds iets verschijnt waar anderen over kunnen kletsen, naar kunnen luisteren. Misschien was ML wel een soort digitale kweekvijver voor de hele game. 

Ik denk dan ook aan de rapbattles, want op ML verzamelde zich niet alleen de organiserende kant. Ik weet nog dat Jiggy Djé meedeed en lines dropte waardoor de hele game even bevroor. De eerste keer dat ik Watskeburt hoorde was via een gelekte mp3 op het forum. Er waren meer dope artiesten, ook sommige die daarna niet nationaal bekend zijn geworden. Ik heb enorm veel mensen die ik zeer bewonder via het forum leren kennen, Masta Lee en Mr. Wix bijvoorbeeld, James Worthy natuurlijk. Hij plaatste reacties die zo vernuftig waren, dat werden vervolgens columns, die werden een boek dat we vanuit Top Notch hebben uitgegeven en een groot succes werd. En Nalden natuurlijk. Hij zat op ML voor hij zijn weblog begon, ver voor WeTransfer dus. Het begon ermee dat hij een mp3tje online plaatste. Kijk waar hij nu is, met een wereldwijd miljoenenbedrijf. 

Teemong? Die heb ik geloof ik niet één keer geband, met wel een keer of zes. Het forum werd soms erg vijandig of flauw, als moderator hielp ik het met opschonen. Teemong is natuurlijk een meester in het irriteren van mensen, dat doet hij nu nog steeds. Misschien sloeg ik soms ook een beetje door in mijn taak als moderator. Ik hield zelf ook wel van de ongein. Toen ik studeerde, maakte ik vlak voor ik naar college ging een nepaccount aan, dan stelde ik een heel domme vraag en na afloop ging ik dan meteen kijken wie er allemaal gereageerd hadden, wat er allemaal gebeurde.”

James Worthy (1980, romanschrijver en Parool-columnist)

“ML75 was toch wel een beetje mijn Vomar. Het voelde als een soort online vriendengroep waarin je dingen kon doen die je alleen niet durfde te doen. Dromen over succesvol worden bijvoorbeeld. Mijn eerste stukken schreef ik overigens voor TheBoomBap, de Volkskrant van de hiphopplatforms, maar op ML ging het balletje pas echt rollen, want dankzij ML wist ik dat er een publiek was. Er was geen geld, maar er waren mensen die het lazen. Die positief reageerden. Dat heeft mij veel rust gegeven. En vertrouwen. Als er een publiek is, komt het geld vanzelf. Ooit. In mijn geval tien jaar later.

Van die tijd herinner ik me verder nog veel privégesprekken, met Achmed Akkabi bijvoorbeeld. Hij zat er ook op en ging toen door een moeilijke periode. Ik vond dat zo mooi, dat hij dat gewoon deelde. Er zat zo fucking veel kracht in zijn kwetsbaarheid. Dat deed ML75. Je werd broeders met mensen die je nog nooit in het echt had gezien.”

Big2 (1985, rapper en producer, links op de foto)

“Tot de dag dat ML offline ging, checkte ik de hele tijd drie sites: Facebook, State Magazine en ML75. Nu die laatste twee niet meer bestaan, check ik Puna, maar op ML zaten echt heel veel hiphopnerds. Nu vinden we elkaar ook wel op Twitter en bij shows, maar dit was een mooi geconcentreerde plek, we waren allemaal gepassioneerd, en ja, natuurlijk waren we ook nerds, anders ga je niet online achter een pc zitten. Als je een gangster bent, ben je in de streets, dan ken je ML75 niet.

Ik postte overigens heel weinig. Willem en ik brachten al pokoes uit in die tijd, en hij zei: als je zelf shit uitbrengt, moet je je niet mengen in discussies over hiphop. Dat deed ik dus niet, maar intussen checkte ik bijna alles. De video-afdeling bijvoorbeeld, die hield ik heel goed bij, het was mijn nieuwsvoorziening. En ook de gesprekken die over The Opposites gevoerd werden natuurlijk. Mensen wisten niet dat ik meekeek, maar ik hield het als een echte nerd in de gaten. Zo zag ik bij De Fik Erin één iemand die ons helemaal kapot wilde maken, echt helemaal kapot – iemand die ik gewoon persoonlijk kende en die niet wist dat ik hem zag. Leuk is dat natuurlijk niet, maar ik kon mijn schouders er wel over ophalen. Dat gold niet voor alle andere artiesten trouwens. Ik ben weleens bij rappers thuis geweest die gedisst werden op ML75, en het dan onder een online pseudoniem voor zichzelf opnamen, en de tegenaanval inzetten tegen mensen die hen hadden bekritiseerd.”