De Woonopstand in Rotterdam is voor heel Nederland van belang

Aan het begin van de zomer vroeg ik me in dit stuk nog af waarom we in Nederland ondanks de voortetterende wooncrisis maar niet de straat op gaan om betaalbare huisvesting te eisen. Een paar maanden later lijkt dat nadrukkelijk wél te gebeuren. In september deden er duizenden mensen mee aan het Woonprotest in Amsterdam, en inmiddels zijn er al bijna evenveel grote landelijke acties aangekondigd als dat er synoniemen voor het woord ‘demonstratie’ zijn. 

Zo vindt er aankomende zondag voor de tweede keer dit jaar een grote demonstratie tegen het huidige woonbeleid plaats, dit keer in het Afrikaanderpark in Rotterdam. Die stad was tijdens het Woonprotest in Amsterdam vorige maand ook al goed vertegenwoordigd – vooral de Rotterdamse spreker en Tweebosbuurtbewoner Edwin Dobber was in zijn Feyenoordshirt een opvallende verschijning in het Westerpark. De Rotterdamse aanwezigheid op het protest is niet verwonderlijk: de impact van de wooncrisis is in de tweede stad van het land bijzonder zichtbaar. Huizenprijzen en huren stegen het snelst in grootstedelijke buurten die voorheen bekend stonden als betaalbaar, en in Rotterdam zijn er veel van dat soort buurten: zo steeg de gemiddelde waarde van een woning in de wijk Charlois in drie jaar met 53 procent. Voor beleggers is dat een ideale situatie, voor mensen die ergens willen wonen bepaald niet.

Daarnaast voert de Rotterdamse gemeente een woonbeleid dat erop gericht is om gentrificatie in die voorheen betaalbare ‘achterstandswijken’ zo snel mogelijk aan te wakkeren. Mensen met een bijstandsuitkering werden door de Rotterdamwet vijftien jaar lang uit bepaalde wijken geweerd, en er wordt zo driftig gesloopt dat hele gemeenschappen uit elkaar vallen en rapporteurs van de Verenigde Naties waarschuwen dat het recht op huisvesting wordt geschonden. Edwin Dobber, die vastberaden was om in zijn woning in de Tweebosbuurt te blijven, kreeg vorige week te horen dat hij door een ontruimingsverzoek van woningcorporatie Vestia eind deze maand zijn huis uit moet. 

Het gemeentelijke woonbeleid in Rotterdam was de afgelopen jaren kortom bijzonder “lomp”, zegt ook Abel Heijkamp (Bond Precaire Woonvormen), een van de organisatoren van de Woonopstand. De locatie van het protest, vlak naast de betreurenswaardige resten van de Tweebosbuurt, is dan ook met opzet uitgekozen. “Wat er in Rotterdam gebeurt staat symbool voor het falende woonbeleid op gemeentelijk en landelijk niveau.”  

Tegelijkertijd benadrukt Heijkamp dat het een landelijk protest is, waarbij een diverse groep van sprekers op het podium zal staan. Zo zal er gesproken worden over hoe de wooncrisis van invloed is op het leven van mensen met een beperking, die enorme moeite kunnen hebben om een betaalbare woning te vinden die goed toegankelijk is. Ook zal er een spreker zijn van de Duitse actiegroep Deutsche Wohnen & Co Enteignen, die ervoor gezorgd heeft dat de inwoners van Berlijn in een referendum met een meerderheid voor het onteigenen van grote private verhuurders konden stemmen. “En er komen actievoerders uit plaatsen als Uden en Raalte,” zegt Heijkamp. “De wooncrisis houdt niet op bij de grenzen van de Randstad, het speelt in het hele land.”

Een tweede demonstratie is volgens de organisatie ook hard nodig omdat de politiek vooralsnog geen aanstalten maakt om het woonbeleid radicaal om te gooien. 

“Afgelopen week hebben we samen met onder andere de organisatie van het Woonprotest met demissionair minister Ollongren overlegd. Dat was op zich een goed gesprek, maar die fundamentele verandering die wij eisen wordt niet ingewilligd. We hebben er geen gerust gevoel bij. Bij de algemene politieke beschouwingen werd al duidelijk dat het niet echt urgentie heeft – de sociale huur wordt met een half miljard minder belast, en dan moeten we allemaal hosanna gaan roepen ofzo. We willen dat er per jaar vier miljard in volkshuisvesting wordt geïnvesteerd en dat de verhuurderheffing wordt afgeschaft. En er zijn nog veel meer maatregelen nodig.” 

De lauwe reactie van beleidsmakers heeft volgens Heijkamp voor extra geestdrift gezorgd bij het organiseren van deze tweede landelijke bijeenkomst. “Mensen zien dat het leed dat de wooncrisis veroorzaakt niet serieus wordt genomen, dat het niet in ander beleid resulteert, en dat de huidige praktijken gewoon worden doorgezet. Dus het enige wat we kunnen doen is ons nog breder organiseren en de druk opvoeren. We gaan net zo lang door met de acties tot iedereen een waardig dak boven het hoofd heeft en het falende woonbeleid radicaal is veranderd.” Hoe druk het zal worden in het Afrikaanderpark weet Heijkamp nog niet, maar hij hoopt op een grote opkomst. “De signalen zijn in ieder geval goed.”