Hoe je een burn-out herkent (en wat je eraan kan doen)

Uitgeput, opgebrand, afgemat, total loss. Als je je af en toe een dagje zo voelt (bijvoorbeeld op een regenachtige dinsdag na Amsterdam Dance Event) is dat niet zo gek. Maar als het vaker gebeurt en langer duurt, kan het zijn dat je tegen een burn-out aan zit. Maar hoe weet je dat? En wat doe je eraan?

Als je naar de krantenkoppen kijkt, lijkt het alsof iedereen overspannen is. Werknemers zitten vaker thuis met een burn-out, ambtenaren zijn steeds vaker opgebrand, en zelfs studenten ontkomen er niet aan. Volgens onderzoek van het CBS uit heeft een op de zeven werknemers weleens last van burn-outklachten. Dat zijn er meer dan een miljoen.

Al die berichten in de media hebben ook invloed op de manier waarop jonge mensen tegen burn-outs aankijken. Uit onderzoek van zorgverzekeraar Anderzorg onder duizend millennials blijkt bijvoorbeeld dat ruim een derde (38 procent) het normaal vindt om een burn-out te krijgen. Vijftien procent is door alle media-aandacht juist bang voor een burn-out. En meer dan een kwart (27 procent) van de ondervraagden denkt dat ze in het verleden een burn-out hebben gehad, maar wisten toen niet wat het was.

Zoals het woord al aangeeft, betekent een burn-out dat je mentaal en lichamelijk opgebrand bent. Je kan erin belanden als je langdurig last hebt van stress, en daar niks aan doet. Hoewel de aanloop naar een burn-out dus een tijdje duurt, zien veel mensen het niet aankomen. En dan kan het kleinste dingetje er opeens voor zorgen dat je instort.

Niet elk dipje is een burn-out, maar mensen met een burn-out hebben wel veel van dezelfde symptomen als klinisch depressieve mensen. Als je een burn-out hebt, ben je extreem oververmoeid en uitgeput, kan je je slecht concentreren, vergeet je veel, ben je snel geïrriteerd, en voel je je vaak angstig en depressief. Daarnaast kan je door de aanhoudende stress ook allerlei lichamelijke klachten krijgen, zoals slapeloosheid, rugpijn, buikpijn of hoofdpijn, een slechte eetlust, lage weerstand, duizeligheid en hartkloppingen. Om te bepalen of je een burn-out hebt, gebruiken artsen meestal een vragenlijst die vaststelt in welke mate je last hebt van overspanningsklachten.

Je loopt niet alleen risico op een burn-out als je de directeur van een multinational of een wereldberoemde dj met permanente jetlag bent. Een veeleisende baas of stressvolle baan zijn niet de enige dingen waardoor je overspannen kan raken. Problemen in je relatie, faalangst en perfectionisme kunnen daar ook een handje bij helpen, en iedereen – van studenten tot mantelzorgers en huisvrouwen – kan een burn-out krijgen.

Zangeres Sharon Doorson kreeg ook te maken met een burn-out. In deze video van Anderzorg vertelt ze hoe het zover kwam, en wat ze deed om er weer bovenop te komen:

Als je af en toe last hebt van stress maar nog niet het gevoel hebt dat je op instorten staat, kan meditatie helpen. Daarvoor hoef je niet gelijk naar een ashram in India: meditatieapps als Headspace kunnen je ook helpen om te ontspannen. Daarnaast is beweging, zoals bijvoorbeeld hardlopen, een goeie manier om te dealen met stress.

Het belangrijkste om een burn-out te voorkomen is dat je op tijd de signalen herkent en ingrijpt. Als je een combinatie van de symptomen hierboven hebt, ga dan naar je huisarts (of een bedrijfsarts). Bespreek je klachten, en vertel ook dat je bang bent dat je tegen een burn-out aan zit.

De eerste stap is om naar de dokter te gaan om te bepalen wat je klachten zijn, waar die vandaan komen, en wat je eraan kan doen. Wat het beste werkt om over een burn-out heen te komen verschilt per persoon. Sommigen hebben het meeste baat bij gesprekken met een psycholoog of cognitieve gedragstherapie. Anderen zweren bij mindfulness, sport of meditatie. En sommige mensen gooien na een burn-out het roer helemaal om, en gaan op zoek naar een andere baan. Ook zijn er verschillende soorten coaches die je kunnen helpen om je leven weer op de rit te krijgen.

Welke route je ook kiest, hou er rekening mee dat je niet in een weekje weer over een burn-out heen bent. Herstellen van een burn-out kan weken of zelfs maanden duren, en je zal waarschijnlijk ingrijpende veranderingen in je leven moeten maken. Als je op dezelfde tour verder gaat, is de kans namelijk groot dat je binnen de kortste keren weer huilend op de bank zit.

Maar zoals veel dingen in het leven, is voorkomen beter dan genezen. Als je tips wil hoe je een burn-out wil voorkomen, kan je hier chatten met een burn-outcoach.

Als je meer wilt lezen over burn-out en hoe je die kan voorkomen, ga dan naar anderzorg.nl/burnout.