Mijn moeder vraagt mannen op Tinder of ze naakt voor haar willen poseren

Het project heeft ze de naam ‘Tinder Times’ gegeven, en ze omschrijft het zelf als “een project over online daten, modelschilderen, schaamte en onze comfortzone”. Voor mij raakt het ook onderwerpen als feminisme, taboes rond seks en de digitalisering van onze seksualiteit. Ik vroeg mijn moeder hoe ze hiermee begonnen is, of de mannen niet meer van haar willen dan alleen model staan, en of ze zelf ook haar kleren uittrekt tijdens de schildersessies.

VICE: Mam, vertel eens: hoe ben je begonnen met Tinder Times?
Marijke: Slapen lukt me niet altijd even goed en ik ontdekte dat swipen op Tinder als een soort slaapmiddel kan werken. Online daten was nooit echt mijn ding, maar ik was wel nieuwsgierig. Op een gegeven moment raakte ik aan de praat met Hans*. Hij was iemand van de onenightstands, en dat ben ik helemaal niet. Maar ik vond zijn houding wel interessant: hij maakte een vergelijking met uit eten gaan en dat je dan steeds een leuk nieuw restaurant moet uitproberen. Op een gegeven moment hadden we het over de onderwerpen spanning en exhibitionisme. Ik heb als kunstenaar veel model getekend, en Hans vertelde dat hij een exhibitionistische kant heeft. Door deze dingen te combineren vonden we toch onze match. Hij is drie keer als model bij me langsgekomen.

Waren dat dan dates? Deed jij ook je kleren uit tijdens die schildersessies?
Ik hield ze aan. Hij vroeg wel een keer of ik iets aan kon trekken met een decolleté – we waren dus wel met elkaar aan het flirten. Er was sprake van een seksuele uitwisseling, en ik ontdekte dat er daardoor een hele nieuwe laag aan het modelschilderen werd toegevoegd.

Waarom vind je naaktportretten schilderen leuk of interessant?
Het gaat over kwetsbaarheid, schaamte en spanning, het is een grensgebied waarbij je uit je comfortzone stapt. Heel veel mensen gebruiken dat gevoel om seks te hebben. Ik gebruik het om te schilderen, maar dezelfde soort spanning is wel degelijk aanwezig.

Hoeveel mannen van Tinder heb je inmiddels naakt geschilderd?
Tot nu toe zijn er vijf verschillende mannen bij mij op het atelier geweest, en in totaal heb ik ongeveer dertig modelschilderijen gemaakt. Ik maak meerdere werken per sessie, en Hans is al drie keer langs geweest. Een exhibitionist zoals hij, die het opwindend vindt om te poseren, is het meest geschikt: hij durft zichzelf echt te laten zien aan mij en zo ontstaat er een uitwisseling. Daar ben ik naar op zoek, zowel als vrouw en als kunstenaar.

Denk je dat het die mannen echt om het poseren gaat, of dagen ze je eigenlijk uit?
Als ik op Tinder vertel over mijn kunstenaarschap, gebruiken mannen dat inderdaad vaak om mij uit te dagen. Ze vragen dan of ik ook aan naaktschilderen doe, en ik reageer dan door hén uit te dagen, dat ze langs kunnen komen om te poseren. Veel mannen vinden dat heel spannend en willen dan een heel lang gesprek voeren over allerlei fantasieën. Maar zulke mannen zijn niet geschikt, die willen alleen maar fantaseren en durven eigenlijk niet. Die ghost ik dan gewoon, omdat ze mij voor hun fantasie gebruiken. Dat vind ik egoïstisch, daar ben ik te goed voor. Dan gaan ze maar een pornofilmpje kijken. Hoe is het voor jou om dit te doen?
Ik voel dat de mannen die ik tot nu toe heb geschilderd het leuk vinden, daarom ga ik erin mee. Voor mij is het een spel, daarom voelt het ook veilig. Ik kan spelen met kwetsbaarheid, omdat ik kan stoppen wanneer ik wil. Ook vind ik het heel leuk om te merken dat jongere mannen geïnteresseerd zijn in een wat oudere vrouw.

Maar er zijn ook mannen die ik uiteindelijk niet heb geschilderd. Voor ik ze meeneem naar mijn atelier spreek ik met ze af in een cafeetje. Dan voel ik me veiliger, en de man ook, dan kun je nog terug. Met sommige heb ik geen klik, en aan twee mannen heb ik gevraagd om hun broek aan te houden tijdens de sessie. Bij een van hen had ik zelfs een onprettig gevoel. Hij stuurt me nog steeds berichtjes over dat het zo geweldig was en of hij nog een keer mag komen. Nou, niet dus. Maakt naaktheid mensen kwetsbaar?
Meestal wel, soms ook niet. Maar er is sowieso een machtsverschil op het moment dat ik mijn kleren aanheb en de ander niet. Soms zeg ik dat ze kunnen gaan zitten of liggen zoals ze zelf willen, maar dan merk ik dat ze graag willen dat ík zeg wat ze moeten doen. Dan ben ik dus in controle. Als ze hun broek uit doen is het omdat ik het wil.

Zeggen de mannen na afloop wat ze ervan vonden?
Ik heb nog geen negatieve reacties gehad. Op wat verlegenheid na vonden alle modellen het leuk en vaak ook opwindend om mee te doen. Een van mijn modellen vertelde me dat hij door het schilderen een soort ingeving heeft gehad: hij heeft zijn tinderprofiel verwijderd en is op zoek gegaan naar echte liefde. Dat hij dit zo open met mij deelde, vind ik iets prachtigs. Mensen kunnen negatief doen over exhibitionisme, maar het kan ook iets heel moois zijn. Met Hans heb ik nog steeds contact over het project, dat vindt hij heel leuk.

We zijn vorige week samen naar een peepshow geweest, als research voor je project. Waarom wilde je dat?
Het project gaat voor mij ook over schaamte. In mei zal ik de schilderijen exposeren in Sexyland, en ik denk dat bezoekers dan iets van schaamte zullen ervaren door naar de werken te kijken. Net als bij een peepshow. Ook vind ik mijn eigen grenzen interessant: waarom durf ik wel naakte mannen te schilderen, maar begin ik me te schamen op het moment dat ik de werken wil laten zien? En als wij het samen hebben over seks, kan dat soms heel ongemakkelijk voelen, terwijl we er allebei heel open over zijn.

De schaamte voel ik zeker: ik vind het meestal niet moeilijk om over seks te praten, maar je bent wel mijn moeder.
Juist om die dubbele gevoelens van schaamte weer te geven, wil ik de werken niet zomaar open en bloot tentoonstellen. Wat bedoel je, niet open en bloot?
Op de expositie zullen de modelschilderijen niet direct zichtbaar zijn – je moet een installatie in, die is geïnspireerd op de peepshow waar wij waren, om ze te zien. En het project bestaat uit meer dan alleen de modelschilderijen: ik maak ook abstracte schilderijen die een meer poëtisch verhaal vertellen over mezelf, en ik heb een boekje gemaakt. Oké mam, dank voor het gesprek. Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Ongetwijfeld gaat het project me nog verder ergens naar leiden. Maar ik ben vooral heel erg in het hier en nu, en in de nabije toekomst.

*Hans is niet zijn echte naam
De expo is van 9 t/m 13 mei in sociëteit Sexyland in Amsterdam
Marijkes werk is terug te vinden op www.marijkedevries.nl en via @devries.marijke op Instagram