Het kledingmerk dat Abu Ghraib-shirts en trainingspakken van Kim Jong-un maakt

Elke twee weken maakt schrijver/kunstenaar Jan Hoek een lijstje van de vijf kunstwerken die zijn kunstenaarshart sneller lieten kloppen. Deze week bespreekt hij een aantal kledingstukken van het controversiële Taiwanese kledingmerk Damage Group, dat onder andere een Nike Abu Ghraib-t-shirtcollectie maakte.

Taiwan kennen we misschien vooral van de labeltjes in onze goedkope H&M-shirts, maar naast fabrieken kent het land ook uitgesproken en een tikje crazy modeontwerpers.

Het Ba'han-district in hoofdstad Taipei bestaat uit een duizelingwekkende hoeveelheid gave winkels die een stad als New York laten verbleken tot een christelijk provinciestadje. Op straat vind je een bonte mix van futuristische gothicmeisjes (met paraplu om hun bleke huid te beschermen tegen de hete zon), androgyne jongens met tattoos, sexy schoolmeisjes, meisjes in de twintig die eruitzien als sexy schoolmeisjes, en meisjes in de dertig die eruitzien als sexy schoolmeisjes.

Mijn lievelingswinkel in Taipei zit hier in een smoezelig zijstraatje dat de romantische sfeer van een heroïnesteeg uitademt. Bij de winkel AMPM verkopen de eigenaars kleding van hun eigen label Damage Group die zowel politiek als grappig en verwarrend is, kleding die aan de ene kant zo cool is dat je nergens anders meer in wil rondlopen, maar waarvan je aan de andere kant niet weet of dat moreel gezien niet verwerpelijk is.

Hier viel ik gelijk voor. Een hele lijn van sportkleding helemaal gewijd aan de toch ietwat idiote dictator van Noord-Korea. Zo kan je bijvoorbeeld een hoedje of een skateboard kopen met een print van zijn cartooneske hoofd erop. Of een pingpongtrainingspak (ik wist ook niet dat dit bestond) met daarop zijn gezicht tot logo gemaakt.

Ik leerde door deze collectie ook dat de kleine, mollige Kim Jong-un hele goede vrienden is met de enorme gespierde en tevens altijd benagellakte Dennis Rodman (lees hier meer over deze twee matties). Dennis Rodman schijnt zelfs te willen trouwen met Kims dochter. Deze bromance inspireerde de ontwerpers achter Damage Group tot een soort jarennegentigachtige actiefilmshirts met deze iconen. Ik kocht het shirt gelijk.

Twee weken later was ik in Zuid-Korea, de aartsvijand van Noord-Korea . In een koffietent las ik in de krant dat Kim Jong-un een aantal hooggeplaatste functionarissen publiekelijk met raketten heeft laten vermoorden. Ik keek van mijn krant naar mijn shirt en weer terug. En opeens besefte ik dat Kim Jong-un, ondanks zijn gekke koekjeshoofd, niet een grappig cartoonpersonage is. Kim Jong-un is echt, hij doodt mensen en staat op mijn shirt.

Ik vind het lastig te bepalen of het moreel verwerpelijk is om iemand op je shirt te hebben die mensen publiekelijk vermoordt met afweergeschut. Het is wel zo dat ik zelf door dit shirt opeens over Kim Jong-un ben gaan nadenken, dus als het dat effect op mensen heeft lijkt het me wel iets goeds.

Maar daarnaast ben ik ook een laf en bang mannetje dat niks erger vindt dan dat mensen boos op hem worden, dus besloot ik het shirt om te ruilen voor een minder heftig exemplaar uit dezelfde collectie. Eentje die me iets anders leerde over Noord-Korea dat ik nog niet wist. Als je daar als man of vrouw naar de kapper gaat, schijnt het dat er voor ieder geslacht maar een beperkt aantal toegestane kapsels is. Welke? Dat is te zien op mijn nieuwe shirt.

Om een beetje te snappen waarom Damage Group zulke controversiële shirts maakt, is het ook goed om naar hun oudere collecties te kijken. Op items uit deze collectie vind je een bonte mix van prints en afbeeldingen die allemaal op een bepaalde manier met geweld te maken lijken te hebben. Arnold Schwarzenegger, ontploffingen, cyborgs, haaien, IS-strijders en Sarah Palin zijn allemaal in één grote megamix op shirts geplaatst, naast wat onschuldigere zaken zoals Pamela Anderson en internetrouters.

Ik spreek Andy (a.k.a. DBSK1) die samen met zijn vrouw Joe (ook wel bekend als Petshopsgirl) het label runt: "Ik kwam er steeds meer achter hoe in populaire cultuur de dingen die we adoreren en echt geweld op dezelfde manier in beeld worden gebracht. In onze perceptie zit bijna geen verschil meer tussen een Arnold Schwarzenegger-film en een echte oorlog. Door al die beelden door elkaar te plaatsen, hebben we dat duidelijk willen maken. Sowieso wil ik met mijn kleding graag een statement maken. Waarom is het wel oké om naar gewelddadige beelden in de krant of op tv te kijken, maar mag je diezelfde gewelddadige beelden niet op kleding zetten?"

Ik vraag hem of hij met bijvoorbeeld de Kim Jong-un-shirts niet bang is te veel een grap te maken van die echte gewelddadige wereld. "Nou, kijk," zegt hij met een licht cynisch glimlachje, "er zullen altijd verschrikkelijk erge dingen in de wereld blijven gebeuren, maar als de wereld toch in brand staat, dan kan je daar maar beter met humor mee omgaan."

Ook in een andere collectie krijgt die neiging om de nare kanten van de wereld niet uit de weg te gaan een prominente rol. Voor deze collectie werkten ze samen met een aantal vrouwelijke instagramiconen van over de hele wereld. Prints van hun Instagramfoto's zijn op jurken gedrukt. Maar naast de sexy droomwereld te laten zien die in de instagramaccounts naar voren komt, hebben ze de dames ook gevraagd wat voor gemene reacties internettrolls zoal bij hun foto's plaatsen. 'SHOW ME YOUR TITS!' en 'YOU ARE A UGLY BITCH' staat er nu naast de selfies makende schoonheden.

Ik vraag Andy of de meisjes het zelf leuk vinden dat dit soort teksten nu heel groot naast hun foto's zijn geplaatst. "We hebben alle meisjes de kledingstukken gestuurd. De meesten lopen er nu trots in rond!"

En in deze reeks gaan ze nog een stapje verder – in ieder geval vanuit ons westerse perspectief. Waarbij het voor ons lastig is om te beseffen dat Kim Jong-un een echte dictator is die daadwerkelijk bestaat, is voor de mensen in Taiwan Abu Ghraib weer heel ver weg en abstract.

Het idee voor deze reeks shirts ontstond op de nightmarkets in China waar allemaal onofficiële Nike-shirts te koop zijn. Andy: "Je ziet daar bijvoorbeeld Nike-shirts met afbeeldingen van leeuwen die niks met Nike te maken hebben. Ik ging toen denken wat voor shirts Nike zelf nooit op de markt zou willen brengen, en kwam al gauw bij Abu Ghraib uit."

De shirts zijn prachtig en verschrikkelijk tegelijk. Ik heb altijd al een stiekeme fascinatie gehad voor die Abu Ghraib-beelden. Op het internet kon ik er uren naar staren. Terwijl ik naar de shirts kijk, besef ik me dat ik dat niet alleen deed omdat ik het zo afschuwelijk vond wat er gebeurde. Ik denk dat Abu Ghraib voor mij een van de plekken op aarde is die het dichtst in de buurt komt bij de hel, en toch, of juist daarom, vind ik die beelden zo aantrekkelijk. Ondanks dat deze shirts me dus dit soort inzichten gaven, durf ik ze niet te kopen en ermee rond te lopen.

Als jij het wel aandurft: alle shirts zijn te bestellen in de webshop van AMPM.