De controversiële sterilisatiemethode die je lichaam langzaam kapotmaakt

Op de website van de FDA (de Amerikaanse overheidsorganisatie die voedsel en medicijnen controleert) is de boze reactie van Jessica Smith nog steeds gewoon te lezen – wat haar ergens wel verbaast. Er staat: "Jullie hebben de kans gehad om Essure uit de handel te nemen en dat hebben jullie nagelaten." Ondanks de klachten van vrouwen die zeggen dat ze ernstige en pijnlijke bijwerkingen hebben ervaren van het gebruik van sterilisatie-implantaat Essure – zoals constante krampen, doodgeboren kinderen, buitenbaarmoederlijke zwangerschappen en miskramen – staat de FDA het nog steeds toe dat producent Bayer AG het product verkoopt. De methode van Essure zou als volgt moeten werken: de eileiders groeien geleidelijk dicht door het inbrengen van kleine veertjes met polyester vezeltjes, waardoor zaadcellen niet meer bij de eitjes kunnen komen.

In Nederland is een sterilisatie met Essure-implantaten ook nog steeds mogelijk, al gebeurt dit volgens NRC de laatste paar jaar weinig. Op de site van Bergman Clinics is het ervaringsverhaal te lezen van Nicole, die "het echt een prima behandeling" vindt, maar sinds een aantal jaar is er ook een groep tegenstanders actief. Op essureproblemen.info vind je behalve informatie over wat het precies is, ook een verzameling van slechte ervaringen, kritische televisie-uitzendingen en artikelen, en een lange lijst met de meest veelvoorkomende klachten van vrouwen die Essure in hun eileiders hebben laten planten. De facebookpagina van dit vrijwillige initiatief heeft inmiddels bijna 4000 leden.

"Zoals alle anticonceptie biedt ook Essure geen volledige bescherming tegen zwangerschap. Het is dan ook mogelijk dat vrouwen ondanks het gebruik van het middel toch zwanger worden," zegt Dr. William Maisel, directeur van het Center for Devices and Radiological Health van de FDA, in een verklaring. Er zijn meerdere rechtszaken aangespannen tegen Essure en recent werd er door het Congres een onderzoek gestart. In februari kondigde de FDA aan dat het een zogenaamde "black box-waarschuwing" op het product zou aanbrengen en Bayer AG op te leggen er aanvullend onderzoek naar te verrichten.

Essure is op dit moment nog steeds te koop, zij het onder toezicht van de overheid. De FDA heeft patiënten gevraagd om hun ervaringen met het product achter te laten op hun website. "Jullie zouden ons kunnen compenseren voor onze beschadigde lichamen, carrières, relaties en levens. Maar dat deden jullie niet. Jullie hebben het verneukt," gaat Jessica verder in haar post. "En jullie verneukten het harder dan met die prostituees in 2012," waarmee ze refereert naar het seksschandaal van de FDA, waarbij directeur William Maisel werd opgepakt.

Jessica is verbitterd, net als veel andere vrouwen die klachten overhielden aan Essure. Het middel zorgde ervoor dat ze verklevingen in haar bekken ontwikkelde, een uiterst pijnlijke aandoening die ervoor zorgde dat haar voortplantingsorganen vergroeiden met haar spijsverteringsstelsel via littekenweefsel. Zij en haar artsen zien het Essure-implantaat als de oorzaak.

In een interview in haar appartement in Noord-Texas, vergezeld door twee van haar beste vrienden, liet Jessica haar uitgebreide medische dossier aan Broadly zien, en beschreef ze het chaotische proces van de zoektocht naar een arts die haar hopelijk weer kan "maken."

Jessica beviel in 2013 van haar vijfde kind, waarna ze besloot over te stappen op een permanente vorm van anticonceptie. Ze overwoog de opties: ze kon haar eileiders af laten binden, de oudste en meer gebruikelijke vorm van vrouwelijke sterilisatie – maar ze zag daarvan af omdat ze geen vrije dagen kon opnemen om van de operatie te herstellen. Essure leek toen de meest praktische oplossing; Bayer AG zegt dat, anders dan het afbinden van de eileiders, Essure geen chirurgische ingreep is, maar een snelle, niet invasieve poliklinische procedure. Jessica vertelt dat haar arts haar mededeelde dat ze één dag nodig zou hebben om te herstellen.

Ze voelde meteen pijn toen het implantaat in werd gebracht. Ze herinnert zich dat haar was aangeraden om pijnstillers te nemen. "Mijn arts is heel conservatief, dus ik had het idee dat ze iemand was die al snel huiverig was voor dit soort dingen," zegt Jessica.

Toen Jessica die avond thuiskwam begon ze weefsel te verliezen. De dienstdoende zuster vertelde echter "dat het normaal klonk, en dat ze er niet voor terug hoefde naar de dokter." Jessica vertelt: "Ik dacht, als het normaal is, waarom staat het dan niet op de lijst met bijwerkingen?"

Het bloeden hield niet op. Het duurde maar liefst tien maanden. Jessica vertelt dat het voelde alsof ze al die tijd ongesteld was. Ze had een constant gevoel van pijn in haar buik, dat varieerde van dragelijk naar zo hevig dat ze niet meer kon staan, en dus ook niet kon werken.

Ze ging vaak naar de Eerste Hulp. De artsen daar diagnosticeerden haar met vage klachten zoals 'buikpijn' en vertelden haar dat ze terug moest naar de arts die het implantaat had gezet. "Ik zou mijn hand ervoor in het vuur steken dat het een soa is," vertelde één van de artsen haar.

Weer een ander zei dat ze leed aan een 'helse menstruatie' en schreef haar de anticonceptiepil voor. Artsen zochten in de richting van bekkenaandoeningen, zoals soa's, fibromyalgie en endometriose. Niets wees op Essure. "De uitkomsten van onderzoeken wezen uit dat er niets aan de hand was. En hoe kun je dat behandelen?" zegt ze.

Jessica ging terug naar de praktijk van haar gynaecoloog, waar ze ook niets konden vinden. Tijdens een afspraak zegt ze dat een arts tegen haar zei dat ze "uit was op medicijnen, omdat het niet mogelijk is dat een Essure-implantaat voor zoveel pijn zorgt." Anders dan haar collega plaatste deze arts geen Essure-implantaten omdat volgens hem "het plaatsen van metaal in zacht weefsel geen goed idee is."

Jessica's baas weigerde in eerste instantie om haar betaald ziekteverlof te geven maar besloot later om dat toch met terugwerkende kracht te doen, zodat Jessica zichzelf en haar kinderen kon onderhouden op de dagen dat ze teveel pijn had om naar haar werk te gaan. Jessica kwam er op een bepaald moment achter dat de pijn het hevigst was als ze ovuleerde en menstrueerde.

Een jaar later kwam Jessica achter de uiteindelijke oplossing voor haar pijn: een onbekende chirurgische ingreep genaamd "Essure-omkering." Deze ingrepen zijn duur, ingewikkeld en worden uitgevoerd door vruchtbaarheidsartsen; en ze worden dus niet vergoed door de verzekering. Ze beloven dat de Essure verwijderd kan worden zonder daarbij ook de baarmoeder te hoeven verwijderen. Artsen die deze operaties uitvoeren zeggen bovendien dat vrouwen die voorheen een Essure-implantaat hebben gehad, het risico lopen om mogelijk nooit meer zwanger te kunnen raken.

Jessica ging voor haar operatie naar een arts in Florida, die ruim vijfduizend euro rekende voor de behandeling. "Hij vertelde me dat een derde van zijn patiënten na de ingreep nog zwanger kon raken," zegt Jessica. Haar verloofde sloot een medische lening af bij een financieel bedrijf. In eerste instantie leek het erop dat de operatie ervoor zorgde dat Jessica geen pijn meer had.

Maar die opluchting duurde niet lang; de pijn kwam terug. "Het was ononderbroken, de periodes van pijn duurden steeds langer, totdat ik de hele tijd pijn had," zegt ze.

In Austin bezocht Jessica een nieuwe arts – eentje die populair was geworden het adviseren van Essure-patienten op Facebook, en die er zelfs een speciaal spreekuur voor in het leven had geroepen in zijn praktijk. Toen hij Jessica onderzocht, had ze zoveel pijn dat hij haar waarschuwde dat hij haar misschien niet kon helpen. "Er is geen bekende veilige methode om een Essure-implantaat te verwijderen. Het komt erop neer dat artsen moeten improviseren, en ze hebben daarbij geen overzicht of gereguleerde procedures," voegt Jessica toe.

De arts vertelde haar dat hij het littekenweefsel dat de pijn veroorzaakte kon verwijderen, maar dat het mogelijk was dat het terug zou groeien. Als dat gebeurde, moest ze naar een andere arts die een technisch ingewikkeldere operatie zou moeten uitvoeren om het weg te halen. Jessica besloot eieren voor haar geld te kiezen en onderging haar tweede post-Essure operatie.

"Bij nadere inspectie bleek de patiënt te lijden aan extensieve verklevingen van de dikke en dunne darm. Ze had ook verklevingen aan de bovenkant van de fundus tot aan de endocervix," valt in het chirurgische rapport te lezen. Jessica's eierstokken waren vergroeid met de zijwanden van haar bekken, en "haar rechter eierstok was voor een groot deel vergroeid met haar darm."

Deze operatie bood Jessica, net als de eerste, alleen maar een tijdelijke verlichting van de pijn. Ze leed nog steeds pijn en miste steeds meer dagen op haar werk. Jessica ging op zoek naar een nieuwe arts en vond er een die nog steeds Essure-implantaten bij vrouwen zet, maar die haar pijn ook serieus nam.

Op 22 maart plande ze haar derde operatie. Vooraf vertelde de dokter haar dat hij haar baarmoeder niet zou verwijderen, tenzij dat absoluut noodzakelijk was.

"Ik ben uit de operatie," sms'te Jessica me de volgende dag. "Ze hebben mijn baarmoeder verwijderd. Mijn baarmoeder, baarmoedermond en eierstokken zijn weg. Ik ben verdrietig… Dit is niet wat ik wilde, ik moet nog steeds boeten voor mijn keuze."

De dokter stuitte op zoveel littekenweefsel dat hij geen andere keus had dan het verwijderen van een groot deel van haar voortplantingsorganen. "Hij vertelde me dat Essure goed werkt voor veel vrouwen. Alleen niet voor mij," zegt ze. "En 28.000 andere vrouwen," heb ik daar maar aan toegevoegd."

Jessica is nog steeds herstellende en hoopt terug aan het werk te kunnen. Onlangs sprong er een hechting open in haar buik, toen ze paaseieren aan het verstoppen was voor haar kinderen, maar voor de rest gaat het goed met haar. Haar baan heeft ze nog steeds en ze is in afwachting of haar afwezigheid op haar werk vergoed gaat worden tijdens haar herstelperiode. Ondertussen heeft ze zich aangesloten bij een collectieve rechtszaak tegen Bayer AG. Ondanks dat de goedkeuring van de FDA ervoor zorgt dat het bedrijf zich kan wapenen tegen dit soort zaken, proberen advocaten Bayer toch aan te klagen. Een klein succes: een rechter oordeelde dat twee aanklachten tegen het bedrijf een vervolg krijgen.

Jessica krijgt veel steun van haar vrienden. Twee vrienden en collega's van haar, die ook bij het interview aanwezig waren, zorgden voor haar kinderen terwijl ze in het ziekenhuis lag en ze pasten op wanneer ze teveel pijn had. Om Jessica met haar medische kosten te helpen, organiseerden ze eind vorig jaar zelfs een inzamelingsactie in een café. De naam van het evenement prijkte in grote letters op de luifel van de bar, en somt Jessica's houding ten opzichte van de afgelopen twee jaar van haar leven mooi op: FUCK YOU, ESSURE.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in april 2016, en is op 11 oktober 2017 aangepast aan de hand van nieuwe berichtgeving over Essure.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.