We brachten in kaart in welke gemeentes Zwarte Piet nog welkom is

We moeten het hebben over Zwarte Piet. Alweer? Nee, nog steeds. Want hoewel een hoop dingen dit jaar anders zijn aan het Sinterklaasfeest, is veel ook hetzelfde. Zo trekt Dieuwertje Blok gewoon weer miljoenen kijkers, geven Nederlanders waarschijnlijk weer bakken met geld uit aan Sinterklaascadeaus en is Zwarte Piet op veel plekken nog gewoon te gast op het feestje.

Dat wringt. Al een halve eeuw wordt het uiterlijk van de kindervriend — zwarte schmink, rode lippen, kroeshaar — bekritiseerd en in het buitenland wordt met verbazing gekeken naar hoe Nederland een kwetsend karikatuur in stand houdt. De discussie is inmiddels net zo’n jaarlijkse traditie geworden als het Sinterklaasfeest zelf. Als je het tenminste een discussie kunt noemen: mensen van kleur die zich uitspreken over het uiterlijk van Zwarte Piet krijgen te maken met alles van racisme en intimidatie tot doodsbedreigingen.

Gelukkig dringt dankzij hen het besef in heel Nederland door dat Zwarte Piet geen onschuldig figuur is. Het aantal voorstanders slinkt, en op steeds meer plekken wordt het uiterlijk aangepast. Bij de landelijke intocht is sinds vorig jaar ook geen Zwarte Piet meer te zien. Maar lang niet iedereen is om.

Wie niet? En wie wel? In samenwerking met non-profitorganisatie Feest voor alle Kinderen brengt VICE in kaart in welke van de 355 gemeentes in Nederland Zwarte Piet nog welkom is, en welke gemeentes al wel afscheid hebben genomen. Dat in kaart brengen bedoelen we heel letterlijk: we vroegen alle gemeentes naar hun beleid en kleurden op basis van hun antwoorden Nederland in. Op de kaart zie je in één oogopslag wat de zwartepietenstatus van jouw gemeente is.

De antwoorden die we kregen zie je ook terug op de kaart. Waar de ene gemeente Zwarte Piet al heeft uitgezwaaid, geeft de andere aan zich niet te bemoeien met het feest. Of, zoals Nunspeet, dat zegt dat “de discussie rond al dan niet Zwarte Pieten hier niet speelt.” En sommige stadsbesturen staan pal achter het figuur, zoals die van Vaals: “De gemeenteraad van Vaals ziet een Sinterklaasfeest met Zwarte Pieten als een culturele traditie. In de perceptie van de gemeenteraad is dat een feest zonder racistische motieven of uitingen.”

Waarom doen we dit? Ten eerste simpelweg om te informeren en te laten zien: dit is het zwartepietenbeleid in Nederland. Behalve een kaart, vind je op VICE de komende weken dan ook meer verhalen over de geschiedenis van Zwarte Piet, de toekomst, en over de real-life gevolgen die mensen van kleur ondervinden van de traditie. Nog een reden is dat de discussie nog in volle gang is, corona of niet. Sterker: hij begon in 2020 nóg veel eerder dan vorige jaren. De afgelopen maanden haalden Bol.com, Coolblue en Amazon alle zwartepietproducten uit hun assortiment en Google stelde onlangs regels op: geen advertentiegeld voor iedereen die bijvoorbeeld filmpjes over wat voor piet dan ook op YouTube zet. Premier Mark Rutte gaf in juni al aan anders te zijn gaan denken over Zwarte Piet: misschien zouden mensen het toch als best wel discriminerend kunnen ervaren.

Sowieso is de pandemie geen reden om het maar even een jaartje niet hierover te hebben. Demonstreren is vanwege de coronaregels misschien lastig, maar als je iets wil doen, kun je ook vanuit huis je stem laten horen. Daar willen we je bij helpen: op de kaart vind je bij iedere gemeente het departement dat verantwoordelijk is voor het zwartepietbeleid, plus mailadres. Ben je het niet eens met hoe er in jouw woonplaats wordt omgegaan met het sinterklaasfeest? Mail dan je eigen gemeente om te vragen om verandering. Feest voor alle Kinderen schreef een voorbeeldbrief die je kunt gebruiken.

Voor veel mensen, met of zonder kinderen, is Sinterklaas een geweldige traditie: wie wordt er nou niet blij van cadeaus geven en krijgen? Maar zolang een feest bijdraagt aan discriminatie, worden mensen in Nederland uitgesloten om het mee te vieren. Dus zolang Zwarte Piet bestaat, is Sinterklaas geen feest voor iedereen. Tijd om kleur te bekennen.

Check hier de kaart.