De zorgmedewerkers die bijverdienen als sekswerker

De zorg en de seksindustrie lijken op het eerste gezicht weinig met elkaar te maken te hebben, maar er zijn wel degelijk overeenkomsten. Ze voorzien bijvoorbeeld allebei in lichamelijke behoeften. Ook worden ze allebei vaak als ‘vrouwenwerk’ gezien en ondergewaardeerd in de samenleving – zij het op verschillende manieren. Sekswerk in die zin dat het gestigmatiseerd wordt, terwijl de zorg onderbetaald wordt.

Na haar carrière als pornoactrice besloot de 35-jarige producer en regisseur Liza Del Sierra om in 2018 haar opleiding verpleegkunde weer op te pikken. Del Sierra is ook vrijwilliger bij de Réserve sanitaire, zorgprofessionals die in geval van nood kunnen worden opgeroepen door ziekenhuizen. Tijdens de eerste golf van de pandemie werkte ze bijvoorbeeld op de beademingsafdeling in een Frans ziekenhuis (ze zegt liever niet welke) om coronapatiënten te helpen.

“We waren al snel door onze medicijnen en andere benodigdheden heen, en sommige patiënten stierven onder vreselijke omstandigheden,” zegt ze. “Soms zag je ze worstelen tot hun laatste adem, bijna drie kwartier lang. Het deed me pijn om dat te zien.” Ook had Del Sierra het er moeilijk mee dat de patiënten tijdens hun laatste momenten zo ver weg waren van hun vrienden en familie.

Ze kreeg voor haar werk op de beademingsafdeling niet voor betaald, maar het telde wel mee voor haar opleiding. Om ondertussen brood op de plank te krijgen, houdt ze in haar vrije tijd een pagina bij op OnlyFans. Te midden van alle chaos en somberheid in het ziekenhuis viel het haar op dat dit haar eerste baan was waar haar collega’s er geen probleem van maakten dat ze ook nog in de pornowereld zat. “Het was fijn om eens als professional gezien te worden,” zegt ze.

Ze is zeker niet de enige sekswerker die in de zorg werkt. Het gemiddelde nettosalaris ligt in Frankrijk op 1800 euro per maand, dus is het is een welkome aanvulling op je inkomsten en bovendien een manier om even stoom af te blazen. Voor Layna bijvoorbeeld, een verpleger van in de dertig, die met strippen begon toen ze nog student was. Zij zegt dat dit bijbaantje haar helpt om met haar stressvolle werk om te gaan.

“Ik danste eerst twee, drie avonden per week,” zegt ze. “Dat heeft me gered van een burnout.” Gedurende de jaren kreeg ze steeds meer patiënten te verzorgen, en moest ze haar eigen standaarden verlagen. “Eigenlijk werden we gedwongen om mensen niet goed te behandelen,” zegt ze. “Als ik ’s nachts naar huis ging, speelde ik de hele dag opnieuw af in mijn hoofd en dacht ik aan alles wat ik anders had moeten doen. Het vrat me totaal op.”

Tijdens de eerste golf van de pandemie werd Layna opgeroepen om in een ziekenhuis vlak bij Parijs te werken, om in te vallen voor mensen die zelf ziek waren geworden. “We hadden 35 patiënten per verpleger en in totaal twee verpleeghulpen,” zegt ze. Ze was elke avond pas laat klaar en moest de volgende ochtend weer om zeven uur beginnen, waardoor ze vaak maar in haar auto ging slapen. “We kregen de shifts niet gevuld, zelfs niet voor het schoonmaakpersoneel – letterlijk iedereen ging eraan onderdoor,” zegt ze. “Het ergste was was dat ik geen tijd meer had om met mensen mee te leven.”

Toen haar tijdelijke baan erop zat, besloot Layna naar Guadeloupe te vertrekken, een Frans departement in de Caraïbische Zee waar de stripclubs nog open waren. Daar ging ze op veilige afstand weer dansen, voor publiek dat netjes een mondkapje opdeed. “Dat luchtte flink op,” zegt ze. “Ineens voelde het weer alsof ik het onder controle had.” Op dit moment neemt ze even pauze van haar baan in de zorg, die nog altijd haar “eerste liefde” is, om weer op kracht te komen.

De dertigjarige Fouad* is escort, promovendus én thuiszorger. Dat laatste bestaat vooral uit het huishouden doen, maaltijden voorbereiden, verzorgen en administratief werk doen voor ouderen en mensen met een beperking. En soms doet hij ook andere dingen, afhankelijk van de persoon. “Een van mijn jongere cliënten met een beperking vroeg me of ik zijn vrienden een berichtje kon sturen, of namens hem op datingapps kon swipen,” zegt hij.

Net als Del Sierra en Layna maakte Fouad veel overuren tijdens de eerste golf: tot wel zestig uur per week. “De vraag naar zorgpersoneel was al heel groot en we moesten ook bijspringen voor de medewerkers die het virus zelf hadden opgelopen,” zegt hij. Voor nachtdiensten of overuren werden ze niet gecompenseerd. “We maakten niet eens aanspraak op de bonus die ze na de eerste golf aan zorgpersoneel gaven.” Die bonus was namelijk niet bedoeld voor zorgmedewerkers die voor individuen werken.

Fouad ging later in 2020 als escort werken, om redenen waar hij niet al te veel over wil uitweiden. “Het zijn allebei diensten die je verleent – zoveel anders vind ik het eigenlijk niet.” Wel ontstond er door deze combinatie een dilemma: misschien kon hij wel besmet raken en dit doorgeven aan een cliënt. Uiteindelijk besloot Fouad er gewoon mee door te gaan, aangezien het ook weer niet zoveel riskanter vind dan ander soort werk. “Ik heb vier klanten per maand, dat is het. De rest van de tijd werk ik achter de computer. En het is makkelijk om met het vingertje te wijzen naar een groep die gestigmatiseerd wordt, terwijl andere mensen ook gewoon de metro nemen en naar de supermarkt gaan.”

In Frankrijk is het niet verboden om escort te zijn, maar in 2016 werd het wel strafbaar om zelf te betalen voor seksuele diensten. Deze wet is bedoeld om klanten te bestraffen, maar sekswerkers tegelijkertijd te beschermen. Het wordt ook wel het Noordse of Zweedse model genoemd, aangezien het voor het eerst in Scandinavische landen werd gehanteerd. Maar volgens Franse sekswerkers heeft dit hun werk alleen maar gevaarlijker gemaakt, aangezien ze hun diensten nu aan moeten bieden op afgelegen plekken, waar hun klanten niet zo makkelijk door de politie kunnen worden gepakt.

De 33-jarige Camille is een alleenstaande moeder met een onzichtbare beperking. Ze werkt als kaakchirurg in een privékliniek en als professionele dominatrix. Dat laatste ziet ze als extra inkomstenbron, die flexibel is en goed te doen is met haar conditie. Toen de tandartsen vorig jaar in mei na zes weken weer open mochten, kreeg ze een gigantische hoeveelheid patiënten in haar praktijk, waar ze totaal uitgeput van raakte.

Op een gegeven moment stopte ze met haar werk in de praktijk en begon ze met sekswerk om haar maanden aan inkomensverlies mee te compenseren. Dat betekende ook dat ze dingen moest accepteren die ze nooit had gedaan als ze geen geld nodig had gehad. “Omdat veel van mijn klanten getrouwd zijn, komen ze vaak naar mijn huis toe,” zegt ze. “Ik heb mijn veiligheid op het spel moeten zetten en het risico gelopen dat ik corona zou krijgen. Maar ik had geen keuze.”

Over het algemeen houden haar klanten zich matig aan de coronaregels, dus probeert Camille net genoeg mensen te ontvangen dat ze er de rekeningen van kan betalen. Dat laat ook gelijk een andere overeenkomst zien tussen zorgmedewerkers en sekswerkers: door de pandemie zijn ze in een precaire situatie beland.

*Naam aangepast.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE Frankrijk.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.