In de gekraakte wasserette “Nicole” is uitgaan nog betaalbaar

Het nachtleven is terug, en daarmee FOMO. Voor deze discocolumn bezoekt VICE elke twee weken een feestje dat jij misschien gemist hebt.

Wie gehoopt had dat clubs en kroegen na twee jaar gedwongen sluiting massaal tot inkeer waren gekomen over de enorme bedragen die ze vragen voor een drankje, komt bedrogen uit. Stijgende grondstofprijzen, stijgende huurprijzen en stijgende energiekosten betekenen: nog veel duurder bier. Maar niet overal: in Amsterdam werd onlangs leegstaande wasserette met de naam “Nicole” gekraakt, door het collectief dat ook achter Hotel Mokum zat en de Kinderen van Mokum. Voor een donatie van één euro krijg je een biertje – een ongekende luxe. Voor wie ook dat niet kan betalen proberen ze altijd wat te regelen. Ik ging langs op een feest van deze krakers om dit wonder te aanschouwen, en om te zien of kraken het nachtleven kan verrijken. 

Het is zaterdagavond, rond een uur of acht. Het eten (couscous) is zojuist geserveerd en krakers en sympathisanten (de meesten met erg verzorgde en artistieke kapsels) zitten voor het pand in de zon. De plakletters op de ruit herinneren nog aan de vorige bestemming van het pand, de “o” van “Nicole” is veranderd in het logo van de kraakbeweging. 

Ik krijg een rondleiding van één van de leden van het collectief, die zich Sjaak noemt, “want heel Mokum is de Sjaak”. De spiegelwanden in de ruimte waar vroeger de wasmachines stonden te loeien geven nu een glamoureuze nachtclubsfeer, de grote tegels vormen een ideale dansvloer. Een paar effectief geplaatste discolampen en een geluidssysteem doen de rest. Een minimalistisch interieur, maar niet dat geforceerde minimalisme dat je in dure wijnbars en koffietenten ziet, dat minimalisme waarvan je weet dat er maximalistische prijzen achter schuilgaan. Er is hier daadwerkelijk ruimte voor je fantasie. 

“Nicole” heeft bovendien geen “concept”, en ook dat is een verademing. Naast baravonden worden er filmvertoningen georganiseerd, er is een wekelijkse volkskeuken en buurtbewoners kunnen er terecht met hun eigen plannetjes voor evenementen. In een ruimte achter de ex-wasserette is een bar, met daarboven een hoogslaper waar een aantal mensen kunnen slapen. In de gang hangt een poster waar “Paradijsvogels creëren het paradijs zelf” op staat. Ik mag een blik werpen in de kelder, en ga dan via een opslaghok naar de tuin. “We hebben plantjes neergezet, maar ze doen het nog niet zo heel goed,” aldus Sjaak. 

Even later zit ik met een biertje voor het pand naast Ronja (ze heeft zichzelf vernoemd naar de roversdochter). Ronja was één van de Kinderen van Mokum, een groep die vanaf 2018 bezig is het kraken terug op de kaart te zetten. Ze denkt dat kraken niet alleen voor de wooncrisis, maar ook voor het dure uitgaansleven een goede oplossing kan bieden. “Ik merk het ook bij mezelf, dat ik het helemaal niet meer kan betalen om uit te gaan. Hier kun je samenkomen buiten je eigen woonkamer, en heb je toegang tot cultuur.” 

Bij Nicole is Ronja buurtwoordvoerder, en ze merkt dat de bewoners van de Kinkerstraat erg welwillend staan tegenover het kraakpand. “Ik heb ook wel op de grachten gekraakt, en daar waren de mensen echt niet blij. Ze deden heel vijandig. Maar hier zijn ze solidair: je hebt hier ook nog veel sociale huur.” Dat is wel aan het veranderen: ook in Amsterdam Oud-West worden voormalige sociale huurwoningen voor de hoofdprijs verkocht. Van de yuppen die nieuw in de buurt zijn komen wonen heeft Ronja nog weinig gehoord, maar ze zijn welkom om te ervaren hoe het is om géén vijf euro voor een glas bier te betalen. “Yuppen zijn niet de vijand, we zijn allemaal deel van dit systeem dat ons allemaal keihard naait. Iedereen kan hier komen, ongeacht de grootte van je portemonnee.” 

Hoewel de krakers in Nicole zich verzetten tegen gentrificatie, is het niet ondenkbaar dat de vastgoedmarkt van hun aanwezigheid gaat profiteren. De eigenaar van het pand, volgens Ronja een speculant met meer dan honderd panden in z’n bezit, heeft zich nog niet gemeld. Hij wil geen contact met de krakers. "Ik denk dat het hem niet zoveel uitmaakt dat we hier zitten, en dat hij geen zin heeft om energie te steken in dit pand. Hij wacht gewoon lekker tot de waarde stijgt,” zegt Ronja. Ze zegt dat het wel eens gebeurt dat de prijs omhoog gaat nadat krakers eruit gaan. Bij eerdere panden waar Ronja zelf woonde is dat bij haar weten niet gebeurd, al hebben ze door het leefbaar maken van een pand in Oost de eigenaar verlost van een hoofdpijndossier. “Het was echt een téringzooi, en er was een kamer die tot het plafond gevuld was met vuilniszakken en dode beesten. Drie dagen lang hebben we alles opgeruimd. Hier viel het reuze mee.” 

Hoewel het enige vrijheid schept dat er geen huur betaald hoeft te worden, is het daarnaast ook weer niet zo dat het uitbaten van een bar als deze extreem goedkoop is. “Kraken is duur,” verklaart Sjaak zelfs als ik haar later nog even spreek. Ze vertelt over een festival dat ze binnenkort organiseert op het nieuwe ADM-terrein. De opbrengsten zullen onder andere worden gespaard om de eventuele rechtszaak te kunnen betalen die de eigenaar van Nicole zou kunnen aanspannen. “En je ook hebt gereedschap nodig, bouwmaterialen. En iemand moet altijd het bier voorschieten bij dit soort evenementen.” Even later komt ze naar buiten met een papieren bekertje in haar hand met daarin sterke drank en een omgekeerd waterijsje. “Neem een Maria Magdalena,” prijst ze de cocktail (richtprijs: drie euro) aan. “Met een raketje!” Er dient gedronken te worden, zodat de krakers niet met aangebroken flessen drank blijven zitten. Vooruit dan maar. 

Eerder vandaag was er een demonstratie bij een kraakpand van de anarcha-feministen dat onlangs werd ontruimd. Een aantal van de deelnemers aan dat protest zijn hier neergestreken voor de naborrel. Al vrij snel komt het gesprek op een video die ik eerder heb gemaakt, over een hele dure cursus die je de huisjesmelker-mindset aanleert. We lachen om de absurditeit ervan. “Tot het volgende pandje!” zegt één van mijn twee gesprekspartners ten afscheid, een groet die niet zou hebben misstaan op een beleggersparty. 

Het feest is ondertussen in volle gang. Alle winst van deze avond gaat naar Sophia, een student uit India die het absurd hoge collegeldtarief voor niet-EU-studenten niet langer kan ophoesten. Zij wordt op de schouders gehesen en maakt een feestelijk ererondje. In het publiek staan prominente leden van Extinction Rebellion en BIJ1, dj Dan1dang3r pompt erg snelle spacebeats en er is een optreden van de opkomende Amsterdamse producer Kourosh, die eerder onder andere in de Melkweg stond. 

Als ik na zijn show naar huis fiets, bedenk ik me dat ik vandaag veel gesprekken heb gevoerd over verbouwen en de perikelen op de woningmarkt. Dat kan eraan liggen dat ik een stuk schrijf over deze avond, maar het laat ook zien dat het moeilijk is om het systeem te negeren. Zelfs in een paradijs waar de cultuur goed is en je desondanks voor één euro een biertje kunt krijgen. 

Scroll naar beneden voor meer foto’s.