Kunnen we AUB stoppen met de belachelijke quotes op kleren?

Vanochtend werd ik te laat wakker en stapte met het verkeerde been uit bed. Alles was somber. De lucht, mijn plant lag op zijn sterfbed, de schimmel aan de fietsenstalling, het zoveelste witte haartje dat ik op m’n hoofd vond. Kort gezegd, weer een slecht begin van een slechte dag. 

In deze oceaan van grijs baan ik mezelf een weg door het drukke OV, zoals altijd. Mensen trekken de meest ongelooflijke gezichten want het is maandag - de meest kutte dag van de week - de zomer is voorbij en ik heb absoluut geen ambities voor deze week.

Het enige lichtpuntje is een kerel die ergens voor me staat, ik zie hem langs van achter, hij draagt een kleurrijke trui. Als een zon die van tussen de wolken verschijnt. Ik vestig mijn aandacht op deze kerel zonder echt te weten waarom. Met net genoeg tijd om het oogsnot (slapertjes of slaapzand) uit mijn ogen te wrijven - desondanks een onverwachts lange ochtenddouche - draait de kerel zich om en ontdek ik een tekst op zijn lichtblauwe-tomaatrode trui: “my bloodtype is coffee”. Dat was de druppel. 

Meestal cringe ik gewoon vanbinnen als ik zo’n soort kledingstuk zie, maar deze keer werd het me te veel. We worden constant blootgesteld aan een ongelimiteerde hoeveelheid van informatieve- of reclameboodschappen die we helemaal niet nodig hebben. Ik wil niet zeggen dat zo’n kleding met tekst eruit ziet als overbodige info, maar het zit er niet ver van. En hoewel de kleren de man niet maken, zit ik hier toch een artikel te schrijven over jullie, de mensen die denken dat kleren met quotes ‘cool’ zijn.

De zwoele styliste Rachel Zoe zei ooit “stijl is vorm een zelfexpressie zonder te praten.” Ik ben niet meteen de persoon om dit soort personage te citeren, maar als ik toch gelijk heb, waarom niet? Ik ben niet tegen zelfexpressie, integendeel, ik denk zelfs dat als we een stapje terugnemen van hoe we onze aesthetic en outfit samenstellen, het helemaal niet slecht zou zijn (hey Desigual). Maar iedereen z’n gang laten gaan? No way. 

In 1957, zo’n halve eeuw voor Zoe, in zijn artikel ‘Geschiedenis en sociologie van kleding’ herinnert Franse filosoof Roland Barthes ons eraan dat een outfit niet enkel een decoratie of vorm van bescherming tegen de weerselementen is. Hij bekritiseerde de afwezigheid van “een beschouwing en definitie van wat een kledingsysteem op een bepaald moment zou kunnen zijn en het axiologische geheel waar het uit bestaat (beperkingen, verboden, toleranties, afwijkingen, fantasieën, congruenties, uitsluitingen).”

Volgens hem moeten we onze maatschappij een kledingstuk in zijn geheel doen begrijpen door ze te implementeren als een ideologische logica, zoals we een taal kunnen analyseren en hoe deze past in “een formeel, normatief, georganiseerd systeem dat herkend wordt door de maatschappij.” Wanneer we een nieuw kledingstuk aankopen en kiezen voor dat kledingstuk op deze of gene wijze, als sociale individuen, is dat het resultaat van een verlangen om in de ogen van de samenleving geïdentificeerd te worden door de consumptie of aankoop van een bepaald product op de markt. Echter vergat onze goeie Roland één iets: of je nu rijk of arm bent, op een gebrek aan smaak staat geen prijs.

De cringy stijl om quotes op kleding te printen is van toepassing op alle lagen van de maatschappij en doorkruist ze omdat het simpelweg voortkomt uit een vorm van logica die - in een wereld waar consumptie en imago alles is - ons allen raakt: marketing. Vele merken willen jong en hip lijken door gethematiseerde teksten aan te bieden. Jammer genoeg voor hen, want drie woorden op een shirt zijn niet genoeg om een hele identiteit op te baseren. Denk aan de Franse of zelfs Parijse wollen truien van Balzac, bijvoorbeeld, waar “Femmes” op de borstkas staat bij de vrouwelijke modellen, want voor sommigen is dat waar feminist zijn om draait. Of “Dimanche thérapie” (zondag therapie), voor de goedkope rechtse levensgenieters. Voor hen die er goed willen uitzien, werkt het.

Nog steeds onnozel, maar in een andere stijl, kun je ook heel wat ambigue zinnen lezen op shirts van mindere kwaliteit à la Wish, te koop op het internet, met een grote dosis leed. In dat geval, nog meer dan idioot, zou ik zeggen dat het meer een overdosis toxische mannelijkheid is, verre van classy en riekend naar vulgariteit zoals: “sex instructor, first lesson free” of “this guy needs a beer” of “leg rests” met een pijl die naar elke schouder wijst. Hoe dan ook, het niveau ligt hier niet al te hoog en als ik, in een poging tot koopnuchterheid, kan toegeven dat ik het ontbreken van een onderscheidend symbool - zoals een logo - dat aan een merk verbonden is prettig vindt, blijft het lame en afgezaagd.

Laten we de bourgeois cardigans even terzijde, laten we - naast de puur esthetische twijfels van dit soort kleren -  terugkeren naar het echte probleem. Bon, laten we de raison d’être van deze kleren bekijken. Eerlijk, humor is niet voor iedereen weggelegd. Sommigen kunnen tekenen, anderen kunnen koken, en sommige mensen kunnen helemaal niks. Maar dat wil niet zeggen dat je aan de hele wereld moet bekend maken dat je de nieuwe clown van de groep wil worden. Het is vernederend voor anderen, en meer nog, voor jou. Eerst en vooral omdat humor iets intiem en persoonlijk is die bijvoorbeeld heel goed kan werken tijdens een familiediner, tijdens je eerste date en, op z’n minst tussen collega’s tijdens een rookpauze. Maar er is helemaal niets dat het oké maakt om jouw slechte gevoel voor humor te delen met iedereen die je tegenkomt. Deel zijn van een maatschappij is je aanpassen aan de anderen en niet je willetje opleggen aan iedereen. 

Lief of niet, het is gewoon niet grappig. Niemand lachte ooit met een Carambar grapje, en dit is exact hetzelfde. Het is niet omdat een mopje geschreven wordt in het Barley font op goedkope stof - geproduceerd door moderne slavernij en kinderarbeid - dat het opeens grappiger is. Dat gezegd zijnde, over het algemeen passen bepaalde grappen bij verschillende types humor; zoals met eerder algemene en universele referenties. Onlangs las ik een wetenschappelijke uitgave die humor vanuit een psychosociaal perspectief analyseerde. Volgens Christine Bonardi, docent sociale psychologie, “zelfs wanneer het niet de plicht is van iedereen, kan humor zich verspreiden in een cultuur door middel van professionalisering, doorgegeven door spelers, acrobaten, comedians en clowns.” Dus als je mensen aan het lachen wil krijgen met je kleding, doe dan gewoon onmiddellijk een clownkostuum aan, het zal sneller gaan.

Zelfs wanneer je wens om iedereen te doen lachen kan dienen als een sociale houvast om grappiger te worden, “is het een link die deel uitmaakt van een sociaal contract dat de manier waarop we de wereld ervaren drijft, met de mensen die erin leven en de events die plaatsvinden,” voegt Christine Bonardi toe. Onder de oppervlakte zoeken we naar betekenissen en referenties die ons een gevoel geven dat we de innerlijke werking, de bestaansredenen of de essentiële functies van de wereld begrijpen. 

Humor helpt zeker om alles in vraag te stellen en staat toe om bepaalde onderwerpen aan te gaan met een lichtere toon of zelfs de sombere dag te trotseren; dat houdt niet in dat het niet soms een flop kan zijn, zeker wanneer het de vorm heeft van opzichtige consumptielogica. Humor zonder consent van de mensen om je heen. Het is een beetje zoals elke voorbijganger te doen stoppen om te vragen aan je vinger te trekken. Zelfs als je, met een beetje geluk, 0.1% van je publiek aan het lachen krijgt (want ja, als je een clown bent dan heb je een publiek dat grotendeels bestaat uit toeschouwers), zal 99.9% je gewoon triest vinden en je in de loserafdeling zetten tussen Hans Teeuwen en de Youtubers die hun video’s beginnen met “hey abonnees!”

Deze drang om anderen aan het lachen te krijgen door middel van je kleren - want, ik herinner je er even aan dat je de ballen noch eierstokken hebt om een professionele clown te worden - is in mijn ogen een schaamteloze schreeuw om aandacht. Als jij het soort persoon bent die outfits draagt met quotes op, geef het toe, je enige doel in het kiezen van dat exacte kledingstuk in de ochtend is zodat er iemand naar je toe komt op kantoor of school om te zeggen “hey, dat is echt een lachen trui, haha!” Een beetje zoals een kind die net z’n eerste designer kledingstuk kreeg en het logo duidelijk op de klasfoto wil. 

Je hebt het duidelijk zelf ook niet door, meer dan sfeer ontwaak je medelijden of zelfs frustratie bij de mensen die je passeert. Als ik een kledingstuk met een quote zie op straat en ik doe er maar drie seconden over om deze parodyshirts met teksten zoals “Pink Freud” of “Beer is calling” op te begrijpen, denk ik bij mezelf “jezus fuck waarom?”

Laten we de taal terzijde laten, wees eerlijk, wat is je doel hier? Wat wil je bewijzen? Is Twitter niet genoeg om je nutteloze berichten te delen met de wereld? Wat verwacht je van het leven buiten de mening van anderen? 

Ik ben niet de enigste persoon die hierover nadacht. Enkele artikels of Quora threads leverden ook al commentaar op deze trend. Vaak vermelden ze het feit dat deze kleren een gesprek teweegbrengen, statements van persoonlijke stijl zijn, of statements naar de wereld toe (“ik ben niet klein, ik ben meer down to earth”). In ieder geval merk ik op dat het enorm gedreven wordt door een ego, gefocust op de persoon die het kledingstuk draagt. Ik heb nog nooit een shirt gezien waarop stond “als je dit leest: je bent een geweldig persoon”. Nee, je hebt dat shirt aan door jouw nood om erbij te horen, tot de normale mensen (lees: niet fake originele mensen). Stop met naar me te staren, ik zal je geen goedkeuring geven omdat ik je shirt las.

Oké, je kunt zeggen dat het heel subjectief is en tot op zekere hoogte maakt het ons allemaal niet uit wat er op het shirt van een buur staat. Of hun sokken. Of hun string. Dat klopt, het zou teveel aandacht trekken naar iets kleins. Maar laten we zeggen dat je het-kan-mij-niet-schelen outfit vaak te ver gaat. 

Soms zijn het zelfs geen grapjes of bourgeois labels meer; het is gewoon belachelijk, van het soort dat je sprakeloos maakt: de “Do you speak French kiss” die, op z’n best, je zal helpen mensen te versieren die op hetzelfde humorniveau als jij zitten - de geweldige 0.1% van eerder -, en in het ergste geval je zal forceren celibaat te worden. De “tis fris aan de vis” inclusief de vergelijking van een vagina met een vis, of de inside jokes die op de gepersonaliseerde hoodie van een stom vrijgezellenfeest worden geprint. Met al die dingen heb je veel meer kans dat er iemand random ernaar kijkt en er dan een venijnig stuk over schrijft dan dat iemand je tegenhoudt om je er een compliment over te geven.

Desalniettemin kunnen we, wanneer je afstand neemt van onze westerse samenleving, een soort tweederangs humor ontdekken - tot op een duizendste als we wat overdrijven - in de zinnen die op jullie kleren vinden. In Azië, bijvoorbeeld, bestaan er heel wat Instagramaccounts vol met shirts waar we kop nog staart aan kunnen krijgen, random gespot op straat. Genre Waar-is-Wally kinda prank. Hetzelfde in Japan, waar het - te danken aan slechte vertalingen - niet ongezien is om kleding te vinden met teksten die nergens op slaan. Het is gewoon cool om er iets op te hebben staan in het Engels of Frans. Het zijn misschien wel de enige situaties waar deze kledij niet pretentieus is, en dus de enige plek waar we ze - uit mildheid - misschien wel accepteren. 

“We kunnen met alles lachen, maar niet met iedereen”: laten we dit gezegde voor de zoveelste keer gebruiken, en laten we elk nadenken over de betekenis van onze dagelijkse handelingen. Je bent, hoe dan ook, vrij om jezelf onderuit te halen op eender welke manier je dat zelf wil. Maar verwacht geen aandacht van nihilistische fatalisten zoals mezelf de volgende keer je rondloopt met een shirt waar er “Brood, wijn en grote tieten” op staat. Ik ben het beu, echt.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.